Poliflw

Vandaag, op Internationale Vrouwendag is het goed om terug te denken aan 14 november. Vanaf die dag hebben vrouwen de rest van het jaar symbolisch voor niets gewerkt. Vrouwen verdienen namelijk nog steeds gemiddeld 13% minder per uur dan mannen, wat in een heel leven op kan lopen tot 300.000 euro. Tel uit de winst.

Vrouwen werken vaak in cruciale beroepen die minder gewaardeerd worden dan beroepen waar veel mannen werken, denk bijvoorbeeld aan de zorg of aan kinderopvang. En ook in onbetaalde zorgtaken blinken vrouwen uit: ze besteden anderhalf keer zoveel tijd aan het huishouden, kinderen en aan mantelzorg dan mannen.

De lagere beloning en het onbetaalde werk dat vrouwen doen staat in schril contrast met de top. Voor elke vrouwelijke bestuurder zijn er zes mannelijke. Die mannen en enkele vrouw aan de top worden dan weer niet onderbetaald en ondergewaardeerd, want die verdienen bijvoorbeeld bij de grote bedrijven in een jaar net zoveel als wat een vrouw misloopt aan loon in haar hele werkende leven.

In een samenleving en economie die draait om winsten en om aandeelhouders is dit alles geen probleem. Want lagere lonen voor hetzelfde werk leiden per definitie tot hogere winsten. Het blijft ongelooflijk dat de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen zo groot is en nauwelijks afneemt, ondanks alle mooie woorden, voornemens en beloften. Het gaat hier om klassenstrijd.

En die strijd is hard nodig. Op de wereldwijde ranglijst voor gelijkheid tussen mannen en vrouwen staat Nederland op een magere 28e plaats. En met het tempo dat de ongelijkheid verkleint zijn we er pas over 72 jaar. Nou, dat maken ik en veel andere vrouwen dus niet meer mee.

Een lage waardering maakt vrouwen kwetsbaar. Vrouwen hebben een groter risico om in armoede te raken. Bijna de helft van de vrouwen in Nederland is afhankelijk van een partner of de overheid. In mijn eigen Arnhem heeft twee derde van de vrouwen of meisjes straatintimidatie of seksueel grensoverschrijdend gedrag meegemaakt. In die straten waar je in het donker naar huis loopt met de sleutels in de hand, of waar je net doet alsof je aan het bellen bent. ‘Ik app je als ik thuis ben.’ En elke 8 dagen wordt in Nederland een vrouw vermoord omdat ze vrouw is. Femicide als het ultieme dieptepunt van een totaal gebrek aan respect voor vrouwen.

Die respect en waardering voor vrouwen moet er komen. Dit betekent gelijke beloning als vrouwen en mannen hetzelfde werk doen. De beroepen waar veel vrouwen werken moeten worden opgewaardeerd, zoals bijvoorbeeld het onderwijs en de zorg, op het relatief hoge niveau zoals het was toen het nog typische mannenberoepen waren. Goede en toegankelijke kinderopvang, beter ouderschapsverlof, en meer zekere banen en contracten zijn nodig. Belangrijke stappen in de klassenstrijd. Op internationale vrouwendag zijn er mooie woorden, beloften en intenties. Maar zonder actie zal het echt 72 jaar gaan duren.

De zorgmedewerkers kregen aan het begin van de coronacrisis nog een daverend applaus, maar zagen vervolgens wegrennende Kamerleden en voorstellen voor salarisverhoging keer op keer weggestemd worden.

Op 5 september organiseerden SP, GroenLinks, PvdA en vakbonden CNV, FNV en NU'91 een grote online demonstratie. Want dag in dag uit staan ze in de frontlinie: onze zorgmedewerkers. Zij verdienen meer dan applaus. Het is een politieke keuze om de lonen van zorgmedewerkers niet te verhogen. Daarom roepen we het kabinet op de mensen in de zorg te geven wat ze verdienen: structurele loonsverhoging en een verlaging van de werkdruk.

