"Als we toch de wijk een opknapbeurt geven, dan doen we het direct goed...en duurzaam!". Met die gedachte richt de gemeente Leiden de komende vier jaar maar liefst acht wijken volledig klimaatneutraal en toekomstbestendig in. Met deze unieke Leidse aanpak verduurzamen we een oppervlakte van ruim 540.000 m², oftewel: meer dan 100 voetbalvelden! Hoe we te werk gaan? Dat vertel ik je in dit artikel!

Liever kijken dan lezen? Onderaan het artikel is een video toegevoegd met daarin veel beeldend materiaal over het klimaatneutraal maken van de Leidse wijken!

 

Om in mijn eigen Leiden wethouder Duurzaamheid te mogen zijn, voelt als een groot voorrecht én als een grote verantwoordelijkheid. We leven immers in bijzondere tijden. Zeker nú, terwijl we allemaal de ongrijpbaarheid van corona ervaren. Met bewondering zie ik hoe we, Leidenaren, solidair zijn en gezamenlijk optrekken tegen het virus.

Ook van die andere grote uitdaging merken we als stad nu al de gevolgen: klimaatverandering. Want hoewel klimaatverandering vaak nog ver weg klinkt, hebben we nú al steeds vaker te maken met fenomenen als extreme hitte, droogte of juist hele hevige neerslag. Denk maar eens terug aan de zomer van 2018. Dit was niet alleen de warmste en droogste zomer ooit, maar ook één met juist ongekend hevige hagelbuien...in de zomer! En ook vorig jaar was het in de zonnige maanden weer zo heet dat verpleeghuizen, scholen en bedrijven alles uit de kast moesten halen om iedereen goed gekoeld te houden. Klimaatverandering is dus niet ver weg, maar hier en nu. En dat vraag ook om oplossingen in het hier en nu.

Terug dus naar de opknapbeurten van de wijken. Want wat heeft dat nou toch met duurzaamheid en klimaat te maken? Alles! In neem je mee langs de werkzaamheden.

Leiden klimaatneutraal: iedereen droge voeten!

In acht Leidse wijken raakt de riolering op leeftijd en is zij toe aan vervanging. Het gaat om de volgende wijken:

 

Gasthuiswijk Haagweg-Zuid Meerburg Professorenwijk-Oost Hoge Mors Vogelwijk Raadsherenbuurt Houtkwartiert-Oost

Deze noodzakelijke vervanging grijpen we meteen aan als kans om te verduurzamen. En we beginnen bij het riool zelf. Die breiden we namelijk flink uit. Riolering helpt ons natuurlijk bij het afvoeren van overtollig water. Bijvoorbeeld uit onze wc's, badkamers en keukens, maar ook dat van regenbuien en andere neerslag. Tot nu toe voeren we dit afvalwater uit onze huizen in dezelfde rioolbuizen af als het hemelwater uit de natuur (neerslag). Maar eigenlijk is dat helemaal niet duurzaam! Schoon en vies water raken hierdoor namelijk vermengd, waardoor veel meer water gezuiverd moet worden dan eigenlijk nodig is.

Maar er is nog een tweede probleem: de huidige rioolbuizen bieden te weinig ruimte om de hevige buien op te vangen die door klimaatverandering steeds vaker voorkomen. Al dat water dat niet meer in de buis past, komt op straat te staan en bezorgt ons natte voeten. Of erger nog: natte huishoudens. Om dat te voorkomen breiden we nu in de wijken de riolering uit. We maken de buizen niet alleen groter, maar afvalwater en hemelwater krijgen ook ieder hun eigen buis. Zo kunnen we niet alleen méér water opvangen, maar dit ook makkelijker hergebruiken.

Via de riolering voeren we water ondergronds af. Maar daarmee alleen zijn we er nog niet. Ook bovengrondse maatregelen zijn nodig om de heftigste buien op te vangen. Daarom vergroenen we de acht wijken optimaal. Bomen en planten zijn nu eenmaal enorme waterslurpers. Door stenen te verruilen voor groen creëren we veel extra plekken waar de natuur ons helpt om water op te slaan. In natte perioden houden we onze straten daardoor toch nog een beetje droog. Maar het mooiste is nog wel: het werkt ook andersom! Al deze bomen en planten houden het water namelijk langdurig vast. Als het heet en droog is, zorgen zij daardoor juist ook weer voor extra verkoeling en genoeg water in de grond.

We maken dus zowel gebruik van de techniek als van de natuur. Op die manier zorgen we ervoor dat Leiden voorbereid is op de gevolgen klimaatverandering en beperken we de overlast van hitte, droogte en hevige buien zoveel mogelijk. Zo maken we Leiden klimaatneutraal. Een belangrijke stap in de verduurzaming van onze stad. Maar dat is nog niet alles!

Duurzame opgaven combineren: van biodiversiteit tot energietransitie

Voor de vervanging van de riolering zal in de acht wijken de komende jaren de straat open moeten. Zo'n grote operatie brengt voor omwonenden altijd overlast met zich mee. Dat willen we zoveel mogelijk beperken. Daarom besloten we: als dan tóch de straat open moet, laten we dan meteen zoveel mogelijk duurzaamheidsopgaven combineren. Zo beperken we niet alleen de overlast, maar ook de uitgaven. Door alles in één keer te doen, besparen we immers veel kosten voor bijvoorbeeld materialen en werkuren. Goedkoper dus, en duurzamer! Daarom combineren we in deze wijken de rioolvervanging en vergroening met bijvoorbeeld de volgende duurzaamheidsthema's:

 

Biodiversiteit: de rijkdom aan planten en dieren Bij de aanleg van het extra groen, kiezen we voor een grote rijkdom aan verschillende bomen en planten. Die zijn weer aantrekkelijk voor allerlei waardevolle stadsdieren, bijvoorbeeld bij de huismus. Van gas los: de energietransitie Tegelijk met de vervanging van het riool maken we in de ondergrond ook ruimte voor nieuwe, duurzame warmtebronnen die onze stad helpen om van aardgas los te komen. Circulaire materialen (hergebruik) In plaats van overal nieuwe stenen en tegels te gebruiken, reinigen we de bestaande materialen en knappen we deze helemaal op. Zo zijn de straten en stoepen straks weer zo goed als nieuw en duurzaam! Duurzame mobiliteit We creëren meer ruimte voor schone vormen van vervoer, bijvoorbeeld door meer ruimte te bieden aan fietsparkeren en op strategische plekken laadpalen te plaatsen.

 

Samen maken we de stad duurzaam Door de rioolvervanging te combineren met vele andere duurzaamheidsthema's, slaan we in Leiden vele figuurlijke vliegen in één klap. Op een relatief goedkope manier zetten we zo in korte tijd belangrijke stappen richting een klimaatneutrale en toekomstbestendige stad. Samen maken we de stad duurzaam!

Wil je nog meer weten?  Bekijk dan ook eens de video hieronder over duurzame riool- en wijkvervanging in Leiden!