Poliflw

Begin dit jaar diende GroenLinks Nijmegen de motie 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' in en kreeg daarbij steun van de voltallige Nijmeegse raad.

Dat is heel goed nieuws, want we zijn al lang bezig (sinds 2003) om de Nijmeegse ICT slimmer en toekomstbestendiger te maken, maar we zijn nog niet ver genoeg. Grote ICT bedrijven hebben nog teveel macht over onze digitale keuzes en privacy.

Deze macht kunnen we beperken door te kiezen voor software die kan communiceren met software van andere bedrijven. Met deze motie formuleren we strengere richtlijnen voor beleidskeuzes en schroeven we de ambities op.

Raadslid Joep Bos-Coenraad (portefeuille ICT):

Keuzes die je vandaag maakt hebben vaak grote invloed op de vrijheid die je morgen nog hebt.

 

Als je een koffiezetapparaat koopt dat gebruik maakt van speciale cupjes, dan heb je in de aanschaf wellicht een goedkope machine. Maar met deze machine kun je vaak alleen nog maar prijzige cupjes kopen van deze producent. Als je koffiezetapparaat kapot gaat kun je het vaak niet zelf openschroeven en onderdelen ervan repareren/vervangen. Ook voor onderhoud ben je daarmee afhankelijk van deze fabrikant. Zo’n afhankelijkheid noemen we met een Engels woord een ‘Vendor Lock-In’. Omdat de concurrentie hiermee buiten spel gezet wordt is dat enorm lucratief voor bedrijven. In de ICT-wereld geldt dat nog meer dan in de koffiezetapparatenbusiness. Onze motie 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' beschermt hiertegen.

Vrije keuze en eerlijke markt

Als gemeente willen we zelf beslissen bij wie we nieuwe software-onderdelen inkopen. Alleen dán krijg je de beste kwaliteit voor de beste prijs. Dat is niet alleen goed voor de gemeente, maar ook voor een gezonde marktwerking waarbij meer verschillende softwareleveranciers een grotere rol kunnen spelen (mededinging). Om dat te bereiken is het belangrijk dat software-onderdelen met elkaar kunnen communiceren, ook als ze van verschillende leveranciers zijn. Dit dwingen we af door het gebruik van ‘Open Standaarden’ te eisen. Open Standaarden zijn goed gedocumenteerde en eenvoudig beschikbare communicatie-afspraken, opgesteld door onafhankelijke organisaties en consortia. Het Forum Standaardisatie van de Nederlandse overheid geeft een uitgebreidere beschrijving van open standaarden en waarom dit zo waardevol is.

Naast Open Standaarden roept 'Nijmegen Digitaal Onafhankelijk' ook op om waar het kan ‘Open Source’ software te gebruiken. Dat is software waar de broncode beschikbaar van is en je bij wijze van spreken 'onder de motorkap' van computerprogramma's kunt kijken. Dit kan ervoor zorgen dat software door verschillende partijen kan worden onderhouden en het zorgt er ook voor dat we kunnen controleren wat software met privacy-gevoelige informatie doet. Als we advies vragen bij externe partijen willen we dat er serieus gekeken wordt naar de kansen voor Open Source, en als de keuze toch op gesloten software valt willen we toelichting waarom Open Source (nog) niet volstond.

Informatiebrief

Deze maand kwam het Nijmeegse college met een ‘Informatiebrief’ waarin we kunnen lezen hoe de motie wordt uitgevoerd. In de brief lezen we dat softwarekeuzes worden verantwoord in de jaarverslagen van de verantwoordelijke organisatie volgens het 'pas toe of leg uit'-criterium. Dit is landelijk beleid voor de lijst met ‘verplichte standaarden’, maar wij vonden dat te weinig ambitieus en hebben het college opgeroepen dit beleid ook te voeren bij de bijna even belangrijke ‘aanbevolen standaarden’.

Daarnaast lezen we over de Nijmeegse ambities met ‘Common Ground’ uit de ‘Samen Organiseren’ beweging van de VNG. Dit programma stimuleert het samen (laten) ontwikkelen van moderne open informatiehuishouding voor gemeenten. Open source en open standaarden hebben daarbij hoge prioriteit en daar zijn we erg blij mee!

In sommige gevallen geven we in Nijmegen samen met buurgemeenten uit het Rijk van Nijmegen opdracht aan een gemeenschappelijke uitvoerder. Het helpt enorm als andere gemeenten de Nijmeegse ambities voor onafhankelijke ICT delen. Op de achtergrond proberen we daarom onze collega’s in buurgemeenten te informeren over de meerwaarde van onze keuze. 

Eenvoudig?

