Poliflw

In het najaar van 2019 hebben wij in de gemeenteraad de Startnotitie Gebiedsvisie Veerse Meer vastgesteld. Vervolgens is afgelopen halfjaar een intensief traject doorlopen waar in diverse bijeenkomsten de maatschappelijke gevoelens m.b.t. het Veerse Meer gebied werden gepolst bij zowel de inwoners als andere stakeholders.   Dit heeft geresulteerd in een breed gedragen concept gebiedsvisie die besproken is in de informatieve raad van juni.  De breed gedragen visie gaat uit van  terughoudendheid met het verder bebouwen langs de oevers en in de zichtlijnen vanaf het Veerse Meer. Aandachtspunt is de hoogte en uniciteit van nieuw te bouwen ontwikkelingen passend bij het Veerse Meer. De SGP had graag gezien dat al in deze eerste Fase reeds duidelijkheid zou zijn over de bouwhoogte, waarbij is onze insteek maximaal 5 bouwlagen in bebouwd gebied zoals dat nu ook het geval is. Gedane rechten zullen we moeten respecteren. De aandachtgebieden vragen een integrale afweging bij ingrepen. De beschermingsgebieden zijn het waard met restricties gekoesterd te worden om zo de authentieke uitstraling van het gebied te borgen voor de toekomst. De rechten van bedrijven moeten we zeker respecteren en hen niet blokkeren in hun toekomstperspectief. Dat geldt zeker voor onze agrarische bedrijven. Hun rechten moeten geborgd zijn en blijven als het gaat om hun bedrijfsvoering.

Dit alles is verwerkt in het rapport Gebiedsvisie Veerse Meer Fase 1 en is in juli ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd en vastgesteld.

Gisteravond overleed Koos van den Berg. Van 1986 tot 2002 zat hij voor de SGP in de Tweede Kamer. Hij hield zich o.a. bezig met de portefeuilles Binnenlandse Zaken en Buitenlandse Zaken. Bijzondere betrokken was hij op de ministeries van Defensie en Verkeer & Waterstaat. Met name de binnenvaartschippers en de waterschappen hadden zijn hart. Op dat laatste punt was hij een alom erkend expert die ooit namens de hele Tweede Kamer het woord mocht voeren toen in het rivierengebied de dijken het bijna begaven. In 2006 leidde hij op verzoek van minister Kamp van Defensie een commissie die onderzoek deed naar vermeende misstanden tijdens verhoren door Nederlandse militairen in Irak.

Voor de SGP is het overlijden van Koos van den Berg een groot verlies. SGP-voorman van der Staaij is erg aangeslagen door het overlijden van zijn fractiegenoot met wie hij vier jaar lang vrijwel dagelijks intensief optrok op het Binnenhof. “Hij heeft bergen werk verzet in onze kleine SGP-fractie. Dat deed hij wijs en integer. Ook toen hij niet meer in Den Haag werkte, bleef hij achter de schermen een belangrijke steunpilaar voor onze partij en heeft hij zich ingezet voor de positie van vervolgde christenen in China.”

Ook persoonlijk was Van den Berg een vriend en bron van inspiratie voor Van der Staaij. “Zijn scherpe, analytische geest ging gepaard met een warme, persoonlijke betrokkenheid. Heel vaak spraken we met elkaar, niet alleen over de politieke orde van de dag, maar ook over het profetische gedachtengoed van de bekende staatsman en Evangeliebelijder Groen van Prinsterer. Ik heb daar veel aan gehad en zal hem dan ook erg missen. Het geeft troost te weten dat hij nu bij de Heere mag zijn, van Wie hij in zijn leven zo vaak op het spreekgestoelte van de Tweede Kamer heeft mogen getuigen,” aldus Van der Staaij. “Ik hoop en bid dat zijn meelevende vrouw Janneke, hun kinderen, kleinkinderen en andere nabestaanden de kracht en wijsheid krijgen om dit zware verlies te verwerken en dragen.”

De Eerste Kamer vergaderde dinsdag over de uitkomsten van het onderzoek van de commissie Remkes naar het parlementaire stelsel. Lees hieronder de bijdrage van SGP-senator Peter Schalk.

Vandaag hebben we het over het klimaat. Niet over de warme januarimaand, waardoor de narcissen in mijn woonplaats al een paar weken bloeien, maar over de verkilling in het maatschappelijke klimaat. Over dat knagende gevoel van mensen dat ze geen grip meer hebben op hun land, hun leven, hun toekomst.

Hoe komt dat? En wat is ons antwoord? Voor die vragen staan we vandaag! Want er verandert wezenlijk iets. De Staatscommissie-Remkes heeft de trends geduid: bevolkingsgroei, toegenomen welvaart, grotere etnische heterogeniteit, massale toetreding vrouwen op de arbeidsmarkt, verminderde betekenis van ideologische verschillen en religie, afscheid van de verzuilde samenleving, toenemende betekenis van identiteit, internationalisering en digitalisering.

