Poliflw

De kwaliteit van het landschap is een publiek belang en moet beter worden meegewogen in de ruimtelijke keuzes die worden gemaakt. Dat zegt het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) in het rapport Zorg voor landschap.

Druk

Volgens het PBL is het Nederlandse landschap in de afgelopen 30 jaar sterk veranderd. Het areaal aan bebouwd gebied is in die periode met ruim een derde toegenomen. En in de periode die voor ons ligt zal die druk niet afnemen. De verdergaande verstedelijking, het Klimaatakkoord, veranderingen in de landbouw en toenemende infrastructuur nemen steeds meer  claims op het landschap. Talloze karakteristieke landschapskenmerken zijn verdwenen door efficiencyvergroting van de landbouw, vergezichten worden geblokkeerd door distributiecentra en windmolens.

Onrust

De steeds grotere druk op het landschap leidt ook tot onrust, ziet het PBL. ‘Burgers maken zich zorgen over het verdwijnen van de openheid, vergezichten en bomen, en over de toename van het aantal windmolens, zonneparken en ‘distributie- en datadozen’.’ Ook adviseurs, architecten en omgevingsdeskundigen maken zich zorgen. Begin november verscheen nog een rapport van de Commissie van Rijksadviseurs over de verdozing van Nederland met grote distrubutiecentra.

Afwegen

De overheid zou de belangen van het landschap moeten afwegen bij ruimtelijke plannen, maar dat is door de decentralisatie van het omgevingsbeleid en de deregulering van het landschapsbeleid steeds moeilijker geworden. Verschillende overheden hebben verschillende belangen, hanteren verschillende uitgangspunten en maken verschillende keuzes. ‘In het huidige omgevingsbeleid is het landschap vaak een sluitpost met als gevolg dat ons landschap versnippert en de zorg over de toekomst van het Nederlandse landschap toeneemt.’

Landschapsinclusief

Daarom is het tijd voor meer landschapsinclusief omgevingsbeleid, vindt het PBL. Om dat te borgen is in eerste instantie het rijk aan zet: die moet ervoor zorgen dat het landschap expliciet wordt genoemd in het Besluit kwaliteit leefomgeving, zodat provincies gestimuleerd worden om hun eigen landschappelijke kernwaarden te inventariseren.

Combinatie

Maar decentrale overheden hebben ook een grote rol: die moeten zorgen dat functies die veel ruimte gebruiken beter worden gecombineerd. Wanneer functies als landbouw, energietransitie, verstedelijking en biodiversiteit de beschikbare ruimte delen, dan kan dat ruimte besparen èn zorgen voor een als mooier ervaren landschap. ‘Het Rijksprogramma Ruimte voor de Rivier heeft bewezen dat dit kan: nationale waterveiligheidsdoelen werden verbonden aan doelen voor natuur, landschap en recreatie.’

LEIDRAAD AARDGASVRIJE WIJKEN OPENBAAR

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

Het Planbureau voor de leefomgeving (PBL) en het Expertisecentrum Warmte (ECW) hebben deze week de Leidraad openbaar gemaakt. Die eerste verkenning voor de mogelijkheden van alternatieve vormen van warmte moet gemeenten helpen om hun eigen transitievisie Warmte op te stellen.

De Leidraad werd half oktober al beschikbaar gesteld voor overheden, maar kan nu ook worden gebruikt door marktpartijen, bedrijven en burgers. Het bestaat uit twee delen: een startanalyse, waarin het PBL voor alle wijken van Nederland een grove berekening heeft gemaakt over 5 oplossingen voor het vervangen van aardgas in de woning. Dat kan een warmtenet zijn, een all-electric oplossing als een warmtepomp, of gebruik van een co2-neutrale vervanging van aardgas. Het tweede deel van de Leidraad bestaat uit een handreiking voor lokale analyse, waarin staat hoe de modellen uit de startanalyse geïnterpreteerd kunnen worden, en hoe gemeenten die zelf verder kunnen vormgeven.

Modellen

De organisaties voegen er wel aan toe dat het in de startanalyse vooral gaat om een berekening volgens modellen. Het is geen blauwdruk voor gemeenten om voor een specifieke oplossing te kiezen. Gemeenten kunnen de analyse gebruiken om verder te kijken naar oplossingen en de kaart beter en gedetailleerder in te kleuren. Dat moet wel gebeuren door een breed team van experts, betoogde Vincent Jansen, hoofd afdeling Energie & Duurzaamheid bij Sweco deze week op de website van Binnenlands Bestuur. ‘Een transitieopgave is een complex onderwerp, waar gemeenten hun vingers lelijk aan kunnen branden als ze zonder goed doordacht plan aan de slag gaan. Aspecten zoals communicatie, participatie, contracten, technische en financiële haalbaarheid moeten gemeenten daarin zeker meenemen.’

