Politieke partijen moeten het lef hebben om voor de eigen plannen te staan, en die door het CPB te laten doorrekenen, betoogt Mark Harbers, financieel woordvoerder van de VVD Tweede Kamerfractie.
'Dat in debat ook dagdromers, luchtfietsers, en charlatans aan bod komen, daaraan kan het Centraal Planbureau weinig veranderen', zo stelde PvdA- europarlementariër Paul Tang. Hij is daarmee niet de enige, want ook de SP en het van oudsher toch zo op solide overheidsfinanciën gestelde CDA gaven onlangs publiekelijk aan twijfels te hebben over de CPB-doorrekeningen. Een domme zet, wat de VVD betreft. Het terzijde schuiven van een onafhankelijke rekenmeester is wat de VVD betreft immers niet alleen heel onverstandig, maar ook misleidend voor de kiezer. Het CPB rekent in Nederland de effecten door van de plannen van diverse politieke partijen. Daarin loopt Nederland voorop, en dat is iets waar we trots op mogen zijn. Politici hebben grote invloed op het dagelijkse leven van alle Nederlanders. Dat is een grote verantwoordelijkheid. Het doorrekenen van het verkiezingsprogramma houdt politici bij de les. Zij moeten helder en concreet aangeven wat hun plannen zijn. Op basis daarvan geeft het CPB de effecten van deze plannen aan. Een onafhankelijk stempel van het CPB zorgt er daarmee voor dat politici niet straffeloos onzin kunnen beweren. Zo gek is dat niet. Ook in de rest van de maatschappij verwachten wij dat iemand nog eens narekent of het allemaal wel klopt. We accepteren toch ook niet dat een bedrijf zijnboekhouding niet wil controleren omdat 'iedereen er zijn eigen verhaal bij heeft', zoals Paul Tang stelt? Waarom zou men dan niet de plannen van politici mogen narekenen?
Een doorrekening dwingt politici namelijk om transparant te zijn. Waar in een verkiezingsprogramma nog door middel van mooie retoriek en vage bezweringen de kiezer in slaap gesust kan worden, dwingt een doorrekening er toe dat heel scherp wordt aangegeven wat de keuzes zijn van partijen. Wat wil deze partij met de pensioenen, het onderwijs en de zorg? Met een zin als: 'Er is een grote toekomst voor een sterk ensociaal Europa (...) profiterend van elkaars kracht, en elkaars zwaktes opheffend', alleen komen politici bij het CPB niet weg. Zij geven niet alleen duidelijk bij het CPB aan wat ze willen bereiken, maar vooral ook hoe. Dat partijen daarbij nog wel eens de deksel op hun neus kunnen krijgen bleek wel uit de vorige doorrekening. De SP beloofde dat de AOW- leeftijd 65 zou blijven, maar liet in de doorrekening, op zoek naar een manier om geld in het laatje te brengen, de AOW-leeftijd toch stiekem oplopen naar 67. Wat is er mis mee als het CPB deze inconsistentie aan de kiezer laat zien? Zo belangrijk vond de SP de AOW-leeftijd dus écht.
Tang doet het voorkomen alsof het CPB alleen maar VVD-plannen zou goedkeuren. Nu ik een jaar of vijf financieel woordvoerder ben zou ik willen zeggen: integendeel. Was het maar zo'n feest. Ook voor de VVD valt een doorrekening wel eens negatief uit. Extra uitgaven aan defensie, waar mijn partij een groot voorstander van is, komen niet altijd positief uit de doorrekening van het CPB. Weggegooid geld, zou je kunnen zeggen. Toch blijft de VVD pal voor haar standpunt staan. Niet vanwege het CBP, maar omdat wij het belang van een goede defensie inzien en daar geld voor willen uittrekken Wij laten duidelijk naar kiezers zijn wat onze waarden zijn en waar wij voor staan - zelfs als het CPB daar geen groeibevorderend stempel op zet.Een model is per definitie een vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid. Geen enkel model is volledig en compleet. Het CPB is dan ook de eerste om dat in elk rapport en elke persconferentie te benadrukken. Dat betekent echter niet dat deze modellen geen waarde hebben. Integendeel. Kijk naar een land als Griekenland, dat sinds jaar endag zonder een echt 'CPB' werkt. Hoe goed was het geweest als iemand daar een paar jaar eerder had gezegd 'pas op, wat jullie nu doen, dat gaat niet samen'? Keuzes maken en de effecten van deze keuzes bezien en uitleggen is dan dé taak van politici. Niet voor de goedkeuring van het CPB, maar voor de kiezer.Bovendien, de kiezer heeft er recht op om te weten wat de effecten van de plannen van partijen zijn. Leidt het tot meer banen? Of juist tot meer werkloosheid? Komt de begroting op orde, of geeft de overheid juist meer geld uit? Dat zijn zaken die je de kiezer niet mag en kunt onthouden.Daarom roep ik de partijen op om juist wel hun verkiezingsprogramma te laten doorrekenen. Heb lef en sta voor je eigen plannen. Schaam je niet voor je eigen beleid. Wees er open en duidelijk over. Naar het CPB, maar vooral naar de kiezer.
Mark Harbers is financieel woordvoerder van de VVD Tweede Kamerfractie.