Poliflw

Het referendum was ooit vooral populair bij hoger opgeleide en politiek betrokken burgers, die meer individuele invloed wilden op de politieke besluitvorming. Na de korte ervaringen met het raadgevend referendum werd het middel ontdekt door andere groepen mensen, vooral door kiezers die lager zijn opgeleid en weinig vertrouwen hebben in de politiek. Mensen die niet de hele dag met de Haagse politiek bezig zijn, maar wél een middel willen om de politici te corrigeren als zij dat nodig vinden. In korte tijd kreeg de discussie over het referendum een heel ander karakter. Lange tijd hadden politici zich verzet tegen het referendum omdat zij meenden dat dit in strijd zou zijn met onze parlementaire democratie. Nu bleek het referendum juist een middel om het parlementaire stelsel te versterken en het vertrouwen in de democratie te herstellen. De nieuwe discussie leidde tot een andere uitkomst.

PvdA en GroenLinks, D66 en ChristenUnie, partijen die tweeënhalf jaar geleden nog tégen waren, lijken komende dinsdag vóór het bindend referendum te stemmen. Daarmee tekent zich nu een brede meerderheid af. Alleen VVD, CDA en SGP zijn nog principieel tégen. Die brede steun is nodig omdat voor invoering van dit bindend referendum ook een wijziging nodig is van de Grondwet. Dat betekent dat na de verkiezingen de wet opnieuw moet worden behandeld en dan de steun nodig heeft van tweederde van het parlement. Een aantal partijen heeft vorige week gebruik gemaakt van de mogelijkheid om flinke ‘drempels’ op te werpen voor het houden van een referendum. D66 wil voorkomen dat referenda kunnen worden gehouden over Europese verdragen. De ChristenUnie heeft een ‘uitkomstdrempel’ vastgelegd, zodat een flinke opkomst nodig is om een wet daadwerkelijk van tafel te halen.

In het Kamerdebat heb ik me tégen deze voorstellen uitgesproken, maar ik vrees dat die het dinsdag tóch zullen halen. Voor veel politici zijn hoge drempels nodig om te voorkomen dat het referendum door mensen ‘gemakkelijk’ zal worden gebruikt. Ik zie hoge drempels vooral als een uiting van angst voor het volk. Maar goed, ook met deze drempels zetten we een grote stap op weg naar een referendum. Dit kan de grootste democratisering worden sinds de invoering van het algemeen kiesrecht. Als de kiezers VVD, CDA en SGP na de verkiezingen van maart niet al te groot maken zit die tweederde meerderheid er straks ook in. Als ik terugkijk naar de afgelopen jaren lijkt de afschaffing van het raadgevend referendum tóch zinvol geweest. Het lijkt erop dat de afschaffing van dit oefenreferendum voor veel partijen alsnog de weg heeft vrijgemaakt om steun te geven aan dit écht bindende referendum.

De bijeenkomst begint met een filmpje over 'Beloon de helden'

Partijvoorzitter Jannie Visscher opent de bijeenkomst

JV: Welkom op deze bijzondere bijeenkomst voor de leden van de partijraad en de vaste gasten. Vandaag testen we of we kunnen functioneren op deze manier. En het is goed om elkaar te spreken. Toen we ons congres in december verlieten, gingen we vol goede moed aan de slag. Ineens werd alles anders. Mensen leven in onzekerheid over hun gezondheid of baan bijvoorbeeld. Als SP hadden we snel in de gaten: nu moeten we er zijn. Wij zijn de partij van de georganiseerde solidariteit.

Ik wil stilstaan bij de kracht van een goed samenspel. Zo veel afdelingen zijn aan de slag gegaan met de lonencampagne; we hebben een mooie milieuactie tegen storten van granulaat in de Maas, waar de afdeling West Maast en Waal, Provinciale Staten en ons Kamerlid samenwerken; als Maarten en Lilian strijden voor beschermingsmiddelen, is het goed dat we leden hebben met inhoudelijke kennis daarover.

De afgelopen twee weken hebben we 125 nieuwe leden ingeschreven. Veel leden zijn ook teruggekomen. (Jannie tont een boekte bloemen) Deze bloemen – een boeket voor Lilian en een voor de hele SP – krijgen we van John Duinkerke uit Kerkrade, omdat we goed bezig zijn. Laten we goed bezig blijven.

Algemeen secretaris Arnout Hoekstra

AH: Ik kijk ernaar uit om jullie weer normaal te zien. Veel complimenten over hoe de afdelingen aan de slag zijn gegaan de afgelopen weken.

Internationaal – De Vredesdag in juni gaan we ook op een aangepaste manier doen. Als het weer kan, gaan we het alsnog op de normale manier doen. We hebben contact met zusterpartijen, om te kijken hoe we van elkaar kunnen leren. Op 22 mei zal onze wekelijkse stream bezocht worden door mensen van PVDA-België en Die Linke.

Ledengeschenken – Er worden nieuwe ledengeschenken voorbereid.

Afdelingen – Ik wil de contacten met afdelingen intensiveren. Ik hoop dat ik van alle afdelingen verslagen mag ontvangen. Ik probeer altijd te reageren. Voor onze wekelijkse nieuwsbrief; zorg dat administratie weet wie jullie kaderleden zijn, want die ontvangen de nieuwsbrief.

