Poliflw

“Het is een grote stap in de goede richting“, aldus fractievoorzitter Michiel van de Kasteelen na de raadsvergadering van 26 maart jl. Wethouder Masselink deelde daarin mee dat een teler afziet van het telen van lelies en ook van andere sierteelt bij basisschool De Singelier in Diever. “Het is voor het eerst dat een overheid hier in Drenthe zich heeft ingespannen om een teelt op een specifieke locatie geen doorgang te laten vinden. En dat is pure winst. Ook is het vanzelfsprekend fantastisch nieuws voor de omwonenden en bezorgde ouders, die zich gigantisch hebben ingespannen om dit voor elkaar te krijgen”

Progressief Westerveld en PvdA hadden voor de raadsvergadering van 26 maart, toen alles er nog op weest dat de teelt zou doorgaan, een interpellatieverzoek ingediend (24.03.22 Verzoek tot interpellatie lelieteelt Diever). Maar aan het begin van de vergadering deed de wethouder haar mededeling. Dat was voor de andere fracties aanleiding om het interpellatieverzoek af te wijzen (“want de urgentie was weg”). Michiel van de Kasteelen vond dat buitengewoon jammer: “We hadden ook in deze situatie nog veel vragen over het proces dat tot deze beslissing heeft geleid. Wat is de teler precies geboden en waar? En wat had het College gedaan in het geval de teler hiertoe niet zelf besloten had?”

Die vragen wil Progressief Westerveld (liefst weer samen met de PvdA) alsnog aan de orde stellen in de vorm van Schriftelijke Vragen.

“Maar het grote debat over de sierteelt moet nog steeds gevoerd worden“, zegt Michiel van de Kasteelen, “Daar lijkt ook de rest van de gemeenteraad inmiddels van overtuigd. En daarbij is het echt fundamenteel nieuw dat een Westerveldse wethouder uitspreekt, dat het heel mooi zou zijn als met alle partijen (provincie, gemeente, telers en omwonenden) gekeken gaat worden wat er waar mogelijk is: een proces waarin je de belangen van alle partijen goed in ogenschouw neemt.”

Progressief Westerveld en PvdA hebben daartoe een gezamenlijke werkgroep gevormd, die bezig is met een initiatiefnota, waarin dit onderwerp in de volle breedte aan de orde komt. En dan gaat het om

het ruimtelijke spoor (omgevingsplan, omgevingsvisie),

een inventarisatie van lopende rechtszaken en uitspraken,

de gezondheid en de toelating door het CTGB, en de rol van de gemeente onder de omgevingswet,

(een eventueel vervolg op) de Pilot Duurzame Bollenteelt,

water (zowel kwaliteit als kwantiteit),

natuur en biodiversiteit,

de bedrijfsschade voor biologische agrarische bedrijven en voor recreatiebedrijven,

en grondgebruik in meer algemene zin (sierteelt vs. voedselproductie of de productie van biobased bouwmaterialen).

‘PVDA legt het door het college gesloten convenant naast zich neer.’

Dat was de uitspraak van fractievoorzitter Jan Puper, tijdens de politieke avond van 25 februari, over de overeenkomst die het college had gesloten met onder andere de Westerveldse lelietelers. Deze overeenkomst is een uitvloeisel van gesprekken tussen het college, de telers, enkele omwonenden, de brancheorganisatie en de leverancier van de gewasbestrijdingsmiddelen. De overeenkomst is een flauw aftreksel van het oude concept-convenant uit 2015.

De PvdA had de wethouder afgeraden om het convenant te tekenen vóór de politieke avond. Nu was het duidelijk een eenzijdige actie, zonder de raad mee te nemen in deze besluitvorming. De wethouder betreurde de gang van zaken, maar gaf aan de overeenkomst getekend te willen hebben vóór het nieuwe teeltseizoen. Hij noemde het overigens niet overeenkomst of convenant, maar zwakte het af tot gedragsafspraken. Er liggen nu afspraken, maar hoelang zal dit effectief blijven?