We komen hier als politieke partijen en vakbonden gezamenlijk voor in actie.

Kijk hier de demonstratie terug van 5 september 2020.

Een wet waarmee het minimumloon wordt verhoogd naar 14 euro. ‘Dat is eerlijk en nodig’, aldus SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen. De wet zorgt voor een loonsverhoging voor meer dan twee miljoen werknemers die nu op of rond het minimumloon verdienen. Denk aan winkelpersoneel, zorgmedewerkers, pakketbezorgers en schoonmakers. Lilian Marijnissen: ‘Hun lonen blijven al veertig jaar achter op de winsten van bedrijven. Met deze wet brengen we daar verandering in.’

Eerder onderzocht onafhankelijk onderzoeksbureau SEOR, gelieerd aan de Erasmus Universiteit, de effecten van het verhogen van het minimumloon. Daaruit bleek dat een verhoging van het minimumloon veel oplevert. Het zorgt er niet alleen voor dat werkende mensen gemakkelijker hun rekeningen kunnen betalen, het heeft ook een stuwend effect op de overige lonen. Daarnaast leidt het tot meer koopkracht van mensen die dit vaak ook direct uitgeven, wat goed is voor onze economie die nu in deze coronacrisis flinke klappen krijgt.

Een hoger minimumloon is niet alleen eerlijker, het pakt ook positief uit voor de economie.

Marijnissen: ‘Een hoger minimumloon is niet alleen eerlijker, het pakt dus ook positief uit voor de economie. De verhoging geldt ook voor mensen met een uitkering en AOW, vanwege de koppeling aan het minimumloon. We betalen dat door hogere belastingen op kapitaal. Wat ons betreft is het tijd voor een eerlijke economie, waarin iedereen zijn deel krijgt. Een hoger minimumloon is haalbaar en betaalbaar.’

De wet van de SP werkt eenvoudig: hij verhoogt het minimumloon jaarlijks met 2,5 procent. Na vier jaar leidt dit – bovenop de reguliere indexatie - tot een verhoging van ruim tien procent. Concreet betekent dit dat het minimumloon - nu ongeveer 10 euro per uur - in 2028 op 14 euro per uur komt te liggen. Einddoel is dat het minimumloon 60% van het gemiddelde loon gaat bedragen. Dit is een internationale doelstelling die wordt aanbevolen door de Europese vakbonden waaronder de FNV. Met de 60%-norm voorkom je dat het minimumloon te ver wegzakt ten opzichte van het gemiddelde loon.

De zorgmedewerkers kregen aan het begin van de coronacrisis nog een daverend applaus, maar zagen vervolgens wegrennende Kamerleden en voorstellen voor salarisverhoging keer op keer weggestemd worden. SP, GroenLinks, PvdA en vakbonden CNV, FNV en NU'91 roepen iedereen op om 5 september mee te doen met de grootste online demonstratie voor de zorg ooit.

Dag in dag uit staan ze in de frontlinie: onze zorgmedewerkers. Zij verdienen meer dan applaus. Het is een politieke keuze om de lonen van zorgmedewerkers niet te verhogen. Daarom roepen we het kabinet op de mensen in de zorg te geven wat ze verdienen: structurele loonsverhoging en een verlaging van de werkdruk.

We komen hier als politieke partijen en vakbonden gezamenlijk voor in actie. Doe mee en ga op 5 september om 14.00 naar meerdanapplaus.nl om je solidariteit richting de zorgmedewerkers te laten zien en je te laten horen richting dit kabinet.

De afgelopen 35 jaar zijn de dividenduitkeringen 10 keer harder gestegen dan de lonen. Het is een patroon dat in de gehele economie te zien is: de drang van aandeelhouders om zich winsten toe te eigenen zorgt voor een neerwaartse druk op de lonen van de mensen die het werk doen. Zo zijn de mensen met de laagste inkomens er de afgelopen 30 jaar meer dan 10 procent op achteruit gegaan.