Jannie Visscher: Voor de wekelijkse livestream hebben we verzoeken gekregen om dat uit te breiden met thema's. Misschien basisinkomen of dakloosheid. Ons scholingsteam heeft mooi online aanbod gemaakt. Je kunt daar ook gebruik van maken.

ROOD-voorzitter Arno van der Veen over ROOD

AvdV: Ook bij ROOD is er voldoende veranderd. Ons kaderweekend kon niet doorgaan, straatacties niet en bijeenkomsten van lokale groepen. Die doen dat nu digitaal. We hebben ook een online discord-server voor alle ROOD-leden waar ze in gesprek kunnen. 10 procent van de ROOD-leden is na een weekje al lid van die discord server.

Meldpunt Mijn baas een lul – Dit ROOD-meldpunt is voor jongeren die bijvoorbeeld door moeten werken terwijl ze thuis zouden moeten werken. Er zijn stickers om te plakken en uit te delen. E hebben een laser-actie gedaan op het gebouw van NVO/NCW.

Met de meldingen gaan we indien mogelijk collega’s organiseren en een zwartboek maken.

Huisjesmelker van het jaar-campagne – Alweer het 14e jaar op rij. Er komen al meldingen binnen op www.huisjesmelkervanhet jaar.nl

We moeten online onze weg vinden. We schrijven opinies en houden acties die wél kunnen. Op woningsdag hebben we tentjes opgezet; jongeren en anderen op zoek naar een woning.

Videotoespraak fractievoorzitter Lilian Marijnissen

LM: Hier uw verslaggever uit Oss. Fijn om jullie te zien, al blijft dit een waardeloze manier. Het is niet anders. Het gebied hier is zwaar getroffen; er is veel angst en verdriet. Tussen alle ellende zie ik ook dat veel mensen een andere toekomst willen. Deze crisis maakt voor veel mensen duidelijk hoe lelijk het kapitalisme is. Het is niet efficiënt om voorraden op de plank te hebben.

Kapitalisme faciliteert de race naar beneden. Zodat beschermingsmiddelen in de lagelonenlanden gemaakt worden. Of de farmaceuten die enorme winsten maken, maar niet wilden investeren in vaccins. De CEO's krijgen bonussen, maar wij moeten in China bedelen om medicijnen en mondkapjes. Het is dus goed dat ons voorstel is aangenomen in de Kamer: we moeten echt actievere industriepolitiek: veel meer in eigen hand en in eigen land vaccins, geneesmiddelen en beschermende materialen maken om minder afhankelijk te zijn van de markt.

Ook lelijk: de grote bedrijven die afgelopen jaren enorme winsten hebben gemaakt, er alles aan deden om geen belasting te betalen, en nu de hand ophouden. Zoals bij de KLM: wij willen voor dat geld ook zeggenschap. Koolmees kondigde aan dat de boete voor mensen ontslaan eraf gaat. Voorwaarde is nu nog dat je mensen in dienst houdt. Dit zet de deur open voor massa-ontslagen.

Het coronavirus discrimineert niet, maar de impact op het leven is absoluut niet gelijk. Schulden lopen op, de huurverhoging. De cruciale vraag: wie gaat deze rekening betalen? Er gaat heel veel veranderen. Wat die veranderingen zullen zijn, is ook aan ons. Er komt een economische crisis. We mogen niet toestaan dat corona de verschillen nog verder vergroot.

Over 10 maanden zijn het al verkiezingen. Mogelijk is er nog een tweede lockdown rond die tijd. Er is wél ontzettend momentum. Er is hang naar verandering. Een beetje minder kapitalisme gaat niet helpen. Wij lopen voorop in de strijd voor fundamentele verandering. Blijf goed op elkaar letten en ik hoop iedereen heel snel weer in levende lijve te zien.

Discussie

De leden van de partijraad stellen vragen en doen voorstellen. Onder andere:

voorstel om een overkoepelend campagneplan / een landelijke planning te maken, door Groningen, gesteund door Roermond, Breda, Landgraaf, Weert en Utrecht

voorstel voor een linkse agenda, grote visie met Europese linkse vrienden

er is onvrede over samenwerking d66 en PvdA

we moeten onderwijs tot een van onze hoofdpunten maken

Wees als partij ook coulant naar zzp’ers

hoe zit het met het aanvalsplan economie?

de regio is een goede basis om samenhang te organiseren

doorrekenen verkiezingsprogramma is onverstandig

hoe gaan we lokaal strategisch om met meebesturen en bezuinigingen?

wat kan de TK-fractie doen om de wooncampagne te versterken?

kan er meer ondersteuning komen voor afdelingen in coronatijd?

Hoe krijgen wij die 50-plus- en DENK-zetels terug?

door de crisis gaan de kosten ggd, bijstand, jeugdzorg omhoog: moeten de gemeenten dat gaan betalen?

Hoe zit het met de prijzen van mondkapjes; er worden al woekerprijzen gevraagd

moeten we überhaupt wel bezuinigen?

hoe gaan we om met versoepelingen waar we kritisch op zijn maar als SP wel voordeel van hebben?

gluurprogramma’s van werkgevers: moeten we daar niet iets tegen doen?

hoe kunnen we buurthuizen en verenigingen helpen?

idee: grote bedrijven moeten de steun terugbetalen als straks run op diensten bedrijven komt

vrijheid gelijkheid en broederschap moeten in balans zijn; graag in verkiezingsprogramma

JV: De behoefte aan samenhang. Op het congres hebben we hier afspraken over gemaakt. We waren druk bezig met de campagnes langs de Partijraad te brengen. Toen kwam de crisis. Per campagne zijn verantwoordelijken; als je als afdeling wilt bijdragen aan die discussie in het Partijbestuur, spreek dan je regiovertegenwoordiger erop aan. Voor een landelijke planning tot aan de verkiezingen wil ik waarschuwen; dat is nu verdraaid moeilijk.