De PvdA had voor dezelfde avond, samen met de VVD een agenderingsverzoek gedaan voor het maken van procesafspraken op weg naar een gedragen oplossing. Uw PvdA fractie gaat een proces van besloten hoorzittingen voorstellen waarin een ieder zijn/ haar inbreng kan geven zonder druk van buitenaf. Dan zal blijken of we verder kunnen komen, in plaats van achterover te leunen en het aan de regering over te laten.  De PvdA is van mening dat als we als gemeente zelf niks doen, blijven gewasbeschermingsmiddelen dicht bij woningen en andere (zorg gerelateerde) gebouwen gespoten worden.

Tien meter vanaf een woning zegt de wet, twintig meter wordt nu genoemd in de overeenkomst. Dit heeft voor de gezondheidsrisico’s geen effect, daarvoor zal er een bredere zonering moet komen, vindt de PvdA. Dit willen we niet afwachten tot 2030. Het jaar waarin Carola Schouten,  minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, wil dat de kringlooplandbouw goed functioneert. Nee wij willen dat er gedegen wordt onderzocht wat wij kunnen doen in de Omgevingsvisie, het nieuwe instrument van de Omgevingswet, welke in 2021 van kracht wordt.

Juist in deze wet draait het om participatie. Samen met alle groepen: landbouw, inwoners, dorpsbelangen, actiegroepen en gemeente moeten we komen tot een nieuw beleid. Dus met ruimte voor de landbouw. Onze agrariërs moeten kunnen telen maar wel in een  Natuur inclusieve Landbouw in Westerveld, waarin het gebruik van gewasbeschermingsproducten tot een minimum beperkt zal zijn met inachtneming van een gepaste zone.

Mochten we er niet uitkomen, zal de PvdA de motie die we in 2018 hebben aangehouden alsnog inbrengen. Deze motie ziet er op toe dat het college afspraken over spuitvrije / spuitarme zones in de Omgevingsvisie moet vastleggen. We willen veiligheid en gezondheid voor alle inwoners, daar heeft iedereen baat bij. Ondanks alle gewasbeschermingsmiddelen, die er ooit gebruikt zijn, die nog steeds aanwezig zijn en die onze erfenis van het verleden zullen zijn.

Het bericht ‘PvdA legt het door het college gesloten convenant naast zich neer.’ verscheen eerst op PvdA Westerveld.

Indieners voorstel: VVD Westerveld en PvdA WesterveldOnderwerp: gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de gemeente Westerveld

Aanleiding: er is veel discussie in de gemeente Westerveld over het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Binnen het gemeentelijk bestuur is het niet mogelijk om eenduidig aan te tonen of er gezondheidsrisico’s zijn in dit gebruik. We kunnen gezondheidsschade niet aantonen, maar we kunnen het ook niet ontkrachtigen. De onrust die dit onderwerp echter met zich meebrengt werkt ontwrichtend in onze samenleving. Burgers en ondernemers komen lijnrecht tegenover elkaar te staan. Dit is een onwenselijke en onhoudbare situatie en dit noopt ons als politieke partijen om aandacht aan dit onderwerp te besteden.Doel bespreking:Komen tot afspraken tussen telers en omwonenden in de vorm van een vernieuwd convenant-  Vrijwillig maar niet vrijblijvend-  Maatwerk per perceel, per teeltsoort en in de relatie met de omgeving-  Proefpercelen realiseren voor onderzoek door de overheidHet gevoel van onveiligheid bij omwonenden wegnemen danwel verminderenCommunicatie tussen telers en omwonenden weer mogelijk maken-  Wederzijds respect!-  Mogelijkheden kalender middelengebruik met informatie opstellen?-  Wat voor ontwikkelingen zijn er in het gebruik van middelen?-  Wat voor stappen worden gezet en wanneer op weg naar 2030 (geen chemische middelen gebruiken)?-  Meldpunt op juiste manier weergeven op website (objectief, zakelijk).Voorgestelde wijze van bespreking – 5 avonden gepland (tussentijds bijstellen is mogelijk):Dialoogavond met telers en belangenpartijen zoals LTO, KAVB, waterbedrijvenDialoogavond met omwonenden en belangenpartijen zoals dorpsgemeenschappen.Informatieavond (bespreking concept convenant) met mogelijkheid tot inspraak van belanghebbendenDebatavond over concept convenantBesluitvorming over convenant