Wat een rij! En daar is meer aan toe te voegen. Allerlei ontwikkelingen die iets met ons doen. Ze hebben allen invloed op onze samenleving, en dus op ons parlementaire stelsel. Afhankelijk van onze voorkeuren wrijven we de handen in elkaar of zitten we met onze handen in het haar. Wat voor de een vooruitgang is, betekent voor de ander teloorgang van waarden en normen.

Mijn partij, de SGP, geeft in haar naamgeving de voorkeuren al aan: Staatkundig en Gereformeerd, dat zijn de kernwoorden voor deze partij. Laat ik duiden wat daarmee onder woorden wordt gebracht vanuit de beginselen van de SGP. Allereerst een belijdenis: God de Heere regeert! En, God heeft ons een overheid gegeven, ten goede! Die overheid zien wij als dienares van God, gegeven om chaos en anarchie te voorkomen.

In een democratische rechtsstaat is deze gedachtegang van cruciaal belang. Zonder rechtsstaat geen democratie, en zonder democratie geen rechtsstaat. Dat betekent dat we wel heel zorgvuldig moeten omgaan met die democratische rechtsstaat. Ook de Staatscommissie beklemtoond dat. De naam van het rapport spreekt boekdelen: Lage drempels, zeker, om het zoute water nog door te laten. Oftewel, om de invloeden van de tijd op het stelsel te laten inwerken. Maar ook hoge dijken, ter bescherming van diezelfde rechtsstaat. Een democratische rechtsstaat die haar oorsprong vindt in de Acte van Verlatinghe, getekend in 1581, een onafhankelijkheidsverklaring in reactie op de tirannie van de koning van Spanje.

Helaas heeft ons land vaker gezucht onder tirannie. Niet voor niets is er in de Handelingenkamer van dit Huis een half lege plank, die ons eraan herinnert dat er 5 jaar lang geen democratische rechtsstaat was, maar overheersing. Dit jaar vieren we 75 jaar bevrijding! En daarmee vieren we ook 75 jaar onafgebroken democratie in Nederland. Iets om dankbaar voor te zijn, en iets om te bewaren en te bewaken.

In dat licht kijkt mijn fractie naar het rapport van de Staatscommissie Parlementair Stelsel, en ook naar het eerste deel van de Kabinetsreactie daarop. En we zien uit naar het tweede deel.

De Staatscommissie heeft een zeer compleet verhaal neergelegd. De waarden van de democratische rechtsstaat, het parlementaire stelsel, de duiding van de maatschappelijke werkelijkheid, de levende democratie door alle mogelijke vormen van inspraak van de burger en van het parlement; complimenten daarvoor! Het is niet alleen een helder overzicht, maar het geeft ook goed weer hoe een en ander werkt, en waar eventueel de schoen wringt. Dat leidt tot conclusies en aanbevelingen.

Voor ons is het nu de kunst om te bezien wat we daarmee moeten doen, maar ook wat we niet moeten doen, selectief winkelen. Want dat lijkt wel het geval te zijn. Immers, terwijl dit rapport nog niet eens was besproken in de Tweede en vervolgens in de Eerste Kamer, was er al wel met verwijzing naar het rapport wetgeving in voorbereiding over een belangrijk onderdeel van de democratische rechtsstaat, namelijk de Eerste Kamer.

Velen in deze Kamer waren op zijn minst onaangenaam verrast toen net na de verkiezingen van de PS en vervolgens van de EK er een wet in consultatie werd gegeven die de verkiezing van de EK terugbrengt naar de vorige eeuw, namelijk naar 1983. Vz, mijn fractie kan zich niet aan de indruk onttrekken dat dit als een soort anti-Forum-wet moet worden gezien. Een plotselinge opkomst van een nieuwe partij, die op een haar na de grootste werd in de Eerste Kamer.

Symptomatisch: er gebeurt iets in de samenleving, en de regering gaat dat probleem even technocratisch te lijf.

In ieder geval was de SGP geen voorstander van indienen en behandelen van een wetsvoorstel voordat een gedegen gesprek over het rapport Remkes heeft plaats gevonden. Daarom de motie-Schalk, waar staatsrechtelijk van alles over te zeggen is, maar die desondanks door meer dan 2/3e deel van de Eerste Kamerleden werd ondersteund.

En ik dank de minister en de regering dat zij in ieder geval deels gehandeld heeft naar het dictum van de motie Schalk. In die motie is gevraagd om het wetgevingsproces te stoppen, totdat er een debat over het rapport is geweest. De motie heeft overigens ruimte gelaten voor het afhechtten van de internetconsultatie en van de consultatie die destijds liep onder de Provinciale Staten.

