Hoe te voorkomen dat een veenbrand open vuur wordt? 📖
"Met mij gaat het goed, met ons gaat het slecht", een bekende uitspraak van het Sociaal en Cultureel Planbureau. 📖 Dit weekend las ik het boek 'Veenbrand' van Kim Putters (directeur SCP) over het gebrek aan politieke visie en smeulende kwesties in onze samenleving. Resultaat: veel herkenning, maar een feest van herkenning was het helaas niet.📖 Kim Putters is een influencer, iemand met veel invloed in het politieke debat. Hij constateert dat de politiek de voorspoed blijft bejubelen die de oude economie ons heeft gebracht. Dus: veel aandacht voor hogere winsten aandeelhouders, meer banen en hogere salarissen, die juist het gevoel van onbehagen aanjagen. Naast inkomens & banen moet het namelijk ook gaan om werkzekerheid, gezondheid, sociale netwerken, gezond voedsel, duurzaam energieverbruik, nieuwe democratische vaardigheden en voor iedereen een eigen plek in onze samenleving. Daarnaast zorgen grote vraagstukken als klimaatverandering, globalisering, migratie & technologische ontwikkelingen voor nog meer druk op het gevoelde onbehagen. De grote vraag is hoe de inclusieve samenleving van de toekomst eruit ziet. Putters concludeert dat oplossingen voor grote maatschappelijke kwesties niet langer met de technocratische politiek van de afgelopen decennia zijn op te lossen. Nieuwe politiek is nodig. Vandaar dat Putters zijn boek de titel 'Veenbrand' meegeeft: over de vloek van economische groei die ogenschijnlijk veel kansen biedt, én tegelijk de blindheid voor de smeulende polarisatie die daaronder schuilgaat. 'Veenbrand' onderscheidt 4 smeulende kwesties: 🚬 Brede welvaart: economische groei staat teveel centraal. De toegenomen inkomensverschillen en de enorme inzet van vrijwilligers & mantelzorgers worden miskend. Bovendien wordt niet al het beschikbare arbeidspotentieel ook benut. Dit alles versterkt maatschappelijke gevoelens van onbehagen 🚬 Een leven lang ontwikkelen: de toegenomen culturele diversiteit vraagt om een nieuw thuisgevoel en een aangepaste Nederlandse identiteit. Een ander perspectief op leren, werken, samen leven & samen werken is dringend nodig. 🚬 Sociale ongelijkheid: ons land kent steeds meer achterblijvers. Met veelal lagere opleiding, minder inkomen & beperkte sociale netwerken. Onze maatschappij wordt hierdoor steeds minder inclusief, met klimaat & technologie als dreigende triggers. 🚬 Democratische rechtsstaat: het sociaal contract lijkt uitgewerkt: de samenleving is individualistischer geworden en compromissen in de poltiek ervaren burgers als kiezersbedrog. Goede en betrouwbare informatie is essentieel, net als onafhankelijke journalistiek en meer zeggenschap voor burgers. Als het vertrouwen in de democratische rechtsstaat wegebt, kan de veenbrand een open vuur worden. De politiek kijkt volgens Putters te veel weg en te weinig vooruit. Hij pleit dan ook voor meer moreel gezag vanuit de politiek: met een realistisch mensbeeld en een gedeelde visie op de maatschappij kunnen politici beter samenwerken. Met elkaar én ook met bewoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. Elke wereldreis begint -lokaal- met de 1e stap: in Culemborg lijkt me het democratisch akkoord in het raadsprogramma (met 7 van de 9 raadspartijen) en de nieuwe stadvisie een mooi beginnetje om verder uit te werken: open, eerlijk & samen!