De jarenlange discussie rondom het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen heeft de laatste jaren vriend en vijand bezig gehouden. Vragen in hoeverre het gebruik hiervan noodzakelijk en/of veilig is waren daarin de meest gesproken onderwerpen. In de vorige raadsperiode en in aanloop naar de in 2018 gehouden gemeenteraad verkiezingen heeft ook de PvdA de toezegging gedaan in een nieuwe raadsperiode haar verantwoordelijkheid te nemen. Middels de motie “spuitarme zones” komt de fractie haar belofte na.

Jan Puper begon met een compliment aan de landbouw te geven. “Laat ik beginnen met een compliment aan de landbouw, te vaak worden zij negatief afgeschilderd wat in onze beleving onterecht is. In het huidige teeltseizoen zijn er goede situaties te zien waar agrariërs en aanwonenden op een juiste manier omgaan met wederzijdse belangen. Het totaal aan gebruikte werkzame stof is ook afgenomen en ook worden nieuwe technieken of teelt wijzen waar mogelijk ingezet. Het gentleman ’s agreement werkt dus op plaatsen goed”.

De motie geeft het college de opdracht om in de komende omgevingsvisie acceptabele zones in te stellen waar zowel met agrariërs als aanwonenden rekening moet worden gehouden in het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen. Belangrijk is te melden dat de zonering niet alleen is bedoeld voor het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen bij de teelt van lelies maar ook bij de teelt algemeen waar intensief gebruik gemaakt wordt van deze middelen. Het college hield zich, tot nu toe, stil en onthield zich van commentaar, ook op de uitkomsten van het rapport van de RIVM. In aanloop tot de motie is er door de fractie veel gesproken met betrokken instanties, telers, provincie en zelfs Den Haag. Doel van de motie was voornamelijk om een stap verder te gaan. De PvdA wil in Westerveld voorloper zijn om de juiste balans tussen landbouw, wonen en recreëren te krijgen.

De wethouder gaf aan dat provincie, gemeente en vertegenwoordiging van de 2e kamer deze week in gesprek gaan om te kijken of er b.v. een pilot gestart kan worden in Westerveld om te onderzoeken waar de kansen, morgelijkheden maar ook de onmogelijkheden liggen. Deze toezegging is juist wat de fractie bereiken wilde. Reden om de motie voorlopig aan te houden om provincie en gemeente enige tijd te geven om te komen met een plan. Indien de resultaten onvoldoende zijn zal de fractie de motie wederom indienen. Opvallend was dat er nagenoeg niet is gereageerd op de motie door de coalitie partijen, terwijl juist vanuit die kant van de politiek veel geroepen is over zonering….

De opdracht die stonden verwerkt in de motie zijn;