De coronacrisis heeft glashelder aangetoond hoe essentieel de cruciale beroepen van mensen in de zorg, distributiecentra, post en supermarkten zijn. Maar het heeft ook aangetoond dat bedrijven terug willen naar 'business as usual'. Dat mogen we niet laten gebeuren. Het kan en moet anders. De lonen moeten omhoog!

Zo moeten de lonen van de vakkenvullers omhoog. De afgelopen maanden heeft iedereen kunnen zien hoe essentieel dit werk is; zonder vakkenvullers waren er lege schappen. Maar terwijl Ahold, Albert Heijn en bol.com, tijdens de piek van de coronacrisis 48% meer winst wist te maken, werken vakkenvullers en caissières nog steeds voor het minimumloon en moet hun inkomen met huur- en zorgtoeslag worden aangevuld. De winsten van deze bedrijven moeten van de zakkenvullers naar de vakkenvullers.

Gelijk loon voor gelijk werk. Het klinkt heel logisch, maar in de dagelijkse praktijk in Nederland zijn gedetacheerde werknemers uit bijvoorbeeld Oost-Europa veel goedkoper dan werknemers uit Nederland. Een nieuwe wet, de zogenaamde detacheringsrichtlijn, zou moeten helpen tegen oneerlijke concurrentie op de Nederlandse arbeidsmarkt. Maar volgens SP-Kamerlid Jasper van Dijk is daar met het voorstel zoals het er nu ligt geen sprake van. 'De Europese richtlijn is al veel te slap als het gaat om de duur van de detacheringsperiode. Die wordt 12 en mogelijk zelfs 18 maanden, terwijl een gemiddelde detachering nu 3 tot 4 maanden is. Maar door de wijze waarop de regering de richtlijn doorvoert dreigt het helemaal een lege huls te worden. Gedetacheerde werknemers uit Oost-Europa blijven veel goedkoper dan die uit Nederland zodat de oneerlijke concurrentie zal blijven bestaan.'

De SP komt daarom dinsdag tijdens het debat over de richtlijn met een aantal verbetervoorstellen. Om te voorkomen dat buitenlandse gedetacheerde werknemers goedkoper blijven dan Nederlandse werknemers, zouden zij onder de cao op de werkplek moeten vallen. Ook zou het niet betalen van pensioenpremie gecompenseerd moeten worden in opslagen bovenop het loon. Van Dijk: 'Alleen zo voorkomen we dat grote bedrijven die altijd op zoek zijn naar nieuwe manieren om werknemers uit te knijpen, massaal goedkope arbeidskrachten uit het buitenland blijven halen. Dat is niet goed voor werknemers, uit welk land dan ook.'

De coronacrisis heeft het begrip 'vitale beroepen' vleugels gegeven. Als geen ander weten we nu welke beroepen onmisbaar zijn: de zorgverlener, de supermarktmedewerker, de vuilnisman, de medewerkers in distributiecentra en vele anderen. In dat rijtje staan niet: de consultant, de manager, de bankdirecteur. Toch verdienen zij al snel vijf keer zoveel als de mensen op de werkvloer. En laat nu juist een flink aantal mensen uit de vitale sectoren het minimumloon verdienen (zo’n 1.600 euro of net iets meer), een loon waarmee je al snel in financiële problemen komt, blijkt uit onderzoek van het Nibud in opdracht van de FNV. Topverdieners verdienen vaak meer dan 10.000 euro per maand. Vitale beroepen met een laag loon en juist hoge lonen voor banen met weinig relevantie, waarom verdelen we het niet eerlijker?

