Boeren met lef
Samen met CdK Andries Heidema, gedeputeerde Annemieke Traag en enkele collega D66-statenfractieleden bezocht ik onlangs Erve Kuiper in Denekamp, een van de melkveebedrijven van Energiecoöperatie IJskoud. Het bedrijf maakt deel uit van de zogeheten ‘Biogashub Noord-Deurningen’. Met dit werkbezoek wilden we graag een nog beter beeld krijgen van kringlooplandbouw en de energietransitie in de praktijk. Dat is gelukt. En nog veel meer. Want we zagen een mooi voorbeeld van hoe innovatieve boeren nieuwe verdienmodellen weten te ontwikkelen.
Monovergisters
De coöperatie is een bijzonder initiatief, met zeven melkveehouders die elk een eigen mono-mestvergister op hun erf willen hebben. Kuiper is de eerste die deze vergister al daadwerkelijk in bedrijf heeft. Samen gaan deze ondernemers voor een duurzame bedrijfsvoering, stoten minder CO2uit, besparen flink op transport en kunstmest, maken een einde aan geuroverlast voor de omgeving en zorgen o.a. door slimme beweiding voor dierenwelzijn, zoals de weidevogels. Er is ruimte nodig om te experimenteren want elke biogashub is anders. Bij elke melkveehouder wordt op een andere manier geëxperimenteerd met duurzame oplossingen. Denk daarbij aan de soorten silo’s, de manier van verwarmen, al dan niet bijstoken etc. Zo leert men van elkaar wat het hoogste rendement oplevert. De boeren kunnen dit realtime volgen met een eigen ontwikkeld datasysteem. Met het biogas van de boeren worden nu al – via een speciaal aangelegde leiding – twee fabrieken op het industrieterrein van Denekamp verwarmd. Het doel is uiteindelijk dat steeds meer boeren aanhaken en het gehele gebied van biogas wordt voorzien.
Innovatief en sociaal
Erve Kuiper is een prachtig voorbeeld van hoe boeren innovatie en hun sociale betrokkenheid combineren. Ik zag de toekomstige rol van boeren die niet alleen klassiek hun bedrijf willen runnen, maar letterlijk open staan voor ontmoeting. En hun bedrijfsvoering aanvullen met nieuwe mogelijkheden op het gebied van energie, natuur, bodemversterking, zorg en/of recreatie. Dit zijn toekomstbestendige ondernemers, die afrekenen met het negatieve imago waar boeren nog af en toe last van hebben.
Zo breidde Kuiper zijn bedrijf uit met een ijsboerderij, De IJskuip, waarin met melk van de eigen (Jersey)koeien ijs wordt gemaakt. Bezoekers kunnen dit ijs niet alleen proeven, maar ook zelf maken. Daarnaast is op het erf het Hennie Kuipermuseum te vinden.
Gedeputeerde als sparringpartner
Voor dergelijke initiatieven is samenwerking met grote organisaties, zoals nutsbedrijven, onontbeerlijk. In de praktijk blijkt helaas nog te vaak dat partijen elkaars ‘ taal niet spreken ‘. De nutsbedrijven zijn geneigd de boeren hun regels op te leggen, terwijl de coöperatie juist zelf wil experimenteren om zo de meest rendabele vorm te ontdekken. Om ruimte voor innovatie te creëren, moet je bepaalde regels doorbreken. Zo voorkom je stagnatie en frustratie bij dergelijke vooruitstrevende, innovatieve projecten. Het zou immers jammer zijn als dergelijke duurzame initiatieven stranden door starre regelgeving. Dat inzicht willen we graag helpen uitdragen. Want dat past bij D66. Ik vond het mooi om te zien hoe kort de lijnen zijn tussen onze gedeputeerde Annemieke Traag (die energie in haar portefeuille heeft) en de coöperatie. Annemieke kan echt iets voor hen betekenen in de afstemming met grote organisaties, zoals nutsbedrijven. En dat gebeurt regelmatig, vaak niet voor iedereen zichtbaar. Maar wel erg effectief en constructief. Hoezo staat het provinciaal bestuur op afstand van de inwoners?
Betrokken
Het was het eerste werkbezoek met de nieuwe Commissaris van de Koning voor onze fractie. Ik heb het als plezierig ervaren. Door samen regelmatig letterlijk met de voeten in de klei te stappen, blijven we feeling houden met wat er leeft in onze provincie. Het was mooi om te zien hoe Heidema dit gezamenlijke bezoek waardeerde en vooral hoe hij zijn oprechte betrokkenheid toonde. Hij heeft passie voor deze sector en stede, vanuit zijn eigen landbouwachtergrond, zeer gerichte vragen.
Coöperatie
Hoe je kringlooplandbouw vormgeeft, werd vandaag weer eens duidelijk. Het gaat tenslotte om de hele cirkel van bodem, lucht, minder kunstmest, nieuwe energie, natuur, etc. Het bevestigt mij in de gedachte dat we op koers zijn. En daarbij hebben we dergelijke innovatieve boeren nodig.
De manier hoe de coöperatie is opgepakt, vind ik bovendien erg constructief. De gemeenschap gaat er gezamenlijk voor en de sterkste schouders dragen de zwaarste lasten. Precies zoals een coöperatie ooit bedoeld is. Ik heb dan ook ontzettend veel bewondering voor het doorzettingsvermogen van Kuiper en de vele andere innovatieve boeren. Die noem je met recht: ‘boeren met lef’.
Wybren Bakker
Statenlid en fractievoorzitter D66 Overijssel