Buurthuizen; Frank Futselaar is daar ook mee bezig. Hier kun je lokaal ook iets doen. Zorg dat je zelf lokaal de krachten bundelt. In Eindhoven is het ons gelukt dat het college wat ‘opplust’ voor de buurthuizen.

Spencer Zeegers: De oproep voor regionale samenwerking is mij uit het hart gegrepen Regiovertegenwoordigers kunnen als eerste samenhang ontdekken. Regiovertegenwoordigers zitten daarom ook in het Partijbestuur.

Thijs Coppus: coulance voor zzp’ers; er is een tijdelijke overbruggingsregeling voor zelfstandigen. Dat kun je direct melden bij de volksvertegenwoordigers.

AH: moet links zich op EU-niveau organiseren? We zijn niet voor EU-eenwording, dus dan ligt een linkse partij niet voor de hand. Er is wel uitwisseling. Het congres wilde aandacht voor een internationaal secretariaat – in de Moed is iemand begonnen, ik heb de verantwoordelijkheid.

De omgang met maatregelen? Wij volgen de RIVM-richtlijnen. Als er een reden is om af te wijken, dan hebben we het erover. Let ook op beeldvorming. Je wilt niet in de media komen als een partij die die maatregelen aan de laars lapt.

Ondersteuning: wij steunen graag, maar ben ook blij met afdelingen die ondersteuning bieden. OpSPnet staat een pagina met ideeën. Dus als je iets bijzonders doet, laat het me weten, dan kan dat daarop.

Heb je vragen over de wooncampagne: campagne@sp.nl - Lisa de leeuw is betrokken bij de uitvoering van die acties.

LM: Over de prijzen van mondkapjes – onze inzet is: als de overheid ze verplicht, moet die ze ook ter beschikking stellen.

Het grote plan gaat over strategie versus tactiek. Onze rol is om het grotere verhaal te vertellen. Mondkapjes is industriepolitiek en marktwerking. We hébben een plan: heel de mens en verkiezingsprogramma. Ik ben het er dus mee eens als je bedoelt dat we dat verhaal meer moeten vertellen.

Samenwerking D66 en PvdA. Samenwerking is altijd dilemma. Maar zo bereik je ook mensen die niet meteen standaard SP-stemmers zijn. Linkse samenwerking is niet de grote oplossing. Mensen zien ons graag samen optrekken, maar het blijft moeilijk om Van Rijn te zien die verzorgingshuizen sloot en 70.000 zorgmedewerkers ontsloeg.

50plus en denk-kiezers terug; wij moeten eenheid uitstralen. Minimaal de helft van die zetels van 50plus hoort bij ons. De meest effectieve strategie is gewoon beter zijn: dus op het thema van pensioenen voorop lopen.

Gluurapps?: we hebben het Rathenau-instituut er onderzoek naar laten doen. Meld je bij Bart van Kent voor vragen.

Bezuinigen? Nee inderdaad niet. Wij moeten een investeringsagenda hebben. Massaal banenplan publieke sector bijvoorbeeld. Baangaranties, wijkagenten aannemen, enzovoort.

De rekening bij de gemeente? Geef je info even door aan Ronald van Raak.

Aanvalsplan economie: het idee was dat dit van iedereen is. We hebben reacties van 30 afdelingen gekregen, er komt een nieuwe versie en mogelijk een filmpje. Mogelijk vragen we economen die die analyse delen. Even in herinnering roepen: ons 30-puntenplan van de vorige vorige crisis. Evaluatie: het was een persmomentje, en dat was het. Het is belangrijk dat het plan er is, dat de samenhang er is.

Steun terugbetalen: Daarmee ontzien we de partijen die nu juist profiteren van de crisis. Albert Heijn bijvoorbeeld. Zo kom je weer bij het punt van de winstbelasting.

Bezuinigen in een coalitie: lokaal kun je daarvoor kiezen, landelijk ligt het zeker niet voor de hand.

CPB-doorrekening: dat zijn we aan het bekijken. Het is de afgelopen 20 jaar altijd doorgerekend door het CPB.

Vrijheid gelijkheid broederschap mee in het programma: iedereen heeft aan het programma mee kunnen denken. Schroom niet je te melden bij Ronald van Raak

Wat doet de fractie? Ons best. Net als jullie. We zijn op ons sterkt als we elkaar versterken. Nodig ons uit als je een idee hebt.

In de tweede termijn wordt nogmaals gepleit voor een landelijke visie/plan en een idee geopperd om aan naming and shaming te doen over verhuurders die niet ingaan op het morele appel om de huur niet te verhogen.

JV: We hebben ook een verkiezingsprogramma-commissie en die is door de Partijraad benoemd.

Jannie Visscher sluit af

JV: In juni is er weer een echte partijraad waar we ook kunnen stemmen. Fijn om vandaag te horen waar iedereen mee bezig is. We hebben gehoord hoe de partijraad aankijkt tegen ons functioneren. Laten we zelf weer kijken op onze eigen plek in de partij hoe we het met hart en ziel kunnen opnemen voor mensen.

