Poliflw

GroenLinks presenteert vandaag een uitgebreide toekomstvisie op de ouderenzorg in Nederland. Onder de titel ‘Lachend Tachtig’ doet Kamerlid Corinne Ellemeet een aantal concrete voorstellen waarmee de samenleving zo wordt ingericht dat ouderen langer de regie over hun leven kunnen houden en de groep kwetsbare ouderen die thuis woont beter wordt bediend.

Ellemeet raadpleegde tal van experts op het gebied van ouderenzorg en wil ministers De Jonge en Bruins tot een nauwere samenwerking bewegen. De specialisten komen namelijk bijna allemaal tot de conclusie dat zorg en welzijn hand in hand moeten gaan om deze groeiende bevolkingsgroep langer vitaal te houden: een absolute voorwaarde om de continuïteit van onze zorg voor de toekomst te waarborgen. Dat maakt de kabinetskeuze om ouderenzorg onder de twee ministers te verdelen onhandig.

Maar liefst 94 procent van de Nederlandse ouderen woont thuis. GroenLinks wil de zorg daarom ‘dichterbij’ organiseren en buurtwerk en huisartsen nauwer laten samenwerken bij de monitoring van het smaldeel ouderen dat meer moeite heeft zelfstandig te kunnen blijven wonen. Gemeenten moeten in hun huisvestingsplannen bovendien rekening houden met ouderen door in nieuwbouw of renovatieplannen rekening te houden met de risico’s die deze groep loopt in hun leefomgeving.

Veel meer en veel eerder dan nu moeten artsen die zijn gespecialiseerd in ouderenzorg worden ingezet op het moment dat een oudere zich meldt bij een huisartsenpraktijk, en er moet kritisch worden gekeken naar de behandelplannen voor deze groep: vaak maakt een operatie mensen op hogere leeftijd eerder zwakker dan beter. “Ouderen hebben altijd het laatste woord, maar ik weet zeker dat veel mensen kwaliteit van leven belangrijker vinden dan het vooruitzicht van een lang ziekbed. Daar moeten we ook in Den Haag over durven praten, ” aldus Ellemeet.

Vanmiddag om 12.30 uur organiseert Ellemeet een symposium in de Oude Zaal van de Tweede Kamer. Minister De Jonge neemt daar de nota ‘Lachend Tachtig’ in ontvangst.

Willen we dat onze ouderen lachend tachtig worden, dan moet het schot weg tussen zorg en welzijn. Dat is de kern van de vandaag verschenen notitie Lachend Tachtig, waarin Kamerlid Corinne Ellemeet de toekomstvisie van GroenLinks op ouderenzorg ontvouwt.  

Voor een toekomst die is gericht op de leefkwaliteit van een groeiende bevolkingsgroep, moet het ministerie van Volksgezondheid zijn aanpak wijzigen. Er moet een aanpak komen voor het bestrijden van eenzaamheid. Er zijn meer geschikte woningen nodig. Hulp moet dichtbij in de wijk georganiseerd worden. En behandelaren die gespecialiseerd zijn in ouderenzorg geven we een prominentere plek bij behandelingen.  

Daarmee kan volgens Corinne Ellemeet morgen al worden begonnen. “Voor betere samenwerking tussen zorg en welzijn heb je geen stelselwijziging nodig,” zegt Ellemeet. “Wel bevlogenheid. Want er wordt bij ouderenzorg niet goed genoeg nagedacht over de ouderen die thuis wonen. En dan heb je het dus over 94 procent, want slechts zes procent woont in verzorgingshuizen.”

Goede voorwaarden voor fijn thuis wonen blijven achter

“Ouderen willen zo lang mogelijk de regie over hun leven houden en dat kan ik me heel goed voorstellen. Maar terwijl het aantal bewoners in tehuizen afnam, is de ontwikkeling van goede voorwaarden voor fijn thuis wonen niet toegenomen.”  

En daar heeft het met name een deel kwetsbare ouderen last van. “Die mensen vallen tussen wal en schip: dreigen te vereenzamen, lopen onnodige risico’s vanwege de indeling van hun huis, doen steeds vaker een beroep op de spoedeisende hulp die daardoor overbelast raakt.”