/index.php/2282-helft-30-plussers-geen-tijd-voor-opleiding

/index.php/2276-wijkteams-geven-minder-jeugdhulp

De Leidraad bestaat uit een Startanalyse van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en een Handreiking voor lokale analyse. De Startanalyse is een technisch-economische analyse op basis van landelijke data die door het PBL gemaakt is. De analyse biedt op buurtniveau voor vijf aardgasvrije warmtestrategieën een eerste beeld van de technisch-economische en duurzaamheidsgevolgen (zoals nationale kosten, energievraag, CO2-uitstoot). De analyse moet nog worden aangevuld met de lokale data.

De handreiking geeft tips en richtlijnen op welke wijze de Startanalyse aangevuld kan worden met een eigen analyse op basis van lokale data. Daarmee doet de gemeente recht aan de lokale situatie en kan helpen bij het uitstippelen van het tijdpad waarop wijken van het aardgas af gaan.

Het aantal inwoners van Nederland groeit de komende 15 jaar met een miljoen inwoners, maar de meesten komen terecht in grote en middelgrote steden. Maar 1 op de 5 gemeenten zal met krimp te maken krijgen. Dat voorspellen het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) en het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) in de Regionale bevolkings- en huishoudensprognose 2019-2050.

Mijlpaal

Nederland groeit in 2035 naar 18,3 miljoen inwoners, zo voorspellen PBL en CBS. Het grootste deel, bijna driekwart van die bevolkingsgroei wordt opgevangen door de huidige verstedelijkte gebieden en de randgemeenten rondom de grote steden. Amsterdam en Utrecht groeien het hardst, met ongeveer twintig procent. Voor de hoofdstad wordt het een mijlpaal: met een groei van 150 duizend inwoners bereikt Amsterdam in 2035 een miljoen inwoners. Ook in Rotterdam en Den Haag is de groei flink, met beide zo’n 15 procent.

Drukker

Maar ook buiten de randstad worden de steden drukker en groter. In Brabant groeien Eindhoven, Tilburg, Den Bosch en Breda. Oostelijke steden als Zwolle, Arnhem en Nijmegen groeien ook, net als Groningen en – in mindere mate- Assen en Leeuwarden. De grote steden zijn ook relatief jong, wat bijdraagt aan een hoger geboortecijfer. Bovendien is de immigratie hoger. Steden zijn aantrekkelijker voor arbeidsmigranten, expats en internationale studenten.

Contrast

Maar de meer dan 10% bevolkingsgroei in een stad als Groningen staat wel in schril contrast met de Groningse Ommelanden; daar voert de krimp de boventoon.  In het noorden is die het grootst, maar ook in Limburg, Zeeuws-Vlaanderen en de Achterhoek zet de krimp door. CBS en PBL verwachten zelfs dat de krimp na 2035 nog sterker wordt.

Vergrijzing

Het verschil tussen stad en platteland zal de komende jaren nog maar toenemen. Een grote factor daarin is de vergrijzing. Nu is 19%  van de bevolking 65-plus, maar in 2035 is dat opgelopen tot 25%. Die vergrijzing vindt overal plaats, maar in de krimpgemeenten is dit het sterkst, met soms meer dan 30% van de bevolking van boven de 65 jaar. Na 2035 nemen de regionale verschillen weer af, omdat meer mensen uit de grote groep babyboomers dan zijn overleden.

‘BELEID IN TOERISMEGROEI ONTBREEKT’

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

De sterke groei van het toerisme legt een steeds grotere druk op voorzieningen, openbare ruimte en leefbaarheid. Toch voeren overheden maar nauwelijks gericht beleid om de toeristenstroom in goede banen te leiden of de extra inkomsten te gebruiken voor betere voorzieningen. Terwijl de beleidsmiddelen voor overheden er wel degelijk zijn, concludeert de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur in het advies ‘Waardevol toerisme: onze leefomgeving verdient het.’

Rolkoffers

De problematiek van AirBnB-overnachtingen in Amsterdam, met overlast van ratelende rolkoffertjes voor bewoners tot gevolg, is inmiddels allang bekend. Maar de sterke groei van het buitenlandse en binnenlandse toerisme, zowel in overnachtingen als in dagjes uit, loopt ook in andere plaatsen in Nederland tegen de grenzen. En dat geldt niet alleen voor toeristische trekpleisters als de Zaanse Schans, Marken en Giethoorn. Ook aan de kusten in Ouddorp, Cadzand en de Waddeneilanden neemt de door toeristen gedreven druk op vrije duingebieden toe. In natuurgebieden bedreigt het toenemende bezoekersaantal de rust en natuur

Beleid

Toch wordt er nauwelijks beleid gevoerd dat specifiek rekening houdt met de groei van het toerisme. ‘Het toerismebeleid is nu vooral gericht op de economische aspecten, het vergroten van inkomsten’, zegt Raadslid Marjolein Demmers. En dat is niet vreemd; het toerisme groeit jaarlijks naar recordgetallen, en de economische omvang van de sector is inmiddels net zo groot als de bouwsector. ‘Toch zitten er bij het ministerie van Economische Zaken en Klimaat slechts twee ambtenaren die zich specifiek bezighouden met toerismebeleid,’ zegt Demmers. ‘De beleids- en kennisstructuur over het toerisme is gewoon te klein in verhouding tot de sector.