Huurders uit het hele land voeren in aanloop op Prinsjesdag actie om minister Ollongren op te roepen om de huurverhoging terug te draaien. Zij zeggen: 0 is genoeg. De huren waren al onbetaalbaar en zijn nu weer verhoogd, de hoogste verhoging in 6 jaar. Samen met de SP roepen de huurders het kabinet op: draai de huurverhoging terug.

Minister Ollongren van D66 heeft al 3 keer een aangenomen voorstel uit de Eerste Kamer naast zich neergelegd. In plaats daarvan deed zij een ‘moreel appèl’ aan verhuurders om de huren niet te verhogen. Met als resultaat: de grootste huurstijging in de afgelopen 6 jaar. Uit nieuw onderzoek van onderzoeksbureau I&O blijkt dat een grote meerderheid van de mensen het met ons eens is dat de huurverhoging van tafel moet. Zelfs de kiezers van de coalitiepartijen vinden dat. Maar liefst 70% van de D66 kiezers vindt ook dat het kabinet te weinig doet om de wooncrisis aan te pakken en de meerderheid van de CDA en ChristenUnie kiezers is voor het bevriezen van alle huren.

De week voor Prinsjesdag lekten plannen van het kabinet uit om verhuurders een korting te geven van 200 miljoen euro op de verhuurderheffing. Mooi dat de minister nu iets lijkt te willen doen. Maar in totaal betalen woningcorporaties 1,7 miljard euro aan de schatkist. En de vraag is of deze kleine korting überhaupt bij huurders terechtkomt.

Huurders in het hele land komen daarom in aanloop op Prinsjesdag in actie.

Minister Ollongren wilde het niet. Ze weigerde tot drie keer toe het aangenomen SP-voorstel in de Eerste Kamer om alle huren te bevriezen uit te voeren. Ondanks alle acties en oproepen van huurders. Ondanks de coronacrisis. En zelfs ondanks een unieke aangenomen motie van afkeuring van de Eerste Kamer. En wat is het gevolg van het besluit van deze minister? De hoogste huurverhoging in 6 jaar tijd.

De aanpak van de wooncrisis door dit kabinet faalt. Wij lieten door het onafhankelijke bureau I&O onderzoek doen, en daaruit blijkt dat een grote meerderheid van de mensen het met ons eens is. Zelfs de kiezers van de coalitiepartijen vinden dat. Maar liefst 70% van de D66 kiezers vindt ook dat het kabinet te weinig doet om de wooncrisis aan te pakken en de meerderheid van de CDA en ChristenUnie kiezers is voor het bevriezen van alle huren. Zij vinden ook dat het aangenomen voorstel in de Eerste Kamer om de huren te bevriezen moet worden uitgevoerd.

Volgende week is het Prinsjesdag. Uit de uitgelekte plannen van dit kabinet blijkt al dat deze minister weinig tot niets gaat doen om de enorme huurverhoging tegen te gaan. Daarom zullen wij in de Tweede Kamer het voorstel doen om de huurverhoging terug te draaien. Daarnaast wil de SP een pakket aan maatregelen tegen de wooncrisis. Het kabinet draalt terwijl de wooncrisis door de Coronacrisis nog groter wordt. Het I&O onderzoek laat zien dat er brede steun is voor het echt aanpakken van de crisis. Uit het I&O onderzoek blijkt dat 74% wil dat het kabinet meer betaalbare huurwoningen laat bouwen en 60% wil dat er na de verkiezingen weer een ministerie van wonen komt.

Steun je ons? Doe dan mee, voor eerlijk wonen en eerlijke huren!

Dinsdag 1 september gaat de Kamer direct aan de slag met de behandeling van de referendumwet. Die avond zal ik plaatsnemen in ‘vak K’ om deze wet te verdedigen. Dat referendum, dat hebben we nou toch wel gehad, hoor ik sommigen van u denken. Nee, de discussie over het referendum is juist in volle gang en de vooruitzichten voor deze wet zijn goed.

In 2017 heb ik in de Kamer al eens een wet voor een referendum verdedigd, maar die was destijds kansloos. Drie jaar later is de situatie heel anders. In steeds meer partijen groeit de steun voor een bindend correctief referendum. In alle stilte lijkt zich een revolutie te voltrekken. 35 jaar discussie over het referendum lijkt eindelijk tot iets moois te leiden. Dinsdagavond begint om 19:00 uur het debat, dan gaan alle partij hun vragen stellen die ik later deze maand zal beantwoorden. Hopelijk kunnen we deze maand nog stemmen.

U kiest de Tweede Kamerleden om in uw naam debatten te voeren, de regering te controleren en wetten goed te keuren. Dat is de kern van onze ‘vertegenwoordigde’ democratie. Het correctief referendum is een ‘directe’ vorm van inspraak, waarbij mensen zélf een uitspraak doen, los van het parlement. Lange tijd hoorde je het argument dat het referendum als een vorm van ‘directe’ democratie in strijd zou zijn met de parlementaire democratie - een argument dat ook door premier Rutte werd gebruikt. Dit werd onhoudbaar na het rapport van een staatscommissie onder leiding van Johan Remkes, die onderzoek deed naar ons parlementaire stelsel. Die commissie beval het referendum juist aan als een mogelijkheid om ons parlementaire systeem te versterken. Een opvatting die ook de Raad van State nu deelt.