Lachend tachtig

GroenLinks vindt dat deze groep een gelukkiger oude dag verdient. “Lachend tachtig worden, dat is wat alle ouderen verdienen. Dus moeten de welzijn en zorg samen werken. Ministers De Jonge en Bruins moeten op dat punt ook echt de handen ineenslaan: verschillende regels en geldstromen zijn hartstikke interessant voor bewindslieden en volksvertegenwoordigers, maar de mensen over wie het gaat hebben gewoon recht op soepele hulp.”

 

Ellemeet wil bijvoorbeeld af van het ziekenhuis als groot instituut op afstand waar alles wordt geregeld. “Voor ouderen is toegankelijkheid het toverwoord. Organiseer hulp dichterbij. En vertel een eerlijk verhaal. Door ons bekostigingssysteem in de zorg, worden soms rare keuzes gemaakt: zo is het soms bijna onmogelijk om een tijdelijk bed te vinden voor iemand die even niet thuis kan wonen. Je moet niet hoeven leuren met mensen van de ene locatie naar de andere.”

Specialisten in ouderenzorg eerder betrekken

Verder moet de expertise van artsen die zijn gespecialiseerd in ouderenzorg veel eerder worden ingezet. “Het aantal ouderen groeit en doet in toenemende mate een beroep op onze ziekenhuizen. Iedereen moet behandeld kunnen worden, maar je moet de vraag durven stellen of je iets opschiet met een operatie of een chemokuur. Geriaters zijn in staat om vast te stellen of een oudere baat heeft bij medisch handelen. Vaak gaan mensen juist achteruit na een ziekenhuisopname.”  

Politiek een heikel punt. “Het is de roze olifant in de Kamer. Niemand wil er over praten omdat het verwijt op de loer ligt dat je wilt bezuinigen op ziekenhuiskosten die ouderen maken. Daar is GroenLinks absoluut niet op uit. Maar als we het eerlijke verhaal vertellen en benoemen dat risicoprofielen voor behandelingen zijn gericht op mensen van middelbare leeftijd, en niet op ouderen, en dat een operatie mensen vaak juist verzwakt, denk ik echt dat veel mensen passen voor verdere behandeling. De zorg is daar nu niet op ingericht. Dat moet veranderen.”

In Nederland zijn jaarlijks 120.000 thuiswonende ouderen slachtoffer van psychisch geweld. Daarnaast krijgen maar liefst 10.000 ouderen te maken met lichamelijke mishandeling. Dit blijkt uit een recent onderzoek onder 65-plussers die nog thuis wonen uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Schokkende cijfers die er niet om liegen. Op initiatief van GroenLinks richt de minister een campagne tegen mishandeling nu speciaal op ouderen. Zij worden gewezen op de mogelijkheid om mishandeling te melden en hulp te vragen.

 

Uit het onderzoek van het RIVM blijkt ook dat 1,1 procent van de thuiswonende ouderen financieel wordt uitgebuit. Daarnaast wordt 0,6 procent van hen verwaarloosd en krijgt 0,3 procent te maken met ongewenst seksueel gedrag. Daders van de mishandeling zijn onder andere familieleden, mantelzorgers of zorgverleners.

 

Het meldpunt Veilig Thuis, waar mishandeling kan worden aangegeven, is nu vooral gericht op kindermishandeling. Daar komt dankzij GroenLinks ook verandering in. De telefonische hulpdiensten Veilig Thuis en Sensoor gaan intensiever samenwerken en hun expertise over ouderenmishandeling vergroten. Het meldpunt Veilig Thuis gaat zich meer richten op ouderen zelf en niet alleen op hun zorgverleners. Het meldpunt is er óók voor ouderen.

 

Corinne Ellemeet: “Ik ben ontzettend blij dat het kabinet mijn voorstellen om ouderenmishandeling tegen te gaan oppakt. Je veilig voelen in je eigen huis zou vanzelfsprekend moeten zijn en hulp altijd binnen handbereik.”