De Statenfractie van de FNP komt met een tegenvoorstel voor de verkiezing voor de Eerste Kamer, omdat het kabinetsvoorstel tot het verdwijnen van kleine partijen uit de Senaat zal leiden. Het kabinet wil er met een wijziging van de Grondwet voor zorgen dat er minder snel abrupte wijzigingen in de samenstelling van de Eerste Kamer komen en dat de provinciale verkiezingen niet langer in de schaduw gezet worden door landelijke thema’s.
"Kabinetsvoorstel desastreus voor kleine partijen" (Corlienke de Jong)
Het voorstel van het kabinet, waarvoor tot 9 oktober een consultatie loopt, stelt voor om de zittingsduur van senatoren te verlengen tot zes jaar en om elke drie jaar de helft van de Eerste Kamer nieuw te kiezen. Het wijzigingsvoorstel betekent dat er om de drie jaar 37 respectievelijk 38 leden indirect door de leden van provinciale staten gekozen worden. Hoewel het kabinet het niet noemt in zijn voorstel, leidt dat er toe dat kleine partijen het heel zwaar krijgen om in de Eerste Kamer te komen. Immers, de kiesdrempel zal in het nieuwe stelsel verdubbelen.
Meer aandacht voor provinciale thema's
De FNP Statenfractie is het met het kabinet eens dat de wijze van kiezen van de Eerste Kamer nu problematisch is. Het was bij de laatste verkiezingen mogelijk om veel zetels te krijgen zonder provinciaal programma en zonder deel te nemen aan provinciale debatten. Maar de FNP is fel tegen het effect dat kleine partijen het veel moeilijker krijgen en vindt dat het voorstel breekt met de Nederlandse traditie van het beschermen van minderheden en de democratische openheid van de Nederlandse politieke bestel.
FNP-voorstel: verkiezingen per provincie
De Statenfractie van de FNP heeft daarom een eigen voorstel ontwikkeld dat er voor zorgt dat de Eerste Kamer politiek stabieler wordt als ‘chambre de réflexion' en de verkiezingen van de provinciale staten weer over de provinciale thema's zal laten gaan. Volgens het FNP-voorstel komen er in elke provincie afzonderlijke verkiezingen, verdeeld over een periode van vier jaar. De verkiezingen voor provinciale staten zullen dan weer meer gaan over provinciale thema's. Omdat de Eerste Kamer door Statenleden gekozen wordt die zelf op verschillende momenten in de periode van vier jaar daarvoor in de Staten gekomen zijn, zal de samenstelling van de Senaat minder abrupt veranderen. Het voorstel van de FNP kan, in tegenstelling tot dat van het kabinet, bovendien gerealiseerd worden zonder dat er een grondwetswijziging voor nodig is.
