Het is niet anders. Het hoogtepunt van de februaristaking in de Zaanstreek was een dag later dan in Amsterdam. Daarom wordt de staking in de Zaanstreek ook een dag later herdacht. Sinds jaar en dag zorgt de SP Zaanstreek ervoor ook vertegenwoordigd te zijn bij de herdenking, die altijd op 26 februari om tien uur is en altijd plaatsvindt bij de beeldengroep van beeldhouwer en verzetsheld Truus Menger, die naast de Wilhelminabrug in Zaandam staat. Omdat er hard gewerkt wordt aan de Wilhelminabrug, stonden we vandaag niet bij de beeldengroep, maar naast het Zaantheater.
Tekst: Anna de Groot
Het was de CPN (Communistische Partij Nederland) die de staking organiseerde. De staking was het enige massale en openlijke protest tegen de Jodenvervolging in door Duitsland bezet Europa. Aanleiding van de staking waren de eerste razzia's in Amsterdam, waarbij honderden Joodse mannen opgepakt werden. De staking was een actie van solidariteit met de Joodse arbeiders en tegen racisme, fascisme en uitsluiting. In reactie op de staking in Amsterdam werd in de Zaanstreek ook grootschalig gestaakt. Hoe de eerste stakende werknemers hadden gehoord over de actie in Amsterdam is niet duidelijk. Mensen die in Amsterdam werkten namen pamfletten van de Amsterdamse CPN mee, die door de leden van de Zaanse CPN gekopieerd werden. Er waren ook nog andere pamfletten, zoals één die specifiek gericht was 'aan de werkende bevolking' van de Zaanstreek. Verder was er natuurlijk ook al telefoon.
Uiteindelijk legden zo'n 15.000 mensen in de Zaanstreek het werk neer op 25 en 26 februari 1941. De staking duurde niet lang. De Duitse Ordnungspolizei greep al snel hardhandig in. De staking van de Zaankanters had verschillende gevolgen. Zaandam kreeg een boete van een half miljoen gulden en er werden maatregelen ingezet zoals een avondklok. Verder verloren sommige stakers hun werk, werd de burgermeester vervangen en een jonge man genaamd Jan Keijzer, werd gedood tijdens een schietpartij van de Duitse Ordnungspolizei.
Nadat er in stilte herdacht was en nadat de bloemen op de stoep van het Zaantheater gelegd waren, ging de plechtigheid door in het Zaantheater. Maarten Peters zong drie bijzonder aangrijpende liederen, burgemeester Rob Meerhof van Oostzaan deed een toespraak namens de drie Zaanse gemeenten en de scholieren van OBS De Dijk. Hoogtepunt was de aanwezigheid van Frank Maas, die voorlas uit het boek dat zijn vader, Gerard Maas, gedurende zijn leven met de hand schreef. Het was net of de aanwezigen even de staking zelf meemaakten.
https://www.wiewarendestakers.nl/stakers/c/0/i/32198536/staker-g-maas
Het zou goed geweest zijn als degenen die op dit moment openlijk en bedekt oproepen tot racisme en uitsluiting, met welke woorden dan ook, bij deze bijeenkomst aanwezig waren geweest.
