"Geachte voorzitter, college, raadsleden en aanwezigen op de tribune,
Wij zijn als GroenLinks fractie blij dat het college en ambtelijk apparaat met een sluitende begroting voor 2020 is gekomen. Hiervoor onze dank en complimenten. Verheugd zij wij ook met de € 120.000 die het college heeft gevonden als Reserve dekking temporiseren bezuinigen op subsidies zoals wij ook gevraagd hebben bij de behandeling van de Perspectivennota. Helaas is dit incidenteel geld en niet structureel. Wij zullen dus het amendement van ProTiel mede indienen.
Wij maken ons echter behoorlijke zorgen over de meerjarenbegroting. Helaas moeten wij constateren dat de meerjarenbegroting voor 2022-2023 NIET sluitend is. Dit baart ons grote zorgen. Uiteraard weten wij dat de Provincie met verhoogde belangstelling over onze schouder meekijkt. De financiële perikelen rond de Werkzaak hangt als een zwaard van Damocles boven ons hoofd. Na 2021 kunnen we geen precariorechten meer heffen en dat slaat een behoorlijk gat in onze financiën. Ook weten we niet of Den Haag iets gaat doen aan de trap op/trap af regeling, de landelijke tekorten Jeugdzorg/WMO. De uitkomst van de komende meicirculaire is een onbekende factor. Ook is het vooralsnog onbekend wat de nieuwe Omgevingswet ons in de toekomst gaat brengen. Rente verlaging maar ook het 0,5% afromen kan een middel zijn, naast de WOZ verhoging, om structureel bij te dragen aan de meerjarenbegroting. GroenLinks pleit er sterk voor om volgend jaar weer een raadswerkgroep bezuinigen in het leven te roepen om gezamenlijk met raad, college en ambtelijke organisatie deze problemen het hoofd te bieden.
Wij zijn ook van mening dat de bezuiniging rond de onafhankelijke Rekenkamer commissie niet juist is omdat zij dan niet haar taken onafhankelijk kunnen uitvoeren. Wij willen dan ook een amendement van ProTiel ondersteunen ten behoeve van de Rekenkamer commissie.
Voorzitter, wij vragen ons ook af wat de actuele ontwikkelingen rond de PAS en PFAS uitdagingen voor consequenties heeft voor onze stad met betrekking tot de o.a. de arbeids- en woningmarkt. Kunnen we nog gaan uitbreiden op onze industrieterreinen en kunnen we nog woningen gaan bouwen om starters en nieuwe inwoners in staat te stellen om een woning in Tiel te betrekken. En wat zijn de financiële gevolgen van genoemde problematiek? Over duurzaam en duurzame energietransitie, gasloos Tiel,woningbouw en vooral tot ontwikkelingen in de inbreidingslocaties maken wij ons zorgen. We zouden ook graag willen weten wanneer we het beloofde groenbeheerplan incl. onze aangenomen ‘bijenmotie’ kunnen verwachten. Het laatste groenbeheerplan stamt uit 2010.
GroenLinks kan zich volledig vinden in de aanbeveling in het rapport Berenschot dat het vormen van een regio-agenda en een intensive samenwerking in de regio cruciaal is voor de vitaliteit en de toekomst van Tiel. Willen wij een centrum gemeente zijn, dan hebben wij de regio nodig, maar heeft de regio ons ook nodig. Regionale samenwerking zoals nu al met de Regionale Energie Strategie en Grip op Gemeenschappelijke Regelingen hier goede voorbeelden van. Met een aantal andere Gemeenschappelijke Regelingen hebben we nog wat stappen te gaan.
In 2020 moeten wij een regionale opgave doen hoe wij als regio gaan voldoen aan de opgave van het Gelders Energie Akkoord (GEA). Hierin heeft de provincie Gelderland zich als doelstelling gesteld om in 2030 een CO2 reductie van 55% te bewerkstelligen. Voor Tiel komt dat grosso modo neer op een plaatsen van 12 windturbines van 4 MW en 67 HA zonnepanelen. Zoals wij allen weten heeft Tiel een relatief beperkt grondgebied. Hier ligt dus een uitdaging voor ons om met regionale samenwerking tot een oplossing te komen.
Recentelijk is de veegwagen officieel in gebruik genomen. In onze ogen is dit helaas een druppel op een gloeiende plaat. Er is eerst een mentaliteitsverandering nodig die ons bewust moet maken van de hoeveelheid afval en zwerfafval die we produceren. We moeten onze kinderen eenvoudigweg leren dat het weggooien van blikjes en flesjes op straat en in de natuur geen normale zaal is. In de raadsvergadering van 20 april 2019 is een motie bijna raadsbreed aangenomen met betrekking tot plastic afval. Wij zijn benieuwd hoe het Plan van Aanpak, die ons nog voor dit jaar is beloofd, er uit gaat zien.
Helaas lezen wij te veel de woorden “te weinig ambtelijke capaciteit”. Heeft u in de gaten wat dit voor gevolgen heeft en wat het ons kost? Nu is het moment dat we moeten investeren in de ambtelijke organisatie.
Ook willen wij een erfenis achterlaten. Daarom willen wij u maar ook de hele raad bedanken voor de steun die wij gekregen hebben bij de realisering van een Vlindertuin naast Zinder. De Beeldvormende avond over Global-Goals is naar onze mening als heel positief ervaren en wij hopen dat het ook als denkkader, dat samenhang en visie biedt gebruikt zal worden. Wij dienen hierbij een motie in om de mogelijkheden tot een Global Goals gemeente te onderzoeken.
Voorzitter ter afsluiting nog het volgende: naar aanleiding van de 2e Voortgangsrapportage 2019 enkele vragen:
Bij Programma 1 (Veiligheid) wordt er gesproken van een stijging van overlast gevende jongeren en verwarde personen. Heeft u een verklaring voor deze stijging? Met betrekking tot Overlast Centrum geeft u aan dat er door een tekort aan capaciteit medewerkers Veiligheid een aantal projecten vertraging hebben opgelopen. Kunt u aangeven welke projecten vertraging oplopen en de mogelijke effecten hiervan?“Money…Money…Money” waren de woorden van Napoleon Bonaparte waardoor we nu met een merkwaardige erfenis uit zijn tijd zijn blijven zitten. Een kerktoren die van ons schijnt te zijn en wat ons bijna een miljoen euro kost. Hoe komen we van deze erfenis af? Het lijkt ons zinvol om voor het starten van de werkzaamheden een restauratiefonds in het leven te roepen waarbij ook op plaatselijk niveau financiële ondersteuning geboden kan worden.
Tot zover voorzitter onze bijdrage aan het eerste termijn."