1. roept het college op; om in overleg met LTO en eventuele andere branchevertegenwoordigers een normwaarde vast te stellen voor wat men intensief gebruik van gewasbeschermingsmiddelen noemt, de normwaarde wordt gebaseerd op de hoeveelheid werkzame stof per ha; 2. de zonering voor gewassen met intensief gebruik van gewasbeschermingsmiddelen te bepalen op 50- meter vanaf rand bebouwde kom of rand Natura 2000-gebied; 3. de onder genoemde 2 zonering halveren tot 25 meter wanneer men een hoog gewas (bijvoorbeeld maïs, olifantsgras, graan etc.) tussen zet, dat een deel van de gewasbeschermingsmiddelen afvangt; 4. te bepalen dat de zonering ook geldt voor nabijheid van biologische landbouw en recreatie, hierbij een zone van 25 meter (of 12,5 meter bij gebruik van hoog tussengewas). Het is aan de biologische landbouw en recreatie vrij om op eigen grond een zone of tussengewas te creëren; 5. te bepalen dat, in plaats van een hoog gewas, ook een kruidenrijk bloemenmengsel gebruikt mag worden conform de beheerpakketten voor akkerrandenbeheer; 6. bij nieuwe percelen met biologische teelt er geen zonering geldt ten behoeve van bewoning of recreatie; 7. te bepalen dat zonering buiten de bebouwde kom van 25 meter vanaf bewoning (of 12,5 meter bij gebruik van hoog tussengewas; 8. blijvend voorlichting te geven aan inwoners inzake het gebruik van ‘gewasbeschermingsmiddelen’. Is er onvoldoende kennis in huis bij de gemeente, dan kan de gemeente een onafhankelijk adviesbureau inhuren, bv middels de Delphy methode; 9. om het open stellen van de milieu informatielijn voor vragen over gebruik gewasbeschermingsmiddelen in samenspraak met brancheorganisaties; 10. de Rijksoverheid en het RIVM stimuleren om onderzoek uit te voeren naar effectiviteit van de zonering; 11. de invulling van de spuitarme zones in te laten vullen in directe samenwerking en overleg met de branchevertegenwoordigers o.a. LTO; 12. bovenstaande aandachtspunten op de nemen in de voorschriften in de Omgevingsvisie van de gemeente Westerveld; 13. de provincie Drenthe (en voor Drents-Friese Wold ook Fryslân) verzoeken om in de 2e generatie Natura 2000-beheerplannen het intensief gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in het toetsingskader op te nemen,

Het bericht PvdA Westerveld neemt initiatief inzake een spuitarme zone. verscheen eerst op PvdA Westerveld.

Door de coalitie bestaande uit Progressief Westerveld, DSSW SW en Gemeentebelangen is besloten, en wethouder De Jong is daar ook de woordvoerder van, dat het bestemmingsplan buitengebied niet wordt behandeld respectievelijk vastgesteld zolang er met de telers geen overeenstemming is over zogenoemde spuitvrije zones. De CDA-fractie is het er absoluut niet mee eens dat de inzet voor spuitvrije zones van het college schijnbaar als pressiemiddel wordt gebruikt om de vaststelling van het bestemmingsplan te frustreren. De CDA-fractie heeft dat ook meerdere malen zo aangegeven. De wethouder lukt het vooralsnog niet met de telers tot afspraken te komen waardoor een en ander tot de zomer in ieder geval niet zal worden vastgesteld. Inmiddels is het rapport van het RIVM op 12 april openbaar geworden alsmede de reactie van het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctbg). De minister schrijft in haar aanbiedingsbrief van het rapport aan de tweede kamer:” De uitkomsten van de gezondheidsverkenning en het blootstellingsonderzoek tonen beide geen gezondheidsrisico’s door het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen rond bollenvelden” Het Ctbg schrijft:”De overall conclusie is dat beide onderzoeken naar de blootstelling aan gewasbeschermingsmiddelen van omwonenden van landbouwgebieden laten zien dat onder realistische gebruiksomstandigheden de veilige grenswaarden niet worden overschreden. Dat betekent dat omwonenden geen gezondheidsrisico’s lopen. Er is daarom geen reden om in te grijpen in de toegelaten middelen.” Duidelijk is dat er nog vervolgonderzoek moet plaatsvinden. Ook vindt de CDA-fractie het heel belangrijk dat de telers en de verontruste inwoners met elkaar in gesprek gaan over de uitkomsten van het rapport en bespreken hoe men verder kan. Er is vertrouwen en respect nodig voor een dergelijk gesprek, maar er is zeker een goede basis voor. De CDA-fractie gaat vanzelfsprekend graag met telers en inwoners in gesprek. Op korte termijn hopen we ook dat de belemmeringen nu weg zijn zodat het bestemmingsplan kan worden vastgesteld. Adri van der Weyde

