BIJDRAGE SGP-FRACTIE AAN DEBAT ONDERWIJSHUISVESTING IN GEMEENTERAAD DANTUMADIEL 26 NOVEMBER 2019
Voorzitter,
Wat mooi dat wij ook als gemeente een bijdrage mogen leveren aan het onderwijs aan onze kinderen.
Ik wil iets zeggen over de vrijheid van onderwijs, over de ontwikkelingen rond het onderwijs, over de plaats van het onderwijs in onze dorpen en over de huisvesting van het onderwijs en de financiering ervan.
Vooraf merk ik nog even op dat de Botkeskoalle een Roobol-school is en niet een PCBO-school zoals op bladzijde 7 staat.
Eerst iets over de vrijheid van onderwijs. Wij hebben in Nederland een uniek onderwijsbestel waar veel landen jaloers op zijn. In ons land hebben ouders de vrijheid om voor hun kinderen zelf een school uit te kiezen, een school die bij hen past. Dat doet recht aan de natuurlijke verantwoordelijkheid van ouders voor hun kinderen en zorgt voor een stukje veelkleurigheid in onze maatschappij. Het is dan ook goed dat het College uitdrukkelijk uitspreekt dat schoolbesturen de vrijheid hebben om eigen accenten te leggen. Dat is een grondwettelijk recht dat we als gemeentebestuur natuurlijk moeten respecteren.
Terecht merkt wethouder Wiersma in zijn voorwoord wel op dat dat niet betekent dat wij op allemaal eilandjes moeten gaan leven maar dat samenwerking en afstemming van groot belang zijn voor een goed functionerende samenleving. OK. Eens. De gemeente mag daar best aandacht voor vragen. Maar onze fractie vindt wel dat samenwerking en afstemming niet mag worden afgedwongen. Punt 1 is dat niet in overeenstemming met de vrijheid van onderwijs en punt 2 werkt dat ook contraproductief. Je bereikt er niets mee. Met onwillige honden is het slecht hazen vangen.
Dan enkele ontwikkelingen in het onderwijs. Het College noemt er vier: krimp, duurzaamheid, ruimtelijke flexibiliteit en multifunctionaliteit. Ik ga ze even langs. Het College noemt als eerste krimp. Volkomen terecht. Daar moeten we rekening mee houden. Als tweede duurzaamheid. We kunnen niet ontkennen dat dat een maatschappelijke trend is. Maar wij zien het nogal eens ontaarden in een hype. Onze fractie wil pleiten voor een stukje nuchterheid. Als derde ontwikkeling noemt het College ruimtelijke flexibiliteit. Al weer: overdrijf het niet. Voorlopig wordt het onderwijs op onze scholen nog gedomineerd door klassikale lessen. Trouwens, dat is nu echt iets dat wij als gemeentebestuur gewoon aan de schoolbesturen over moeten laten. Laten zij bepalen hoe les moet worden gegeven, dan moeten wij zorgen voor een gebouw dat dat mogelijk maakt. Als laatste ontwikkeling noemt het College multifunctionaliteit. Onze fractie erkent dat dat voor ons als gemeentebestuur voordelen kan hebben. Maar, zoals gezegd, wij vinden dat je dat niet mag afdwingen. Multifunctionaliteit OK, maar alleen op basis van vrijwilligheid. Op bladzijde 14 lezen wij: “Basis van verbinding met maatschappelijke partijen, is dat alle betrokken partijen er baat bij hebben: het moet een win-win situatie zijn.” Daar mag wat ons betreft een streep onder.
Als derde willen wij het even hebben over de plaats van het onderwijs in onze dorpen. Op bladzijde 14 zegt het College: “De school gaat het dorp in en het dorp komt de school in.” Dat is mooi. De kinderen leren tenslotte niet voor de school, maar voor het leven. Laat ze dat leven dan ook maar zien. Daar komt bij dat kinderen moeten leren dat zij ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben. Dat is een van de doelen van het burgerschapsonderwijs. Maar moet je dat doen door het schoolgebouw in gebruik te geven bij de fanfare, bij de damclub of bij de plattelandsvrouwen? Goed burgerschapsonderwijs bereik je niet door een multifunctioneel gebouw. Daar hebben de scholen veel betere manieren voor verzonnen. Onze fractie wil er dan ook voor pleiten aan te sluiten bij wat de scholen zelf al hebben ontwikkeld. Wij willen het College vragen te inventariseren wat de scholen al doen om de kinderen in contact te brengen met het dorp en het dorp met de kinderen en hoe zij die contacten gebruiken voor hun burgerschapsonderwijs. Wij hebben deze vraag verwoord in een motie die wij hierbij indienen.