/index.php/2096-vooral-kansrijke-statushouder-profiteert-van-gemeente

/index.php/2094-burgemeester-lex-roolvink-waarschuwt-voor-kosten-nieuw-sportpark-kranenhof-in-grave

Fors minder bestrijdingsmiddelen ingezet door overheden

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

Nederlandse overheden zoals gemeenten, waterschappen en provincies gebruikten in 2018 bijna 5000 kilo bestrijdingsmiddelen. Dat is ongeveer 82 procent minder dan vijf jaar eerder. Gemeenten gebruikten de middelen vooral voor het bestrijden van de eikenprocessierups en invasieve plantensoorten zoals de Japanse duizendknoop.

Dat blijkt uit nieuwe cijfers van het Centraal Bureau voor Statistiek (CBS). Eind 2017 trad de de wijziging van het ‘Besluit gewasbeschermingsmiddelen en biociden’ in werking. Vanaf dat moment mogen overheden geen bestrijdingsmiddelen meer gebruiken op verharde oppervlakten, zoals stoepen en straten, en in de groenvoorziening. Daarbij zijn er uitzonderingen, voor veilige exploitatie van bepaalde terreinen, zoals op en rond het spoor of bij sportvelden.

Eikenprocessierups bestreden met microbiologisch middel

Sinds bijna twee jaar mogen overheden onder beperkte voorwaarden gewasbeschermingsmiddelen toepassen als dat nodig is voor de bescherming van mens, dier en milieu. De afgelopen jaren bestond de plaagbestrijding vooral uit het aanpakken van de eikenprocessierups. In 2018 werd hiervoor door de gemeenten 315 kilo van een microbiologisch bestrijdingsmiddel ingezet. Voor de bestrijding van de jeukrups worden geen chemische middelen ingezet, aldus het CBS.

/index.php/2060-6-praktijkvoorbeelden-voor-toegankelijke-communicatie

/index.php/2058-rvs-woningsluiting-na-drugsvondst-moet-evenredig-zijn

VNG: KLIMAATAKKOORD UITVOERBAAR EN BETAALBAAR

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) noemt het Klimaatakkoord ‘haalbaar, betaalbaar en uitvoerbaar’. De gemeenten herkennen hun eigen inbreng in de onderhandelingen in het akkoord, dat in het najaar wordt voorgelegd aan de leden. Ook de waterschappen hebben hoge verwachtingen van het akkoord en noemen het een mijlpaal in de ontwikkeling van het Nederlandse klimaatbeleid.

De VNG heeft afspraken gemaakt met het kabinet over een onderzoek naar wat de energietransitie de gemeenten gaat kosten, waarbij burgers niet het slachtoffer mogen worden. Na anderhalf jaar inzet voor een haalbaar en betaalbaar Klimaatakkoord ziet de VNG veel van haar inzet terug in de vandaag door het kabinet gepresenteerde plannen. ‘Voor de gebouwde omgeving was en is een belangrijk uitgangspunt dat de energietransitie voor bewoners haalbaar en betaalbaar wordt en dat gemeenten over de juiste instrumenten beschikken om de ambitie van aardgasvrije wijken waar te maken’, aldus Lot van Hooijdonk, voorzitter van de VNG-commissie Energie.

/index.php/1907-doelstelling-windenergie-steeds-verder-uit-zicht

/index.php/1905-adieu-buslijn-nuland-oss-welkom-spitslijn-grave-den-bosch

Ambtenaren behoren burgers correcte en volledige informatie te geven als ze daar om vragen. Maar dat gaat niet altijd goed. Gemeenten worden met regelmaat aansprakelijk gesteld voor schade die burgers daardoor lijden.

Gevallen van verkeerde informatieverstrekking door ambtenaren komen jaarlijks met grote regelmaat voor. Dat zegt Stefan van de Sande, die onlangs aan de Radboud Universiteit Nijmegen promoveerde op het proefschrift Overheidsaansprakelijkheid voor het verstrekken van onjuiste informatie.