Hoe ‘eenvoudig’ onze oproep misschien lijkt (wie wil er immers geen eerlijke markt?), Nijmegen loopt hiermee enorm voorop! Zo is onze keuze onder meer opgepikt door het Open Source Repository (OSOR) van de Europese Commissie. Ook de toonaangevende nieuwspagina van OpenSource.com noemde en roemde Nijmegen in haar nieuwsbrief van maart 2019.

We houden jullie graag op de hoogte over de ontwikkelingen, bijvoorbeeld na de komende jaarraportages.

GroenLinks heeft op 27 februari samen met D66 en SP met succes een motie ingediend waarin het college wordt opgeroepen om binnen de gemeentelijke organisaties gericht op schuldhulpverlening of verstrekking van uitkeringen meer hulp en ondersteuning te bieden voor laaggeletterden in Nijmegen. Ook wordt het college gevraagd diverse Nijmeegse organisaties bij elkaar te brengen om een actieplan te maken om laaggeletterdheid bij werkgevers en werknemers onder de aandacht te brengen en te wijzen op mogelijkheden die er zijn om laaggeletterden te helpen.

Naar schatting 8-10% van de inwoners van Nijmegen tussen de 16-65 jaar is laaggeletterd. Onder laaggeletterd wordt niet alleen bedoeld dat mensen moeite hebben met lezen en schrijven, maar ook problemen met digitale vaardigheden. Laaggeletterden zijn 3 keer vaker afhankelijk van een uitkering dan niet-laaggeletterden. Vaak denken mensen bij laaggeletterdheid vooral aan migranten. Maar laaggeletterdheid komt ook veel voor onder Nederlanders zonder migrantenachtergrond. Mensen die in Nederland zijn opgegroeid en in Nederland naar school zijn gegaan.

De gemeente Nijmegen heeft op 8 maart 2018 het convenant Bondgenootschap Laaggeletterdheid Regio Nijmegen ondertekend. Met dit convenant onderschrijft de gemeente Nijmegen om ‘er alles aan te doen om laaggeletterdheid te voorkomen en te verminderen’. De gemeente Nijmegen doet in samenwerking met scholen en welzijnsorganisaties al het nodige om laaggeletterdheid te bestrijden. Maar binnen de eigen gemeentelijke organisatie is er nog ruimte voor verbetering als het gaat om het vinden van mensen die problemen hebben met laaggeletterdheid, bijvoorbeeld bij schuldhulpverlening en het aanvragen van een uitkering. Het goede nieuws is dat er onderwijs beschikbaar is voor laaggeletterden. Het is daarom ontzettend belangrijk dat mensen hierover geïnformeerd worden, zodat ze zelf kunnen kiezen of ze gebruik willen maken van het onderwijsaanbod.

Jeanine Brummel-Ahlaloum: “Was ik maar meer naar school geweest…” Dat zei mijn schoonvader heel vaak toen hij nog leefde. Mijn schoonvader was laaggeletterd. Hij kwam als gastarbeider in de eind jaar 50 vanuit Marokko naar Nederland om hier te werken. Als hij een brief moest ondertekenen schaamde hij zich om te zeggen dat hij niet kon lezen. Hij vroeg dan of hij de brief mee mocht nemen zodat hij hem thuis nog even rustig door kon “lezen”. Hij liet zich de brief dan voorlezen door zijn vrienden of later zijn kinderen. Maar een keer ging het goed mis. Hij lag in het ziekenhuis omdat hij door een bedrijfsongeval zijn vinger had verloren. Daar kreeg hij bezoek van iemand die een brief van zijn werk had. Hij kreeg te horen dat hij er direct een handtekening onder moeten zetten want anders zou hij geen geld krijgen. Zonder te begrijpen wat er in de brief stond heeft hij dat gedaan. De werkgever was hierdoor af van zijn aansprakelijkheid voor het bedrijfsongeval. Mijn schoonvader verloor hierdoor zijn baan en belandde hierdoor 5 jaar lang in de WW, waardoor hij en zijn gezin er financieel flink op achteruit ging.

Mensen schamen zich heel erg als ze laaggeletterd zijn. En proberen dat op allerlei manieren te verhullen. Heel vaak komen ze er ver mee, maar helaas komen mensen er vroeg of laat door in de problemen. Volwaardig meedoen aan de samenleving is heel moeilijk als je laaggeletterd bent. Zeker in onze samenleving die steeds meer complex en digitaal wordt. De samenleving moet toegankelijk zijn voor iedereen, maar is dat nog niet.

GroenLinks vindt het belangrijk dat iedereen mee kan doen in onze samenleving. Het bestrijden van laaggeletterdheid draagt daaraan bij. Wij willen een inclusieve samenleving!