Poliflw

In de aanpak van de coronacrisis kiest de Nederlandse regering er vooralsnog voor om de inzet van het Europese steunprogramma (ESM) en de uitgifte van gezamenlijke obligaties ('coronabonds') te blokkeren. Maar het is ook in het belang van Nederland dat hard getroffen landen als Spanje en Italië er snel bovenop komen. Solidariteit is juist nu harder nodig dan ooit.

Te midden van de Corona-pandemie kunnen we hoop putten uit de talloze solidariteitsacties die overal in onze samenlevingen zien. Boodschappen doen voor een zieke buurman. Gepensioneerde verpleegsters die vrijwilligerswerk doen in onze ziekenhuizen. Kinderen die ansichtkaarten schrijven aan ouderen die geïsoleerd in hun verzorgingstehuizen zijn achtergebleven. Deze acties laten ons zien wie we zijn als mensen.

Deze solidariteit die we tussen mensen zien, staat in schril contrast met het gebrek aan solidariteit tussen landen die deel uitmaken van dezelfde Unie. De Europese Commissie moest ingrijpen om de vrije stroom van essentiële goederen en diensten over de binnengrenzen van de EU te coördineren, zoals medische apparatuur en beschermende uitrusting. Sommige landen weigeren ziekenhuisbedden aan te bieden aan landen met een gebrek aan ziekenhuiscapaciteit en willen liever concurreren dan dat ze samenwerken bij het bestellen van noodzakelijke medische benodigdheden. Gelukkig is er is ook goed nieuws: Duitsland is bereid om Covid-19-patiënten uit andere landen, waaronder Nederland, op te nemen. We hopen dat dit als voorbeeld zal dienen voor andere landen.

Maar we hebben veel meer solidariteit en samenwerking tussen Europese partners nodig om deze crisis aan te pakken. Verschillende nationale gezondheidszorgstelsels zitten aan hun maximale capaciteit, of zijn daar bijna. Mogelijk is het nodig om op grotere schaal elkaars patiënten op te nemen. Het is heel goed mogelijk dat Nederland een beroep moet doen op IC-bedden bij een van onze Europese buurlanden. Essentiële goederen bereiken niet snel genoeg alle hoeken van Europa. Nationale regeringen moeten het voorbeeld van hun eigen burgers volgen. Solidariteit is in deze dagen letterlijk een kwestie van leven en dood.

We hebben de piek van deze pandemie nog niet bereikt, maar het is al duidelijk dat zonder een doortastende collectieve reactie de sociale en economische gevolgen verwoestend zullen zijn. Tot nu toe hebben de Europese leiders beloofd 'alles te doen wat nodig is' om de crisis te boven te komen, maar met uitzondering van de Europese Centrale Bank hebben ze deze woorden nog niet omgezet in daden. GroenLinks maakt zich grote zorgen over het gebrek aan solidariteit en leiderschap dat onze eigen regering in deze crisis in Europa heeft laten zien. Zowel in de Eurogroep van ministers van Financiën als in de Europese Raad van staatshoofden heeft Nederland de oproepen van landen om schulden samen te brengen om de nodige middelen te verzamelen om het beleid tegen de pandemie te financieren hard afgewezen.

Deze Europese 'coronabonds' zouden de vereiste sociale en financiële stabilisatie mogelijk maken zonder het marktvertrouwen in de lidstaten met minder fiscale ruimte in gevaar te brengen. Dit gaat niet over altruïsme. Het is niet in het Nederlands belang om met meerdere leden een munt te delen, die de komende jaren financiële stabiliteit, economische tegenspoed en politieke instabiliteit riskeert. In plaats van het optreden over te laten aan onverantwoordelijke centrale bankiers alleen, is leiderschap door democratisch gekozen politici die blijk geven van concrete solidariteit vereist in het belang van de gehele Europese Unie.

Het onvermogen om te handelen tijdens de laatste videoconferentie van Europese leiders is een sombere herinnering aan de Europese schuldencrisis van het afgelopen decennium. Talloze vergaderingen van ministers van Financiën en regeringsleiders die alles voor zich uitschuiven, leidden tot een pijnlijk langzaam en ongelijk economisch herstel in Europa. Niet alleen Griekse, Portugese of Ierse burgers leden onder dit gebrek aan eenheid en solidariteit: ook die Nederlanders verloren hun baan, inkomenszekerheid en betaalbare toegang tot essentiële diensten zoals zorg of huisvesting.

We moeten ten koste van alles voorkomen dat de aanpak van de Corona-crisis deze mislukte Europese crisisreactie herhaalt, die leidde tot polarisatie tussen noord en zuid, tussen kern en periferie en tussen haves en have-nots. Als de pandemie eenmaal is verdwenen, zou Europa verzwakt achterblijven terwijl er nog zoveel andere uitdagingen op ons wachten. Europa heeft nu andere keuzes nodig, waarbij solidariteit centraal staat. Geen enkel land profiteert van een diepe Europese crisis. Regeringen, en in het bijzonder de Nederlandse, moeten een dringende les van de Europese burgers nemen die elkaar een handje helpen in deze donkere momenten.