Pijnlijk maar waar: de mensen met de laagste lonen gaan nu voorop in de strijd tegen corona. Maar daarmee lopen zij ook het meeste risico. Denk aan de ouderenzorg waar tienduizenden mensen - soms zonder beschermingsmiddelen - vechten tegen corona. Maar ook de supermarktmedewerkers verdienen rond het minimumloon, net als de medewerkers in de schoonmaak, het openbaar vervoer en in de transport. Dat geeft te denken. Als deze beroepen zo cruciaal zijn, waarom betalen we hen dan zo weinig?

Ook een deel van de werknemers dat nu gedwongen thuiszit door de coronamaatregelen verdient vaak nauwelijks meer dan het minimumloon. Bijvoorbeeld werknemers in de horeca en in de winkelketens. Zij zitten in onzekerheid of ze straks nog een baan hebben als de overheidssteun afloopt. Door hun krappe inkomen hebben ze nauwelijks ruimte gehad om te sparen.

Bij de invoering in 1968 kon je van een minimumloon nog een gezin onderhouden. Geleidelijk is het laagste loon echter steeds minder waard geworden ten opzichte van het gemiddelde loon. Bedroeg het wettelijk minimumloon in 1976 nog ongeveer 68% van het gemiddelde loon, nu is dat nog slechts 43%. Een hogere btw, hogere zorg- en huurkosten helpen daar natuurlijk niet bij.

We zien steeds meer politieke en maatschappelijke organisaties een verhoging van het minimumuurloon naar 14 euro steunen.

Wij concluderen uit het Nibud rapport dat zowel alleenstaanden als gezinnen die werken en het minimumloon verdienen, structureel geld tekortkomen. De financiële problemen worden grotendeels opgelost door een verhoging van het minimumloon. We zijn, al helemaal in deze tijd, blij met zorgmedewerkers die het verpleeghuis draaiende houden, met supermarktmedewerkers die de voorraden aanvullen en met vuilnismannen die de straten schoon houden. Het is hoog tijd dat die waardering zich niet alleen uit in woorden en applaus, maar ook in daden.

Daarom voert de FNV campagne voor een verhoging van het minimumloon naar 14 euro per uur (nu ongeveer 10 euro) en pleit de SP hier ook voor. We zien steeds meer politieke, maar ook maatschappelijke organisaties die dit steunen.

Verhoging heeft grote voordelen, blijkt ook uit onderzoek van SEOR van de Erasmus Universiteit: het haalt mensen uit de armoede (de uitkeringen stijgen automatisch mee), het zorgt voor meer koopkracht en het heeft een stuwend effect op alle lonen. Een hoger minimumloon heeft bovendien niet of nauwelijks effect op de werkgelegenheid. Een hoger minimumloon heeft bovendien nauwelijks effect op de werkgelegenheid, blijkt deze week ook uit onderzoek van het CPB.

Het coronavirus leidt tot veel leed en verdriet, maar het kan ook tot nieuwe inzichten leiden: dat mensen met een vitaal beroep niet alleen meer waardering, maar ook een beter salaris verdienen. Wij nodigen iedereen uit om mee te doen met die strijd, want klappen is mooi, maar lappen is beter.

Lilian Marijnissen – Fractievoorzitter SP Tweede Kamer

Zakaria Boufangacha – FNV Bestuurder

Rodrigo Fernandez – Senior onderzoeker bij SOMO

Een verhoging van het minimumloon is niet schadelijk voor de werkgelegenheid, concludeert het CPB vandaag in een rapport. Daarmee vervalt een groot kritiekpunt op dit SP-voorstel. De regering wees steevast naar het CPB als wij ons voorstel deden: ‘een hoger minimumloon kost banen dus dat gaan we niet doen.’ Vandaag blijkt dat deze kritiek niet klopt. De SP wil zo snel mogelijk een heropening van het debat over het minimumloon.