Meten = Weten is de naam van een burgerinitiatief dat een paar maanden geleden spontaan ontstond. Honderdzestig bezorgde inwoners van de gemeente Westerveld (Zuidwest-Drenthe) brachten binnen een week voldoende geld bijeen om dertien monsters van bodem en oppervlaktewater te laten onderzoeken op bestrijdingsmiddelen. In de tien grond- en gewas monsters zijn maar liefst 57 verschillende bestrijdings­middelen gevonden in uiteenlopende concentraties. De resultaten van de drie watermonsters zijn nog niet binnen.

Het was vooral verbijstering waardoor dit burgerinitiatief ontstond. Na afloop van het 100dagendebat Hoopvol of Hopeloos Landschap[1], was een aantal bezoekers zo ontsteld dat ze de koppen bij elkaar staken. Want weer had het college van Westerveld maatregelen om de lelie- en bloembollenteelt te reguleren op de lange baan geschoven. De sector krijgt een jaar om met oplossingen te komen. Al snel ontstond een werkgroep van 20 verontruste burgers uit heel Westerveld.  De groep besloot onder het motto Meten = Weten bodem- en watermonsters te nemen en die te laten onderzoeken op bestrijdingsmiddelen. Om geld voor het onderzoek te krijgen werd een crowdfundingsactie gestart waarbij binnen een week meer dan 7000 euro gedoneerd werd door 160 mensen. Dit geeft wel aan hoezeer het onderwerp bestrijdings­middelen in Westerveld leeft.

Toename bollenteelt dertig procent

Meten = Weten is niet gebonden aan een politieke groepering of actiegroep en heeft geen juridische status. Wat ons bindt zijn onze zorgen over het grote gebruik van bestrijdingsmiddelen in de landbouw en de invloed van de groeiende agro-industrie op onze leefomgeving.  Het burgerinitiatief richt zich uitdrukkelijk niet tegen boeren en lelietelers. Want zij houden zich- voor zover bekend- aan de wet. Helaas beschermt die wet ons niet tegen blootstelling aan bestrijdingsmiddelen. Daarom richt Meten = Weten zich in eerste instantie op de gemeente die haar burgers, haar platteland en haar natuur met maar liefst twee Nationale Parken, niet beschermt met doeltreffende maatregelen. Een gemeente die veel praat over lelieteelt maar tot nog toe geen beleid heeft ontwikkeld om de groei van een niet-duurzame agro-industrie, met bloembollen en lelies als giftige extremen, binnen de perken te houden. Het afgelopen jaar is de bollenteelt weer met 30% toegenomen in Westerveld. Daardoor is de balans tussen draagkracht en draaglast van de samenleving, de natuur en de bodem volledig uit evenwicht. Dit burgerinitiatief richt zich ook op een provinciale overheid die weinig oog heeft voor de schadelijke gevolgen van lelieteelt op de natuur en het Drentse platteland en een landelijke overheid die een onduidelijke rol speelt in het toelaten van bestrijdingsmiddelen.

Opvallende resultaten

In elk monster zijn meerdere middelen gevonden; geen enkel monsterplek is schoon.

In tien monsters zijn 57 verschillende bestrijdingsmiddelen gevonden in zeer verschillende concentraties.

In alle monsters uit natuurgebieden zitten bestrijdingsmiddelen (dit kan door overwaaien van spuitnevels en door inregening).

In grond (de bodem aan de rand) van een tuin die grenst aan een bollenperceel werden 32 middelen gevonden.

In een groenbemester als volgteelt op lelies werden 21 bestrijdingsmiddelen gevonden.