De discussie over het referendum begon in de jaren zeventig, toen met name hoog opgeleide mensen méér invloed wilden op de politieke besluitvorming. Een staatscommissie Biesheuvel deed in 1985 een voorstel voor een bindend correctief referendum, dat is 35 jaar geleden. Een voorstel van het kabinet Kok strandde in 1999 op het allerlaatste moment in de senaat. Een tweede wet haalde door gebrek aan steun van het kabinet Balkenende in 2004 de eindstreep evenmin. De discussie over het referendum ging echter door. Op initiatief van GroenLinks, PvdA en D66 werd een nieuwe wet gemaakt, die in 2013 door de Tweede Kamer en in 2014 door de senaat werd aangenomen. De SP mocht aan dit initiatief destijds niet deelnemen. Daarna moest ik toezien hoe slecht de partijen met dit voorstel omgingen.

De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen.

Om een bindend referendum mogelijk te maken moet de Grondwet worden aangepast. Dat moet in twee etappes. Vóór de verkiezingen moeten de Tweede en Eerste Kamer de wijziging van de Grondwet die ik nu heb ingediend goedkeuren. Na de verkiezingen moet deze wet opnieuw worden behandeld (en dan met tweederde meerderheid worden aangenomen). De vorige keer ging dat mis, omdat GroenLinks, PvdA en D66 weigerden om hun eigen wet opnieuw in te dienen. Waarna ik dat maar zélf heb gedaan. Bij een deel van de achterban van deze partijen was het referendum ineens niet meer zo populair. Bij andere groepen groeide echter het enthousiasme voor dit middel om de gekozen politici te kunnen corrigeren. Nu lijken deze partijen toch weer terug op hun oude standpunt en is wél zicht op een meerderheid.

Alle partijen zullen dinsdag nog vragen hebben, vooral over de voorwaarden voor het houden van een referendum. Ofwel over de ‘drempels’, zoals het aantal handtekeningen dat moet worden opgehaald en wanneer de uitslag geldig is. Die discussie is belangrijk en de staatscommissie Remkes heeft ook hier goede suggesties voor gedaan. Maar dit zijn kwesties van uitvoering die niet in de Grondwet thuishoren, maar in een ‘uitvoeringswet’. Die kan niet nu, maar pas ná de verkiezingen worden aangenomen, samen met de ‘tweede lezing’ van deze Grondwetswijziging. Nu moeten partijen de principiële keuze maken of zij vóór of tégen een correctief referendum zijn. Nu moeten Kamerleden aangeven of zij bereid zijn om zich wél of niet te laten corrigeren door de bevolking die zij vertegenwoordigen. Of zij wél of geen versterking willen van onze democratie.

Met een bindend correctief referendum geven wij mensen de mogelijkheid om ons terug te fluiten, op het moment dat zij vinden dat wij in de Kamer ons werk niet goed doen. De democratie gedijt niet op angst, maar is gebouwd op vertrouwen. Kamerleden vragen de kiezers: ‘vertrouw ons’. Maar durven wij ook te zeggen: ‘corrigeer ons’? Dit referendum past goed bij onze democratie, het is een belangrijke aanvulling op het werk van het parlement. Het heeft lang genoeg geduurd, al 35 jaar. Het is nu tijd om eindelijk ‘ja’ te zeggen.

Ronald van Raak, SP-Kamerlid

You must have JavaScript enabled to use this form.

Ja, ik wil op de hoogte blijven van belangrijk nieuws en acties van de SP en Lilian Marijnissen.

SP-fractievoorzitter Lilian Marijnissen is teleurgesteld over de zojuist gepresenteerde ‘geleerde lessen’ door het kabinet van de corona-aanpak in de verpleeghuizen. Marijnissen deed samen met D66 het voorstel om lessen te leren van hoe het de verpleeghuizen is vergaan. De resultaten daarvan zijn vandaag door het kabinet gepresenteerd. ‘Veel organisaties zijn betrokken, maar ik vind het een gemiste kans dat zorgverleners niet zelf direct betrokken zijn. Het is belangrijk dat we naar de werkvloer luisteren’, aldus Marijnissen. De aangenomen motie verzocht hier wel toe.

Persoonlijke beschermingsmiddelen

De lessen zijn opgesteld om bij een eventuele tweede piek van het coronavirus, bewoners en personeel beter te kunnen beschermen. Marijnissen vindt dat minister de Jonge meer moet doen voor de bescherming van zorgverleners en bewoners, zeker gezien dit ontzettend mis is gegaan afgelopen periode. Veel zorgverleners kampten met tekorten aan persoonlijke beschermingsmaterialen en zorgverleners en ouderen raakten hierdoor besmet met het coronavirus. Ondanks dat zorgverleners vaak de noodklok hebben geluid en de SP hier vrijwel elk Kamerdebat aandacht voor heeft gevraagd, hebben veel zorgverleners onveilig moeten werken. Marijnissen: ‘Als er een tweede golf komt moeten we zorgen dat alles op orde is in de verpleeghuizen. Daarom moeten persoonlijke beschermingsmiddelen ook preventief ingezet kunnen worden en niet alleen bij vermoedens van mogelijke besmettingen.’