De motie Schalk was niet nodig geweest als de regering gehandeld had naar haar eigen woorden in het eerste deel van de kabinetsreactie, over een gedifferentieerde benadering, en ik citeer: “De inzet van het kabinet is om in de huidige kabinetsperiode concrete stappen te zetten op het pad van deze modernisering. Tegelijkertijd hecht het kabinet ook aan zorgvuldigheid in dit proces. Daarin past het voornemen de dialoog met de samenleving en directbetrokkenen over deze agenda te blijven voeren juist wanneer de voorstellen verder worden uitgewerkt”. (Einde citaat)

De fractie van de SGP denkt dat het van belang is om keuzes te gaan maken uit wat de Staatscommissie heeft opgebracht. In de samenvatting van het rapport Lage drempels, hoge dijken staan 36 aanbevelingen voor de verbetering van de Democratie, 23 aanbevelingen om de democratische rechtsstaat weerbaarder te maken, en 24 aanbevelingen om het parlement te versterken. Oftewel, 83 aanbevelingen. Onmogelijk om ze in kort tijdsbestek te bespreken. De Staatscommissie heeft een top 7 geformuleerd.

Mijn fractie wil vandaag ook de hand in eigen boezem steken. Een belangrijk element van de werkzaamheden van de Eerste Kamer is de constitutionele toetsing, en het waken over de Grondwet. De Grondwet heeft meer aan hoge dijken dan aan lage drempels. Toch leert de praktijk dat partijpolitiek en of het regeerakkoord af en toe prevaleren boven de rechtstatelijke eis om de Grondwet hoog te houden. Ik kan zomaar enkele voorbeelden noemen waar, alle waarschuwingen van de Raad van State ten spijt, de Grondwet aan de kant werd geschoven.

Vandaag is het debat gericht op de minister, maar deze les zou ik wel willen trekken voor de Eerste Kamer: laten we ons nadrukkelijk bezinnen op de taak van de Eerste Kamer waar het gaat om de constitutionele toetsing. Ik zou graag de mening van andere fracties hierover horen, en ik zou willen voorstellen om een (wellicht tijdelijke) commissie in het leven te roepen die zich over deze specifieke problematiek buigt.

Maar voorzitter, dit debat moet verder gaan dan alleen een reflectie op de Staatscommissie en het handelen van de regering. Er is immers de vinger gelegd bij de zere plek van de tekortschietende inhoudelijke representatie. De Staatscommissie koppelt dat aan de tweedeling in de samenleving. In deze Chambre de reflection past een diepere duiding: het gaat fout met het gevoel van representatie als de regering maar raak regeert, zonder te luisteren naar signalen uit de samenleving. Het gaat fout met de representatie als het parlement bezig is met zichzelf, denk aan de integriteit van ons als Kamerleden.

Het gaat fout als het empatisch vermogen van ministers of staatssecretarissen smoort in de bureaucratie. Ik denk aan zwartgelakte teksten aan burgers die in de kou staan. Het gaat fout als het cement in de samenleving afbrokkelt. En zonder nostalgisch te willen zijn, of een geestelijke dwang op te leggen: maar ook deze Staatscommissie legt de vinger bij de ontzuiling en ontkerkelijking. Daarmee gaan, afgezien van het afhankelijke dienen van God, ook de gezamenlijk gedeelde waarden afbrokkelen. En iedereen die wel eens heeft staan krabbelen aan een oude muur, weet dat daardoor de stenen los komen te liggen van elkaar. Dat leidt tot individualisering, ernstiger, tot bittere eenzaamheid. Wat is ons antwoord?

Ik begon met het klimaat. Nou, de aarde is misschien aan het opwarmen, de narcissen staan al vroeg in bloei. Maar het maatschappelijk klimaat verkilt. Wel hete hoofden, maar koude harten. De onderlinge samenhang verschrompelt. Onze democratische rechtsstaat staat onder druk als wij, mensen, ons van elkaar afkeren.

Het is prima als we een aantal maatregelen van de Staatscommissie over bijvoorbeeld politieke partijen, zorgvuldiger omgang met decentralisaties, kritischer benadering van Europese besluitvorming, expliciete aandacht voor constitutionele zaken etc, ter hand nemen en ten uitvoer gaan brengen. Maar laten we daarbij in het oog houden dat de menselijke maat niet bereikt wordt door een andere kiesstelsel, door een aangepaste grondwet, door een sterker parlement. Maar wel door de gaven die genoemd worden in een van de weergaloos mooie boeken die Paulus schreef. U kent ze vast wel: het gaat om gaven als barmhartigheid, liefde, vrede, lankmoedigheid of geduld, goedheid. Oftewel, werkelijk oog hebben voor de ander.

Als deze gaven ons sieren, dan zal dat de samenleving verwarmen. Dan ontstaat echte relatie. Daarmee is onze democratische rechtsstaat het meest gediend!