Tenslotte willen wij aandacht vragen voor de financiering van de onderwijshuisvesting. De komende 14 jaar moet heel wat worden gebouwd. Dat is wel duidelijk. Het huisvestingsplan bevat een hele agenda: dan dit, dan dat. Maar wie gaat dat allemaal betalen? Dat is, zeker gezien de financiële positie van onze gemeente, best een prangende vraag. Vroeger hadden we een reserve onderwijshuisvesting. Die hebben we nu niet meer. Die was ook niet bedoeld voor de financiering van nieuwbouw, maar voor de financiering van onderhoud. Enkele jaren geleden zijn de schoolbesturen zelf verantwoordelijk geworden voor het onderhoud en toen hadden wij die reserve niet meer nodig. Een reserve voor onderhoud niet. Maar zou het niet verstandig zijn een reserve in te stellen voor nieuwbouw van scholen? Je kunt toch niet zeggen: dit is de agenda, maar hoe we het gaan financieren, weten we nog niet. Schoolbesturen begrijpen best dat op dit moment niet alles kan en dat investeringen moeten worden uitgesteld. Maar wij mogen ze niet aan het lijntje houden. Als we een investeringsagenda vaststellen, OK, dan mogen scholen daar niet gelijk rechten aan ontlenen, dat zal zo zijn, maar onze fractie vindt dat we er dan wel alles aan moeten doen om ons aan die agenda te houden. En daar hoort zeker bij dat we nadenken over de financiering van de investeringen.
Ik vergelijk het maar even met de riolering. Daar is ook een investeringsplan voor opgesteld, het verbreed GRP4. Tegelijk is gekozen om te sparen voor toekomstige rioleringsinvesteringen.
Wij willen het College vragen dit integraal huisvestingsplan onderwijs aan te vullen met een financieringsplan en daarbij te overwegen of het niet verstandig is te gaan sparen voor toekomstige investeringen in onderwijshuisvesting. Wij hebben ook deze vraag verwoord in een motie, die wij hierbij indienen.
Dank u wel.
Motie
Agendapunt: 3
Onderwerp: Integraal Huisvestingsplan Onderwijs (IHP Onderwijs)
De raad van de gemeente Dantumadiel, in vergadering bijeen op 26 november 2019;
Gehoord de beraadslaging;
Constaterend dat:
- In het IHP Onderwijs wordt geconstateerd dat in de komende 14 jaar verschillende nieuwe schoolgebouwen moeten worden gebouwd;
- In het IHP Onderwijs wel een investeringsagenda wordt gegeven, maar niet wordt aangegeven hoe de investeringen zullen worden gefinancierd;
Overwegend dat:
- Passende onderwijshuisvesting een wettelijke taak is;
- Op de balans van de gemeente per 31 december 2018 geen reserve onderwijshuisvesting of voorziening onderwijshuisvesting is opgenomen;
- Op de balans van de gemeente per 31 december 2018 wel een Voorziening Gemeentelijk Rioleringsplan staat voor de financiering van toekomstige rioleringsinvesteringen;
Van mening dat:
- Enerzijds van schoolbesturen begrip gevraagd mag worden voor het feit dat de financiële situatie van de gemeente noodzaakt tot uitstel van investeringen;
- Anderzijds schoolbesturen van het gemeentebestuur mogen verwachten dat het gemeentebestuur er alles aan doet om zich aan de vastgestelde investeringsagenda te houden;
- Daar ook zeker bij hoort het zorgen voor voldoende financiering, bijvoorbeeld door het instellen van een reserve of het treffen van een voorziening ter zake (naar analogie van de Voorziening Gemeentelijk Rioleringsplan);
Verzoekt het College om:
- Vóór 1 april 2020 een financieringsplan op te stellen voor de investeringen die zijn aangegeven in het IHP Onderwijs;
- Daarbij desgewenst een voorstel te doen voor het instellen van een reserve nieuwbouw onderwijshuisvesting dan wel een voorziening nieuwbouw onderwijshuisvesting;
En gaat over tot de orde van de dag.
Ondertekening en naam:
SGP: Tom Bakker