Zorgvuldigheid

In zijn studie onderzocht hij kwesties, waarover benadeelde partijen tegenwoordig meer procederen dan vroeger – en met succes. In iets meer dan de helft van de gevallen gaat het conflict over verkeerde, onvolledige of onduidelijke informatie door ambtenaren over ruimtelijke plannen, zoals het bestemmingsplan. Andere geschillen gaan over verkeerde inlichtingen binnen het milieurecht, het natuurbeschermingsrecht, het belastingrecht en kwesties over sociale zekerheid, zo ontdekte Van de Sande.

Verkeerde informatie verstrekken is in strijd met de maatschappelijke zorgvuldigheid, waaraan rechters hoge eisen  stellen. Als een burger met een vraag bij het gemeentehuis aanklopt, mag hij verwachten dat ambtenaren de zaak goed uitzoeken en hem correct informeren. Zo niet, dan is de gemeente al snel aansprakelijk voor schade die burgers lijden. Maar die verwachting is niet absoluut, zegt Van de Sande. ‘Een burger mag er in beginsel op vertrouwen dat ambtenaren hem correct inlichten. Als de overheid het vertrouwen heeft gewekt dat de informatie waar is, en later blijkt dat niet zo te zijn, dan is dat een grond voor aansprakelijkheid.’

Lokale steun klimaatakkoord moet nog worden gewonnen

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

Gemeenten gaan in een aparte vergadering een oordeel vellen over de uitvoerbaarheid van het klimaatakkoord. Dat hebben ze woensdag unaniem besloten tijdens het VNG Jaarcongres. Ondanks brede steun voor klimaatbeleid zal het kabinet ondubbelzinnig over de brug moeten komen, zo is de teneur van diverse moties.

De ledenvergadering sprak uit dat gemeenten ‘niet zonder meer gehouden zijn’ aan de opgave om 1,5 miljoen woningen te verduurzamen in de komende tien jaar. ‘Het is nodig om dat essentieel onderdeel te laten zijn van ondertekening van het klimaatakkoord,’ stelt bijvoorbeeld de motie die op voorspraak van Zwijndrecht en Delft werd ingediend (pdf). De genoemde doelstelling heet hierin tegelijkertijd een ‘absolute must’ voor het slagen van het akkoord. Zes weken vóór de extra klimaatvergadering ontvangen gemeenten de stukken, is nu de afspraak.

Gemeenten verwachten nog heel wat van Den Haag als het aankomt op de uitvoering van maatregelen om de CO2-uitstoot drastisch terug te dringen. Ze verwijzen daarbij naar ‘de analyses van onder andere het PBL dat er nog aanmerkelijke onzekerheden bestaan wat betreft het bereiken van de doelen voor de gebouwde omgeving. Deze onzekerheden betreffen onder andere de belasting op aardgas, de budgetten, de inrichting van een warmtefonds, maar ook de directe sturingsmogelijkheden voor gemeenten’. Lokale overheden hebben ‘regelgevende instrumenten’ nodig.

/index.php/1852-overheid-moet-boeten-bij-geven-onjuiste-informatie

/index.php/1850-verduurzaming-begin-bij-het-zwembad

Veel minder gemeentelijke milieueffectrapporten

Geschreven door Ben Martini op

. Gepost in Nieuws en actualiteiten

Gemeenten vroegen in 2018 beduidend minder milieueffectrapporten aan dan in het jaar ervoor: 68 tegenover 102. Vooral kleinere gemeenten hebben moeite met de mer-kosten (ruim 20.000 euro). Het percentage rapporten met belangrijke tekorten daalde licht.

Meer provinciale rapporten

Dat blijkt het uit het jaarverslag van de Commissie m.e.r. over 2018.  Tegenover de sterke daling van het aantal gemeentelijke rapporten (zowel verplichte als vrijwillige) stond een groeiend aantal m.e.r.’s  bij provincies: dat steeg van 36 in 2017 naar 58 vorig jaar. De commissie schrijft de stijging vooral toe aan het Hoogwaterbeschermingsprogramma waar veel provincies bij betrokken zijn. Per saldo daalde het aantal rapporten van 168 naar 144.  Ook het rijk zette minder m.e.r.’s in.

Minder woonwijken en windturbines

Opvallend in de cijfers is dat het aantal rapporten voor nieuwe woonwijken ondanks de grote woonopgave halveerde. Ook windturbineparken werden minder voorgelegd. Volgens de Commissie m.e.r. is de vergunning voor veel windparken inmiddels rond en zijn er nog maar weinig concrete afspraken voor de periode na 2020. Over de achteruitgang van het aantal m.e.r.’s geeft de commissie afgezien van de kosten die ermee gemoeid zijn geen verklaring.

/index.php/1750-onderzoek-naar-eigen-inkomsten-gemeenten

/index.php/1748-jeugdzorg-ook-in-2018-gestegen