Nieuws van ChristenUnie in Nederland inzichtelijk

12 documenten

‘Vrede zoeken, recht doen’, ook in Europa

ChristenUnie ChristenUnie Nederland 03-04-2019 13:53

Door Stieneke van der Graaf op 3 april 2019 15:42

‘Vrede zoeken, recht doen’, ook in Europa

Nu mijn zwangerschapsverlof is begonnen, vind ik even de tijd om terug te blikken op een thema dat me de laatste maanden veel heeft bezig gehouden. Het is voorlopig mijn laatste blog omdat ik me de komende maanden mag richten op het nieuwe leven dat we mogen verwachten, maar ik kijk er naar uit om bij terugkeer in de Kamer weer met dit thema bezig te gaan. Het is iets dat ons allemaal raakt.

Rechters die worden benoemd omdat deze loyaal zijn aan de regering, wijzigingen aan het kiesstelsel ten behoeve van de zittende regering, een ombudsman die te maken krijgt met een lastercampagne, journalisten die onder druk staan en een universiteit die haar vergunning kwijt raakt. Het zijn enkele nieuwsberichten uit Polen en Hongarije, onze mede EU-lidstaten. Deze en andere zorgen, waren voor de commissie Europese Zaken van de Tweede Kamer aanleiding om mij te benoemen als rapporteur voor de rechtsstatelijkheid in de Europese Unie.

Rechtsstatelijkheid is een mond vol. We hebben het dan over de kern van de rechtstaat, over de instituten die cruciaal zijn voor het functioneren van de democratie. Denk aan de rechterlijke macht, het functioneren van de parlementaire democratie, de media, het maatschappelijk middenveld of het onderwijs. Wanneer die instituten onder druk staan, dan staat de rechtsstaat onder druk. Dan staat de manier van samenleven die we in Europa zo belangrijk vinden onder druk. Dan staan de vrede en het recht onder druk.

De ChristenUnie ziet Europa als een waardengemeenschap. Dat komt juist tot uitdrukking in de rechtsstaat. De waarden waarop de Unie berust, zijn eerbied voor de menselijke waardigheid, vrijheid, democratie, gelijkheid, de rechtsstaat en eerbiediging van de mensenrechten, waaronder de rechten van minderheden. Dat bindt ons en daar moeten we pal voor staan en elkaar op (durven te) bevragen.

Aanleiding genoeg om onderzoek te doen en daarvoor ook af te reizen naar Polen. Daar had ik diepgaande gesprekken. Parlementsleden vertelden over hun zorgen, rechters en officieren van justitie vertelden hoe ze belet worden om hun werk te doen of zelfs hun baan verliezen. We spraken ook met leden van de regering die de maatregelen hebben doorgevoerd waardoor er meer politieke invloed is gekomen op het benoemen van rechters. Het waren stevige maar ook goede gesprekken. Mijn conclusie is dat de scheiding der machten onder druk staat. Dat is een belangrijke basis voor de rechtsstaat en dus is er genoeg reden om de vinger aan de pols te houden. Bij het toetreden van nieuwe landen tot de Europese Unie kijken we hier nauwkeurig naar, maar als landen eenmaal ‘binnen’ zijn, lijken ze het minder strikt te nemen. Dat moeten we niet laten gebeuren.

Er dreigt een kantelmoment waarbij de rechtsstaat niet meer goed functioneert. Dit heeft natuurlijk in de eerste plaats impact in de landen zelf, maar het raakt ook aan de fundamentele waarden van de Europese Unie en daarmee direct aan het vertrouwen tussen lidstaten. We leveren nu bijvoorbeeld geen verdachten meer uit aan Polen. Een extra reden om er ook vanuit Nederland mee bezig te zijn. Op dit moment lopen er via de Europese Unie procedures tegen Polen en Hongarije op het gebied van de rechtsstaat. Ik heb de indruk dat een land als Polen calculerend met zo’n procedure omgaat. Ze rekenen erop dat er voor de verkiezingen niets gebeurt en dat andere EU-lidstaten hen zullen steunen. We moeten nog afwachten waar de procedure uiteindelijk toe leidt, maar ik pleit er voor om nieuwe middelen te vinden.

