Op 5 september en op 12 september sprak de gemeenteraad over het raadsvoorstel ‘Programmatische aanpak Energietransitie Haarlemmermeer’. In de nota stelt het college voor om de energietransitie via vier programmalijnen ‘aan te vliegen’. Het debat dat volgde ging vooral over het proces van de energietransitie en over de timing.
GroenLinks heeft in het debat de volgende vier kaders meegegeven:
Tempo omhoog! Het tempo waarmee de energietransitie wordt opgepakt is wat ons betreft veel te langzaam en de ambitie veel te laag. Zo is de ambitie om in 2022 één wijk ‘van het gas’ af te hebben. Het college stelt een ‘slimme volger’ te willen zijn. Ongepast in een tijd waarin er sprake is van een ongekende crisis, de klimaatcrisis. Het past ook absoluut niet bij de pioniersgeest en de economische voorspoed waar het gemeentebestuur zich altijd zo op laat voorstaan. Juist hier zijn vele kansen, vele opgaven én vooral: een morele verplichting.
Maatschappelijke opgave: het college wekt de indruk de energietransitie vooral te zien als een financiële, ruimtelijke en technologische opgave. Een opgave ook die vooral aan inwoners en marktpartijen moet worden overgelaten. Als dat zo is, dan verschillen wij fundamenteel van mening. De energietransitie is namelijk nadrukkelijk ook maatschappelijke opgave. Een opgave die de overheid moet faciliteren en monitoren binnen kaders die volksvertegenwoordigers moeten stellen. De ongereguleerde komst van energieslurpende datacenters in onze gemeente is een voorbeeld van hoe het niet moet. Hoe gaan we bijvoorbeeld om met de huishoudportemonnee van mensen die minder te besteden hebben? En wie draagt eigenlijk de verantwoordelijkheid voor het aanleggen en onderhoud van de benodigde infrastructuur? Gaan we de regie over de warmtenetten uit handen geven aan de markt? Zoals in Nijmegen is gedaan met als gevolg dat inwoners speelbal zijn van Nuon, zoals de rekenkamercommissie van Nijmegen recent constateerde? Of vinden we dat dit een taak is van de gemeente, net zoals we het heel gewoon vinden dat de gemeente wegen, fietspaden en parkeerterreinen aanlegt?
Participatie? Of eigenaarschap? Het college heeft het over participatie, maar is dat bij de energietransitie eigenlijk wel het goede uitgangspunt? Moeten we niet spreken over ‘eigenaarschap’? We moeten ons goed realiseren dat we het hier hebben over ingrepen in en rond de woningen van onze inwoners. Daar gaan zij, vanzelfsprekend, ook zelf over. Wat GroenLinks betreft moeten we dus denken vanuit eigenaarschap, waarbij verantwoordelijkheden, de lasten én lusten, gedeeld worden. Dit biedt een beter, en wellicht ook ontspannener, perspectief op deze grote opgave. Denken vanuit eigenaarschap biedt kansen. Een voorbeeld? Op plekken waar inwoners met een coöperatie (mede)eigenaar zijn van bijvoorbeeld een windmolen, en daar ook van profiteren, is het draagvlak veel groter.
Integraal denken en doen: de energietransitie is een opgave die terugkomt in alle portefeuilles van alle wethouders. GroenLinks moedigt het college aan om voortvarender dan voorgenomen aan de slag te gaan met deze grote opgave en vooral: om binnen het college de integrale aanpak te borgen.
Foto: Bordje gemaakt door podium voor Architectuur