Dat de richtlijnen van het RIVM voor beschermingsmiddelen zo streng zijn is Marijnissen een doorn in het oog. ‘Uit nieuw onderzoek blijkt dat zorgverleners en ouderen mogelijk onnodig ziek zijn geworden omdat beschermingsmiddelen door zorgverleners niet preventief mochten worden gebruikt. Het RIVM en het kabinet vond dit niet nodig en niet verstandig. Dit is een grote fout geweest. Zorgverleners hebben hier zo vaak op aangedrongen. Wij hebben in de Tweede Kamer er vaak op gewezen dat de richtlijnen in de praktijk tekort schoten. Maar er werd niet naar geluisterd. Het is heel pijnlijk om nu dan uit onderzoek te lezen dat dit mogelijk inderdaad tot extra besmettingen en doden heeft geleid.’ Dit moet daarom bij een mogelijke tweede golf echt anders: ‘We moeten onze zorgverleners goed beschermen, en ook de mensen voor wie zij zorgen,’ aldus Marijnissen.

Verder schrijft het kabinet over de grote waardering voor de inzet van het zorgpersoneel gedurende de coronacrisis. Marijnissen: ‘Onze zorgverleners verdienen een structureel betere waardering dan ze nu krijgen. Het mag niet alleen bij een bonus en applaus blijven. Helaas blokkeren de coalitiepartijen die betere waardering nog steeds. De SP is daarom een petitie gestart en organiseert op zaterdag 5 september een grote actie.’

Het ergerde me, de lobbybrief die VNO-NCW onlangs schreef over de financiële hulp aan Curaçao, Aruba en Sint Maarten. Een groep bekende Nederlanders eiste dat ons land geen voorwaarden zou stellen aan die steun. Dat Hans de Boer, voorman van de grote bedrijven, dit initiatief nam begrijp ik wel. Veel Nederlandse ondernemers, consultants en fiscalisten verdienen grof geld op de eilanden, waar de arme bewoners niets van terug zien. Wel was ik verbaasd over de steun voor deze lobby door Alexander Pechtold (D66) en Paul Rosenmöller (GroenLinks). Politici die de eilanden heel goed kennen. Rosenmöller heeft in het verleden zelfs onderzoek gedaan naar de corruptie op Curaçao. De eilanden zijn rijk, maar de verschillen tussen de mensen zijn schrijnend. Als Nederland geen voorwaarden stelt komt dat geld niet bij de armen die de steun zo hard nodig hebben. Niet bij mensen die hun werk hebben verloren en niet bij gezinnen waar kinderen te weinig te eten hebben.

Nederland liet het zo ver komen

George Jamaloodin werd in oktober 2010 de eerste minister van financiën van het nieuwe land Curaçao. Nu zit deze politicus gevangen en is hij veroordeeld tot 28 jaar gevangenis, voor zijn betrokkenheid bij de moord op het parlementslid Helmin Wiels, dat was zijn toenmalige coalitiegenoot. Begin 2010 had Jamaloodin het hoofd van de beveiliging van de geheime dienst van Curaçao (VDC) omgekocht. In september, een maand voordat op 10 oktober 2010 Curaçao een autonoom land zou worden, reisde deze Jamaloodin samen met dit hoofd beveiliging van de VDC af naar Sint Maarten. Daar hadden zij een privé-onderhoud met Gerrit Schotte, de toekomstige premier van Curaçao; met Theo Heyliger, dat is de machtigste politicus op Sint Maarten, en met Francesco Corallo, de Italiaanse maffiabaas. Schotte en Heyliger zijn ondertussen veroordeeld tot lange celstraffen voor fraude en corruptie. Corallo staat terecht in Italië, voor grootschalige fraude en omkopen van politici.

Ik weet van deze opmerkelijke bijeenkomst door berichten die ik in bezit heb gekregen en die laten zien hoe vóór 10 oktober 2010 de onderwereld maatregelen nam om de macht in de autonome landen Curaçao en Sint Maarten over te nemen. Door een duivels drie-eenheid van de gokindustrie, die banden heeft met de Italiaanse maffia; consultants, die vaak afkomstig zijn uit Nederland, en lokale politici, die bereid zijn om zich te laten omkopen. Een jaar nadat Schotte op Curaçao aan de macht kwam werd de geheime dienst VDC leeggeroofd. Alle aanwezige informatie zou toen zijn vernietigd, gekopieerd of zijn meegenomen. Daarbij zouden ook gegevens van onder meer de AIVD en de CIA in handen zijn gekomen van de onderwereld. Schotte probeerde ook maffiabaas Corallo of diens financiële rechterhand tot president te maken van de Centrale Bank van Curaçao en Sint Maarten. Wat mede door het optreden van enkele Tweede Kamerleden op het nippertje is voorkomen.

De relaties tussen Nederland en de andere landen van het Koninkrijk zijn slecht, moeten we tien jaar na de autonomie van Curaçao en Sint Maarten constateren. De steun die ons land wil geven voor de bestrijding van de gevolgen van de Coronacrisis hebben geleid tot beschuldigingen aan Nederland, vooral vanwege de voorwaarden die aan de steun worden gesteld. Toch zijn die condities niet zo vreemd, ze moeten vooral verzekeren dat het geld terecht komt bij de mensen die het meest door de crisis zijn getroffen. Ook vraagt Nederland dat lokale bestuurders een bijdrage leveren, door een korting op hun vaak zeer riante vergoedingen. Tevens wordt gevraagd dat de vele miljonairs op de eilanden hun bijdrage leveren en fatsoenlijk belasting gaan betalen. Dat is de laatste tien jaar onvoldoende gebeurd. Als de achterban van VNO-NCW zich wat fatsoenlijker zou gaan gedragen, dan zouden de landen Curaçao en Sint Maarten financieel veel gezonder zijn en meer kunnen investeren.

