Tijdens het debat over stikstof stelde de SP dat er haast moet worden gemaakt met afroming bij saldering, uitkopen van veehouders die piekbelasters zijn en investeren in de versterking van de natuur. Als we dat niet doen, is het gevolg heel eenvoudig: er kan niet of nauwelijks meer gebouwd worden.
lees hier de bijdrage van Wim Moinat:
Voorzitter, op de agenda staat het proces beleidsregels stikstof, een technisch iets dat emotioneel behoorlijk geëscaleerd is. Waar gaat het eigenlijk over, waarom moet het, en hoe komt het dat iedereen boos lijkt te zijn?
Er is een groot breed punt en een heel specifiek punt. Het brede punt van de protesten is over het algemeen het stikstofprobleem, het gevoel dat de landbouw altijd de schuld krijgt, regeldruk en de vaak beperkte vergoedingen die boeren krijgen. Voor deze algemene punten heeft de SP zeker sympathie, maar realiteit is wel dat er veel regels nodig zijn en het stikstofprobleem niet op te lossen is zonder die regels.
Veel specifieker lijken de protesten nu vooral te gaan over latente ruimte en extern salderen. Op 4 oktober heeft minister Schouten een kabinetsbrief gestuurd over onder andere deze kwestie. Zij stelt dat externe saldering kan met “capaciteit die feitelijk gerealiseerd en vergund is.” Hierop hebben alle provincies hun beleidsregels opgesteld. Zij hebben “capaciteit die feitelijk gerealiseerd is” uitgelegd als: concreet aantal dieren op een peildatum, oftewel de ‘feitelijk benutte capaciteit’.
Boerenorganisaties zijn hier boos over en zeggen dat het in ieder geval de stalcapaciteit zou moeten zijn, niet het aantal dieren in een stal op een gegeven moment. Tijdens de landbouwbegroting heeft Schouten gezegd dat zij de tweede (boerenorganisaties)variant bedoelde en daarmee heeft ze de provincies keihard laten vallen!
Overigens staat ook in de brief van de minister dat de kamer, op verzoek van de SP, de gespreksverslagen met de provincies heeft ontvangen. Nou, de minister had net zo goed de verslagen niet kunnen sturen want ze zijn voor 99,99% onleesbaar gemaakt.
Als de boeren nu protesteren tegen de provinciale beleidsregels, gaat het dus eigenlijk over twee dingen:
Het concrete punt over extern salderen, maar ook het stikstofbeleid als geheel, de afroming en mogelijke krimp van de veestapel in het algemeen.
Het eerste punt, het extern salderen, kunnen provincies aanpassen, het tweede zal toch worden doorgevoerd. Het bestaande beleid is immers onhoudbaar. Volgens Europese regelgeving, maar ook op basis van argumenten ter bescherming van natuur en milieu.
Voorzitter, wij vinden in de eerste plaats dat het proces waardeloos is. Schouten heeft een multi-interpretabele brief gestuurd en laat de provincies vallen als een baksteen wanneer zij de brief zo uitleggen dat er snel meters kunnen worden gemaakt. Eigenlijk schuift Den Haag de ellende op het bordje van de provincies. Maar ook staan we als provincie eigenlijk voor schut als we beleid doorvoeren en dat in een paar dagen weer intrekken, dan neem je jezelf niet serieus. En er is ook eigenlijk helemaal geen haast, want voordat de regeling met betrekking tot extern salderen open kan, is eerst een wetswijziging nodig, omdat bij het extern salderen ook de dier- en fosfaatrechten vernietigt moeten worden.
Volgens de SP is het zeker nodig dat er haast wordt gemaakt van zowel afroming bij saldering als het uitkopen van veehouders die piekbelasters zijn. En we moeten snel investeren in versterking van natuur. Zaken als woningbouw, maar ook projecten als verduurzaming van energieopwekking en van gebouwen moeten snel weer door kunnen en daarvoor zal de stikstofuitstoot snel omlaag moeten. Als we dat niet doen, is het gevolg heel eenvoudig: er kan niet of nauwelijks meer gebouwd worden.
Buiten het eerste punt, het extern salderen is er ook veel kritiek vooral vanuit de hoek van landbouworganisaties, op het stikstofbeleid op zich. Enerzijds zouden de cijfers niet kloppen (kritiek op de reken- en meetmethodes van het RIVM en de vermeende niet-transparantie) en anderzijds is dat ‘beetje extra’ stikstof helemaal niet erg voor de natuur: het vergroend juist!
Beide kritiekpunten zijn vrij eenvoudig te weerleggen. De resultaten van de metingen van het RIVM zijn zo in te zien en je kunt zelfs het hele systeem wat erachter zit komen bekijken. Bovendien zijn de gegevens allemaal vrij beschikbaar en worden de rekenmethodes van het RIVM wetenschappelijk gepubliceerd.
De natuur vergroend door stikstof, dat klopt, maar dat is nu juist ook het probleem. Stikstof minnende planten zoals brandnetels, bramen en grassen verdrijven de planten die minder goed tegen grote hoeveelheden stikstof kunnen. Dit is slecht voor de biodiversiteit en dat ga je uiteindelijk merken door een teruggang in verscheidenheid in planten, maar ook insecten, vogels en andere dieren. Niet goed voor de natuur dus!
Voorzitter, en hoe nu verder?
Er wordt veel gezegd dat de maatregelen tegen boeren zou zijn. Dat is niet waar. De maatregelen gelden voor álle activiteiten die stikstof uitstoten. Van het bouwen van woningen, tot industrie, tot boerenbedrijven, tot aanleg van wegen, tot de F1 in Zandvoort (al is die laatste wat discutabel).
Iedereen zal hieraan moeten voldoen. Het punt is echter wel dat een groot deel van de stikstof wel uit de landbouw afkomstig is. De maatregelen zullen boeren dus ook relatief vaker treffen. Daar moeten we oog voor hebben, maar dat betekent niet dat de maatregelen niet noodzakelijk zijn.
Voorzitter, wij vinden dat PS nog dit jaar een verslag moet krijgen van de stand van zaken van de beheerplannen van onze Natura 2000 gebieden. Als het goed is heeft Drenthe een monitoringssysteem en zijn er jaarlijkse rapportages aan de Europese commissie en het PAS-bureau. Vraag aan college; gaat u daarvoor zorgen en zo niet, waarom niet.
