De kiezer wil leiderschap. Waar is de politicus, die het land bij de hand neemt en de stappen durft te nemen waar de kiezer niet specifieke om gevraagd heeft, maar wel behoefte aan heeft? Ze zijn er volop alleen liggen ze gezamenlijk op het politieke kerkhof bij te komen van de wisselende stemming van de kiezer.
Voorbeelden te over. In Frankrijk werd Sarkozy verdrongen door Hollande. Hollande was vier jaar lang een tegenvaller en werd weggevaagd door iedereen met Macron als uiteindelijk winnaar. In Groot-Brittannië werd Cameron verjaagd door Farage, die zelf opstapte om te worden vervangen door May, die afgelopen weekend werd afgetroefd door Corbyn. In de Verenigde Staten werd de volledige gevestigde orde weggevaagd door Trump en in ons eigen Nederland kreeg Rutte een tikje over de neus en werd Samson en de hele PvdA getrakteerd op een verbijsterende afstraffing.
Tegelijkertijd zijn er problemen om een regering te vormen in Italië, Spanje, Nederland en Groot-Brittannië (let maar op wat May nog te verduren krijgt). De regeringen in landen als Polen en Hongarije zijn van een dubieus allooi om over Turkije maar te zwijgen en Rusland en China staan klaar om ons de liefde te verklaren. Een liefde uit een wereld, die zeer ver verwijderd is van de wereld waar we ons sinds de Tweede Wereldoorlog voor hebben ingezet. Ook een liefde uit een wereld waarin de kiezer geen enkele rol heeft. Een wereld waar men snapt hoe men om moet gaan met die vervelende en wisselvallige kiezer.
De enige stabiele factor in dat struikelende landschap is Angela Merkel. Net als Macron in Frankrijk (wat in zekere mate ook voor Rutte kan gelden) lijkt zij te profiteren van de wisselvalligheid bij de kiezer, die na uitstapjes richting het populisme nu ditzelfde populisme weer laat struikelen. Voor Marine Le Pen en Alternatieve für Deutschland lijken de winst voor Brexit en Trump daarom net te vroeg te komen. De kiezer schrikt van zichzelf.
Wat overblijft is een politieke chaos waarin leiderschap onmogelijk is. Je kunt veel van politici zeggen, maar ze zijn niet gek. Zij zien ook dat de kiezer willekeurig welke uitspraak steevast kiest voor de zwakkere kandidaat. Waar het socialisme in Frankrijk en Nederland wordt weggevaagd wordt het in Groot-Brittannië op het schild gehesen. Waar het populisme eerst wordt omarmd wordt het even later weer teruggedrukt. Niet omdat het beter of slechter is, maar omdat het leiderschap heeft getoond. De leider moet struikelen en de underdog moet een kans krijgen. Nivelleren in de politiek is de norm en je ziet kansrijke kandidaten afwachten tot hun collega faalt. Zij kunnen dan vanuit de ontstane zwakte de sympathie ophalen.
Tot ze de sympathie hebben en dan vallen ze alsnog over het struikeldraad, dat de kiezer voor iedere leider spant. Tot iemand de kiezer buitenspel zet en de democratie uitschakelt. De kiezer kan dus maar beter op tijd wakker worden, want in een land zonder kiezers zijn alleen de leider en zijn vrienden gelukkig.
Met liberale groeten,
Peter Lamberts