9 september, raadsinformatieavond van de gemeente Utrechtse Heuvelrug
Op initiatief van OPEN was er op 9 september 2019 een raadsinformatieavond
met als onderwerp “Rondkomen met weinig”. Pieter Jan van Delden was vanuit OPEN gespreksleider. De inleidingen werden verzorgd door Liselotte Maas (OPEN), Bram Dekker en Bert de Goede (Schuldhulpmaatje) en Patty van Ziel (Stichting Sociale Dorpsteams).
Als gemeenteraad inzicht krijgen in de complexiteit van de schuldenproblematiek, dat stond deze avond voorop. Zodat de raad betere besluiten kan nemen hoe met deze problematiek om te gaan.
Vanuit haar dagelijkse werk met schuldenproblematiek verzorgde Liselotte Maas de eerste inleiding. Volgens het CBS zouden er in 2017 in onze gemeente ongeveer 2100 huishoudens met schulden zijn. Het is opvallend dat maar weinig mensen aankloppen bij instanties die hen kunnen helpen. Men zoekt pas hulp na gemiddeld 4 jaar tobben en dan is de schuld opgelopen tot gemiddeld €40.000 met steeds meer schuldeisers. Schulden zorgen vaak voor schaamte en kop-in-het-zand-steken. Meestal begint het met de post niet meer openmaken. In de lange periode die volgt loopt de stress steeds meer op. Onder zulke stress maak je steeds minder goede keuzes.
Een belangrijke constatering was dat we actiever moeten worden met vroeg-signalering, aan de voorkant dus[2]. Ook moeten we als het nodig is buiten de lijntjes durven kleuren, buiten de gebaande paden durven gaan. Een creatieve aanpak werkt vaak beter om echt perspectief te bieden.
De diaconie was niet meer nodig, dachten Bram Dekker en Bert de Goede. Zij maakten echter duidelijk dat er elke week nieuwe aanvragen bij de diaconieën binnenkomen, bij Schuldhulpmaatje en de Voedselbank. Wat opvalt is dat met name ontslag, scheiding en claims van de belastingdienst aan de basis liggen van schulden. Bram en Bert werken veel samen met onder andere de dorpsteams. Schuldhulpmaatje komt bij mensen thuis en helpt bij het openen van enveloppen en het maken van lijstjes van inkomsten en uitgaven. Ze fungeren ook als tussenpersoon naar instanties. Hun mensopvatting is: mensen deugen. Dat uitgangspunt is er echter niet bij de “bureaucratie” (regels volgen staat voorop).
Patty van Ziel maakte duidelijk dat financiën nooit het enige probleem zijn. Je moet er eigenlijk vroeger bij zijn als er schulden ontstaan of er zaken spelen die kunnen leiden tot schulden. Als risicogroepen noemt ze onder meer jongeren die niet voor elkaar willen onder doen, statushouders en mensen met een laagbetaalde (flex-)baan. Mensen met schulden verdwalen vaak in de regelgeving. Ook ontmoeten ze veel wantrouwen. De dorpsteams werken veel samen met andere organisaties en instanties. Ze noemt verschillende initiatieven waar de Dorpsteams bij betrokken zijn, zoals “Grip op geld” en de “Formulieren Brigade”. Een mooi voorbeeld van samenwerking is dat Boa’s
in bepaalde gevallen een bekeuring niet doorzetten, maar verwijzen naar dorpsteams. “Help ik word 18” is een initiatief dat de Dorpsteams willen uitbreiden. Patty bepleit dat scholen meer aandacht besteden aan budgetbeheer. Ook ziet ze veel in het aanpakken van problemen tussen generaties en het versterken van het sociale netwerk van mensen.
Voorzitter van de avond was Clemens Festen van OPEN.
[2] Goed voorbeeld is een convenant van de gemeente Rotterdam (zie aanbeveling derde groep).
BOA: Bijzondere OpsporingsAmbtenaar.
Drie groepen van experts en raadsleden spraken vervolgens met elkaar over wat er goed gaat en wat er beter zou kunnen. Via deze link kunnen de uitkomsten en aanbevelingen van die discussie worden teruggelezen.