Onderzoek naar de onderwereld

In 2005 kwam minister Alexander Pechtold voor een gesprek naar de Eerste Kamer, om met de senatoren te spreken over de toekomst van het Koninkrijk. Dat jaar was op Curaçao een referendum gehouden en daarin had de bevolking gekozen om niet onafhankelijk te worden, maar een autonoom land binnen het Koninkrijk. Ik was destijds lid van de Eerste Kamer (in 2006 zou ik naar de Tweede Kamer gaan). Pechtold kreeg in de senaat vragen over de onderhandelingen en vertelde vol trots dat Nederland ruim twee miljard euro had toegezegd aan schuldsanering. Daarna viel er een diepe stilte in het kleine zaaltje in de Eerste Kamer. Een oude senator nam het woord en vroeg wat de minister daar voor terug had gekregen. Het antwoord leidde tot een schok: helemaal niets. Geen eisen aan goed bestuur en goede financiën. Nadat Gerrit Schotte en zijn ministers waren aangetreden bleek dat zelfs geen screening had plaatsgevonden. De onderwereld had de macht overgenomen.

In 2010 heb ik tegen de nieuwe staatkundige verhoudingen gestemd. Ik gunde de mensen op de eilanden van harte hun autonomie, maar had geen vertrouwen in de toekomst van Curaçao en Sint Maarten, omdat de eilanden hier gewoon nog niet klaar voor waren. En ook omdat de relatie met Nederland onduidelijk bleef. Deze landen waren autonoom en verantwoordelijk voor hun eigen politiek, maar Nederland bleef in deze nieuwe verhoudingen verantwoordelijk voor goed bestuur en gezonde financiën. Niet duidelijk was hoe we die verantwoordelijkheid waar konden maken – en dat is ons land dan ook niet gelukt. Het geld verdwenen snel nadat op Sint Maarten Theo Heyliger en op Curaçao Gerrit Schotte aan de macht kwamen. De rechter zei in de veroordeling van Schotte dat de premier zich had gedragen als een 'marionet' van de gokindustrie. Van maffiabazen als Corallo, wiens boekhouding jarenlang werd gedaan en werd goedgekeurd door de accountants van KPMG.

Op mijn initiatief (in een voorstel dat de Kamer april 2015 aannam) is er een grootschalig onderzoek gestart naar de verbondenheid tussen de onderwereld en de bovenwereld op alle eilanden, met name tussen de gokindustrie en de politiek. Dat heeft er mede toe geleid dat de oud-premier Schotte van Curaçao en de grote man van Sint Maarten Heyliger achter slot en grendel zitten en ook veel andere politici, consultants en gokbazen zijn veroordeeld of onderwerp zijn van onderzoek (de laatste tijd ook op Aruba). Dat is belangrijk, omdat de eilanden geen toekomst hebben zolang ze in de greep zijn van de onderwereld. Maar het is vooral heel erg dat Nederland het zover heeft laten komen. Dat we tien jaar geleden autonome landen hebben gemaakt en die direct in handen hebben laten komen van criminelen. Dat is een zware verantwoordelijkheid voor alle partijen in de Tweede Kamer die daar mee hebben ingestemd. Ook die van Alexander Pechtold en van Paul Rosenmöller.

We moeten leren van het verleden

In juli 2015 ontving ik een brief van Gerard Spong, de beroemde Nederlandse advocaat. Die daagde mij voor de rechter, omdat ik zijn cliënt Francesco Corallo een maffiabaas had genoemd. Tot een zaak is het echter nooit gekomen, omdat Corallo ook een maffiabaas is. Dat kon ik staven met gegevens van onder meer de Italiaanse geheime dienst. Corallo staat nu in dat land terecht voor grootschalige fraude en witwassen en het omkopen van politici uit de regering van Berlusconi. Dat Corallo mij die brief stuurde vond ik niet vreemd, op de eilanden is dit soort intimidatie helaas gewoon. Wel vond ik het opmerkelijk dat de advocaat Spong zich leende voor deze intimidatie van een Nederlands Tweede Kamerlid. Veel politici op de eilanden zullen tegen dit soort bangmakerij niet bestand zijn. Ik weet dat er veel politici zijn op Aruba, Curaçao en Sint Maarten die het beste voor hebben met hun mooie eiland, maar die zich in de huidige situatie niet meer vrijelijk durven uitspreken.

Ik steun van harte de hulp die Nederland gaat bieden aan de andere landen in het Koninkrijk, dat zijn we ook aan onze Koninkrijksgenoten verplicht. Maar tegelijk moeten we een einde maken aan de duivelse drie-eenheid van de Antilliaanse politiek. Ik heb geprobeerd om als Tweede Kamerlid mijn bijdrage te leveren. Door de gokmaffia aan te pakken, zoals in het onderzoek naar de politiek en de gokindustrie. En door de consultants aan te spreken die witwassen mogelijk maken, ik ben dan ook trots dat vorig jaar KPMG in de Caraïben gesloten is. Maar het doet me pijn dat we nu problemen moeten oplossen die Nederland ook zélf heeft laten ontstaan. De foute gokbazen, of de dubieuze consultants, zijn vaak mensen van buiten en niet van de eilanden zélf. Een kleine rijke kliek op de eilanden verrijkt zichzelf dankzij het slechte bestuur. Vooral de arme bevolking betaalt daarvoor de prijs. Dat doet zij nu, met deze coronacrisis. Maar dat doen deze bewoners eigenlijk al tien jaar.