In monsters boerenkool en spruitkool uit biologische moestuinen werden respectievelijk 13 en 12 middelen gevonden. De gemeten concentratie van elk afzonderlijk middel is onder de norm (MRL = maximale residulimiet) van de EU. Er is echter sprake van veel middelen en voor een optelsom van middelen en het effect daarvan op de mens bestaan in de EU geen normen.

Regels beschermen omwonenden niet

Professor kindergeneeskunde Pieter Sauer uit Groningen die meer dan dertig jaar onderzoek deed naar de effecten van gifstoffen op zwangere vrouwen en jonge kinderen zei tegen Meten=Weten:

“De teler houdt zich misschien netjes aan de regels, maar de regels beschermen de omwonenden niet. Omwonenden blijven namelijk het hele jaar door blootgesteld aan bestrijdingsmiddelen. Eerdere adviezen als ramen en deuren gesloten houden wanneer er wordt gespoten, zijn dan ook volstrekt onvoldoende. Bij hele jonge kinderen zorgen deze middelen voor een vertraagde ontwikkeling van de organen en is er ook een effect op hun immuunsysteem. Onderzoek onder boeren heeft aangetoond dat zij een groter risico lopen op aandoeningen aan de hersenen, zoals Parkinson en versnelde dementie. Dat is ook te begrijpen als je kijkt naar de werking van bestrijdingsmiddelen, veel ervan zijn zenuwgiffen. Bollenteelt zou eigenlijk alleen plaats mogen vinden in gebieden waar geen mensen wonen. Een kilometer afstand van menselijke bewoning lijkt me het minimum.”

Gemeente heeft gefaald

De gemeente Westerveld heeft de verantwoordelijkheid van zich afgeschoven. Door te stellen dat bestrijdingsmiddelen een probleem zijn waar telers en omwonenden maar samen maar uit moeten komen (er was zelfs een mediator aangesteld), heeft het lokale bestuur ernstig gefaald en bijgedragen aan spanningen binnen onze gemeenschap. Burgers en boeren kúnnen er niet samen uitkomen omdat hun belangen te verschillend zijn. De overheid heeft een groot maatschappelijk probleem (bestrijdingsmiddelen, gezondheid, insecten- vogelsterfte) gereduceerd tot een burenkwestie.

Spuitvrije zones van 100 meter

Als inwoners van Westerveld mogen we van onze bestuurders verwachten dat die ons beschermen tegen permanente blootstelling aan pesticiden. Het is onbegrijpelijk dat de gemeente wel grootschalige bollen­teelt toestaat, maar in de afgelopen 15 jaar geen enkele poging heeft ondernomen om te onderzoeken wat de effecten van deze teelt zijn op de inwoners en de omgeving. De monsters die Meten = Weten heeft genomen, laten zien dat op alle meetpunten in onze gemeente een groot aantal verschillende gifstoffen is aangetroffen.

Wij zijn van mening dat de overheid haar burgers en natuur beter moet beschermen en eisen:

dat de gemeente Westerveld bij teelten waar veel bestrijdingsmiddelen gebruikt worden wettelijk spuitvrije zones van 100 meter instelt, gemeten vanaf de erfgrenzen van woningen, scholen, campings, biologische bedrijven en drink- / grondwaterbeschermingsgebieden.

dat de gemeente, de waterschappen en de provincie jaarlijks metingen verrichten naar bestrijdingsmiddelen in oppervlaktewater, in (moes)tuinen en natuurgebieden die grenzen aan percelen met bollen-, pioenrozen- en  lelieteelt. En dat de uitkomsten van dit onderzoek worden voorgelegd aan onafhankelijke deskundigen.

[1] Georganiseerd door stichting Bollenboos donderdag 18 oktober 2018 in Diever www.bollenboos.nl

RIVM presenteerde rapport “Gevolgen gezondheid en gebruik gewas-beschermingsmiddelen” .