In mijn rapport bepleit ik dat de Tweede Kamer en Nederland hierin een rol innemen. Heel concreet stel ik voor om vanuit het parlement de dialoog aan te gaan met parlementsleden uit andere EU lidstaten. Iets dat ik deed tijdens mijn bezoek, maar dat kan vaker en intensiever. Daarnaast adviseer ik de regering om maatschappelijke organisaties te steunen die zich met deze thema’s bezig houden in andere EU lidstaten. Maar het meest belangrijke nu is dat EU lidstaten een systeem ontwikkelen om onderling een periodieke check-up te organiseren van de rechtsstaat. Dan kunnen landen onderling zelf ook vanuit gelijkwaardigheid in gesprek en ligt het niet louter bij de Europese commissie om landen tot de orde te roepen, hoewel de Commissie hier wel een rol in heeft als hoedster van de verdragen. Eerder al deed ik een voorstel hiertoe dat kon rekenen op steun van de Kamer en de regering werkt er momenteel aan samen met onder andere België en Duitsland.

Dit zal ook betekenen dat wij bevraagd worden op de keuzes die Nederland maakt en dat juich ik toe. Dat onderlinge gesprek kan ons helpen om de rechtsstaat nog beter te maken. We moeten ook altijd kritisch naar het functioneren van de rechtsstaat in ons eigen land kijken, bijvoorbeeld waar het gaat om het waarborgen van de toegang tot het recht, waar we momenteel ook over discussiëren in de Tweede Kamer.

Als jurist liggen deze thema’s me nauw aan het hart en vind ik het erg belangrijk dat deze aandacht er is van ons parlement en de regering voor de rechtstaat. Mijn motivatie gaat wel dieper. Want ik nam deze rol op me omdat ik me gemotiveerd weet door de woorden van het nieuwe beginselprogramma van de ChristenUnie. Dat heeft de mooie titel ‘Vrede zoeken, recht doen’.

Die opdracht neem ik serieus en ik geloof dat de Europese waardengemeenschap die we willen zijn, juist ook op deze punten concreet wordt. Juist vanuit die waarden moeten we zorgen dat Europa een samenleving van vrede en recht is en blijft. Dat doen we voor inwoners van de EU lidstaten, voor Nederlanders en juist ook voor de volgende generaties. Met dat besef neem ik nu tijdelijk afscheid voor mijn zwangerschapsverlof, maar ook vol motivatie om weer terug te komen om dit werk op te pakken.

Meer lezen?

Mijn maidenspeech

ChristenUnie ChristenUnie Nederland 29-03-2019 11:18

Door Nico Drost op 29 maart 2019 11:50

Het was een bijzondere week voor mij. Na de beëdiging met familie, vrienden en uiteraard de collega’s van de ChristenUnie-fractie op dinsdag, mocht ik op donderdag voor het eerst het woord voeren tijdens een debat in de Tweede Kamer.

Tijdens deze zogenaamde maidenspeech mag een Kamerlid niet onderbroken worden en is er wat meer ruimte voor persoonlijke inspiratie. We spraken met de minister-president over de Brexit en de Europese samenwerking. Ik koos ervoor om iets te zeggen over iemand die mij zeer inspireert en hopelijk ook anderen kan inspireren: Erasmus.

Voor velen een bekende naam, maar het is niet breed bekend dat hij een overtuigd christen was en juist daarom geloofde in samenwerking en zich inzette voor vrede en verzoening tussen volken.

Met mijn inbreng bij het debat hoop ik niet alleen deze week, maar ook de komende maanden een goede bijdrage te leveren aan het parlementaire werk. Maar door alles heen probeer ik ook mensen aan het denken te zetten en iets te laten zien van wat me drijft.

Dat is best spannend en een uitdaging, maar ik weet me gedragen door de steun en het gebed van de mensen om me heen. Dat geeft houvast.

Hieronder mijn spreektekst:

Geachte voorzitter,

Ik vind het een eer en een groot voorrecht om hier vandaag te mogen staan.

Maar allereerst wil ik vanaf deze plaats collega Stieneke van der Graaf heel veel gezondheid en voorspoed toewensen voor de tijd die voor haar ligt.

Voorzitter, ik zou mijn inbreng in uw Kamer willen beginnen aan de hand van drie facetten uit het leven en werk van een in ons land en in Europa zeer bekend theoloog, filosoof en schrijver uit het begin van de 16e eeuw.

Ik heb het over Desiderius Erasmus van Rotterdam. Naar hem zijn scholengemeenschappen, een Europees onderwijsprogramma, straten en bruggen, een academisch ziekenhuis en een universiteit vernoemd.

Het eerste facet: Erasmus was een diepgelovig en zeer devoot christen. Sterker nog, dat was de basis (grondslag) van zijn leven en werk. Dat was wat hem vormde en hoe hij alles om hem heen bezag en bestudeerde. Zo las hij klassieke filosofen, schreef hij zijn boeken en brieven. Of, zoals hij het zelf zei:

“Want dit is het uiteindelijke doel waarvoor de mens geschapen is, om zijn Schepper, Verlosser, Heerser en Weldoener te kennen, lief te hebben en met gezangen te loven”

Voorzitter, deze basis zorgde er bij Erasmus voor dat hij ‘goed leven’ als een persoonlijke verantwoordelijkheid voor ieder mens zag. Van koning tot landbouwer, van geestelijke tot leek. Niet wijzen naar de ander, maar beginnen in je eigen hart: Is mijn oogmerk zuiver, heb ik het beste voor met de mensen om me heen.

Het tweede aspect, voorzitter, wat me raakte toen ik een aantal van Erasmus’ werken las, was de manier waarop hij het debat aanging. Erasmus verstond de kunst om, ondanks een scherp meningsverschil, toch te zoeken naar de intentie achter wat de ander bewoog om tot een standpunt te komen. Om dan dat innerlijke motief ook te benoemen en te vergezellen van een suggestie hoe iets nog beter zou kunnen.

Ter illustratie, in parafrase: het is niet verkeerd om zoveel van je land te houden dat je er zelfs het verlaten van de Europese Unie voor over hebt om het nog mooier te maken. Maar was het niet nog beter, nog meer tot opbouw van de natie geweest, als al die tijd en energie was gestoken in het verder uitbannen van armoede en uitbuiting van mensen.

Voorzitter, ik denk dat het winst zou zijn als we in ons land weer iets meer bereid zouden zijn om het goede in de ander te zien en dat ook te benoemen. En op die manier blijk geven van het echt oog te hebben voor elkaar.

Het derde punt, voorzitter, is het continue pleiten van Erasmus voor vrede en samenwerking tussen volkeren, voor barmhartigheid en voor mededogen.

En daarmee sla ik de brug naar het debat van vandaag. Want Erasmus legde met dat streven de basis voor de Europese Unie zoals wij die nu kennen. Want dezelfde geest dreef ook Robert Schuman toen die op 9 mei 1950 zijn beroemde verklaring voorlas die de oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal markeerde.

Niet als een opportunistische samenwerking op economisch vlak. Maar als een gemeenschap van volkeren die zochten en zoeken naar duurzame vrede en verzoening. Een unieke stap in onze geschiedenis.

En daarin zit dan ook vooral de pijn van Brexit. In het feit dat een van de inbrengers van die vrede en samenwerking er nu voor kiest om de band te verbreken die we zo bewust gelegd hadden.

En dat is dan ook, voorzitter, de reden dat de ChristenUnie blijvend pleit voor een soft Brexit. Want als een van de partners het huwelijk opzegt, dan is het zaak om de scheiding zelf op een goede manier te regelen maar er ook voor te zorgen dat daarna zo snel mogelijk weer een verstandige relatie overblijft.

De gebeurtenissen van afgelopen week leiden bij ons dan ook tot de volgende vragen aan de minister-president:

Hoe schat de regering inmiddels de kans op een no deal Brexit, of zijn de kansen op een soft Brexit toegenomen? Ziet u nog manieren om vanuit Europese kant het proces in de gewenste richting te sturen?

Is de regering met ons van mening dat het van groot belang is dat we nu al vooruitkijken naar de nieuwe en goede vervolgrelatie met Groot-Brittannië en dat het dus van belang is in de onderhandelingen over de uiteindelijke scheiding die flexibiliteit te betonen die daarvoor een goede basis legt.

Ik sluit graag af voorzitter, met een laatste quote van Erasmus.

“Intussen moet je je eerzucht laten varen, en je koppige wil om te winnen, je voorkeuren laten gaan net als je persoonlijke vetes, het oorverdovende geschreeuw van waanzinnige ruzie moet zwijgen en uiteindelijk moet de vrede-brengende waarheid oplichten. Laat het mededogen erbij komen, zodat beide partijen elkaar iets toegeven, iets wat nodig is voor eenheid.”

Dank u wel.