In alle hoofdsteden in het Koninkrijk wordt nagedacht over de toekomst. In Den Haag, in Willemstad, in Oranjestad en in Philipsburg, overal moet de conclusie zijn dat we zo niet verder kunnen. Dit Koninkrijk is mislukt en het is nu aan de inwoners om te bepalen hoe het verder moet. Laat de bewoners van de eilanden een keuze maken. Wat willen zij dat hun eigen bestuurders doen – en waar Nederland zich niet meer mee bemoeit. Welke taken hebben zij liever dat Nederland uitvoert – waarbij Den Haag ook de mogelijkheid moet krijgen om dit écht te doen. In juli vorig jaar heeft de Tweede Kamer een voorstel van mij aangenomen, waarin aan alle vier de landen wordt gevraagd om hun visie te geven op het Koninkrijk en aan te geven wie waarvoor verantwoordelijk is. Met steun van de partijen van Pechtold en Rosenmöller. Ik blijf pleiten voor hulp aan de mensen op de eilanden, die verdienen onze hulp en steun. Tegelijk zullen we moeten leren van de fouten uit het verleden.

De motie van SP-Kamerlid Jasper van Dijk om alleenstaande vluchtelingenkinderen op de Griekse eilanden in Nederland op te vangen, is vannacht helaas verworpen. Van Dijk had goede hoop dat de motie een meerderheid zou halen, maar uiteindelijk trokken coalitiepartijen ChristenUnie en D66 hun steun toch in.

De afgelopen maanden groeide de steun voor het plan om alleenstaande kinderen van de Griekse eilanden te halen enorm. Circa 150 gemeenten en ook provincies betuigden hun steun. In Europa zijn meer dan tien landen die zich bereid verklaarden om kinderen op te nemen. Dit in reactie op het Griekse verzoek aan de lidstaten om 2.500 alleenstaande kinderen op te nemen. De Nederlandse regering koos echter voor een plan om kinderen in Griekenland zelf op te vangen. Dit was overduidelijk een poldercompromis tussen de zwaar verdeelde coalitiepartijen. Het plan komt echter nauwelijks van de grond, blijkt uit onderzoek van de onder andere de Groene Amsterdammer. Om die reden nam opnieuw de druk toe om kinderen in Nederland op te vangen.

Van Dijk: ‘De kinderen bevinden zich in erbarmelijke omstandigheden op de Griekse eilanden. Het is Europees grondgebied, dus ook Nederland heeft hierin een taak. Dat was immers de afspraak na de vluchtelingencrisis in 2015. Er komt ondanks mooie beloften weinig terecht van een eerlijke verdeling van vluchtelingen in Europa. Over twee weken is er een nieuwe kans om het voorstel te doen, bij het debat over de Europese top.’

Het is tijd voor actie. Actie voor de zorg. Want onze zorgverleners verdienen meer dan alleen applaus. De coronacrisis heeft nog eens onderstreept hoe belangrijk goede zorg is. Ook zijn er de  komende tijd veel meer mensen nodig die in de zorg willen werken zodat goede zorg voor iedereen gegarandeerd kan blijven en de werkdruk omlaag kan. Zorgverleners verdienen meer waardering: een beter salaris en meer zeggenschap over hun werk.

Maar ondanks verschillende stemmingen in de Tweede Kamer over ons voorstel samen met de PvdA voor meer structurele waardering voor zorgverleners, blijven de coalitiepartijen VVD, CDA, D66 en ChristenUnie dit blokkeren. Zo gaan we van klappen vóór de zorg naar een klap in het gezicht van de zorg. Dat laten we niet gebeuren, onze zorgverleners verdienen beter!

Daarom komen we op zaterdag 5 september in actie. Dan begint het nieuwe politieke jaar en staat Prinsjesdag voor de deur. Dan is het moment om wat te veranderen en zorgverleners structureel beter te waarderen. We roepen iedereen op om mee te doen en de handen ineen te slaan voor de zorg. Hoe de actiedag er precies uit gaan zien gaan we komende tijd verder uitwerken met iedereen die mee wil doen. Maar zet de datum vast in je agenda en meld je aan! We houden je dan op de hoogte van de tijd en locatie.

Met 39 stemmen voor en 36 tegen heeft de Eerste Kamer zojuist een motie van afkeuring van SP-fractievoorzitter Tiny Kox tegen minister Ollongren (D66, Wonen) aangenomen. Daarmee maakt de Eerste Kamer duidelijk niet te accepteren dat een minister een nadrukkelijke uitspraak van het parlement naast zich neerlegt. Eerder vroeg de Eerste Kamer de minister, op voorstel van de SP, een tijdelijke huurstop mogelijk te maken voor 3,3 miljoen huurders vanwege de gevolgen van de coronacrisis. Een kwart van hen zat al voor aanvang van de coronacrisis financieel klem, en de toestand is alleen maar beroerder geworden.

Kox heeft vanmiddag het kabinet gevraagd om uiterlijk komende maandag te reageren op de nu aangenomen motie van afkeuring. ‘Wanneer dringt het bij de regering door dat de ongeschreven hoofdregel van ons parlementaire stelsel is dat een regering in beginsel aangenomen moties uitvoert?’