SP-leider Lilian Marijnissen ziet in het onderzoek een bevestiging op het standpunt van de SP: ‘Wij vragen de regering om nu snel een voorstel te maken om het minimumloon te verhogen. Dat past ook goed bij deze tijd, waarin iedereen klapt voor de mensen met een vitaal beroep. Veel van hen verdienen op of rond het minimumloon. Laten we onze waardering omzetten in een substantiële loonsverhoging.’

Het voortschrijdend inzicht van het CPB komt door studies uit het buitenland (VS, VK, Duitsland), waaruit blijkt dat een verhoging of invoering van het minimumloon nauwelijks effect heeft op de werkgelegenheid. De vrees dat werkgevers personeel massaal ontslaan als zij een hoger minimumloon moeten betalen, lijkt door de praktijk ongegrond, stelt het CPB. Daarnaast ligt het volgens het Planbureau voor de hand dat de overige lonen óók zullen stijgen, naarmate de laagste lonen verder toenemen. Deze punten staan reeds allemaal in een Initiatiefnota van de SP uit 2019. “Fijn dat het CPB onze conclusies overneemt. Nu de regering nog”, aldus Kamerlid Jasper van Dijk.

Om te beginnen valt die beloofde en verwachte economische groei wel mee. Zelfs in de meest optimistische scenario’s is de economische groei maar een klein beetje. Wij zullen er dus niet zoveel van profiteren. Degenen die er wél van gaan profiteren, dát zijn de bedrijven. Het bedrijfsleven had sowieso een grote vinger in de pap tijdens de onderhandelingen over dit akkoord. Uit recent onderzoek is gebleken dat de toegenomen handel tussen Canada en de EU in de afgelopen twee jaar bijna alleen maar in het voordeel is geweest van oliebedrijven. En dat nota bene in een tijd van klimaatverandering.

Grote bedrijven krijgen nog meer macht

Als de Tweede Kamer instemt met CETA dan kunnen buitenlandse investeerders beslissingen van de regering of gemeenten aanvechten. Dat zit zo. Als we bijvoorbeeld de gaskraan in Nederland willen dichtdraaien, het minimumloon willen verhogen zodat de lonen in Nederland eindelijk gaan stijgen, of als we vastgoedbeleggers willen aanpakken die in Nederland onze huizen opkopen. Als wij deze dingen in onze democratie besluiten, dan kan een Canadese investeerder opstaan met het CETA-verdrag in de hand, en zeggen dat dat niet goed is voor zijn winst. Ook Amerikaanse bedrijven kunnen gebruik maken van dit verdrag. 80% van de Amerikaanse bedrijven actief in de EU hebben een dochteronderneming in Canada. CETA zet dus de achterdeur open voor claims uit Amerika. Bedrijven kunnen dan beslissingen die wij zelf nemen over ons eigen land saboteren. Ze kunnen ons land onder druk gaan zetten en dreigen met miljardenclaims.

Mensen krijgen minder zeggenschap

Gewone mensen, zoals jij en ik, kunnen géén aanspraak maken en claims neerleggen als wij benadeeld worden door diezelfde bedrijven. Dit verdrag zorgt ervoor dat we met zijn allen minder te zeggen krijgen over wat van ons allemaal hoort te zijn.

De Algemene Politieke Beschouwingen zijn in volle gang. Lilian gaat het debat aan, want hoe kan het zijn dat de economie groeit, maar de lonen achterblijven? Terwijl de energierekening, de prijs van de boodschappen, de huren en de zorgkosten wel stijgen. Over de pensioenen, de wooncrisis, de zorg, de permanente oorlog en  klimaatrechtvaardigheid.

‘Mensen zijn op zoek naar een samenleving waarin vanzelfsprekend iedereen verantwoordelijk is voor zijn of haar eigen geluk, maar waar we vooral ook samen aan iets bouwen. Bouwen aan iets dat groter is dan onszelf: een goede toekomst voor de volgende generaties, een rechtvaardige wereld en een perspectief van hoop.’

Kijk hier een stuk van Lilians betoog terug op dag 1: