– Alleen het gesproken woord geldt
Voorzitter,
Stadsbelang Utrecht heeft al meerdere keren aangegeven dat het college niet in control is op de gemeentefinanciën. Hierdoor is sprake van structurele exploitatietekorten, een solvabiliteit waarop veel is aan te merken en op een alsmaar stijgende leenquote.
Doordat investeringen zijn uitgesteld, vallen geprognotiseerde leenquotes nu lager uit en is de solvabiliteit nog steeds niet best. Je kunt in dit perspectief wel “halleluja” roepen, maar het financiële beeld vertelt niet het echte verhaal, want hoe je ook wendt of keert, deze investeringen zullen op een gegeven moment vallen, moeten vallen en dit zal zijn beslag hebben op de financiële staat van de stad.
En als we het dan hebben over die grote investeringen die vallen, de grote projecten die Utrecht moet doen om te kunnen groeien, heeft Stadsbelang Utrecht het afgelopen jaar gewezen op een verkeerde wijze van begroten. Wij hebben onvoldoende oog voor ontwikkelingen op diverse vlakken, zoals bijvoorbeeld de enorme stijging van de bouwkosten van weg- en waterbouwkundige werken.
Deze werken in de regel kostprijsverhogend. Daar hebben we geen rekening mee gehouden.
We moeten naar een betere manier van monitoring en control. Een betere manier om investeringsprojecten adaptief te managen. Het gaat fout bij risicomanagement, er moet beter geforecast worden. Dit zowel voorafgaand als tijdens de uitvoering van de grote projecten.
Kijk om je heen en naar de toekomst. Anticipeer op ontwikkelingen.
Deze attitude dient in de haarvaten te zitten van de afdeling Financiën, van de projectcontrollers, van de IRM´ers te zitten. Dit is nodig om schoksgewijze budgetoverschrijdingen of het schoksgewijs opplussen van budgetten te voorkomen. Dit gaat ten koste van de inzet op andere beleidsdossiers. We zien het gebeuren.
Het college worstelt. Er lopen op dit moment onderzoeken naar de Wal- en Kluismuren, naar de Zuilense ring, naar de Westelijke Stadsboulevard. De Dom zal nog wel volgen.
Wethouder Diepeveen verdient een compliment, want het is nooit te laat om je ongelijk te erkennen en in te zien en uit te spreken dat je niet in control bent, want dat maakt je sterker. Dat zouden meer collegeleden moeten doen.
Voorzitter,
Als ik het heb over vooruit kijken heb ik het bijvoorbeeld ook over het “in beeld hebben van consequenties van nieuwe wetgeving”. Laten we het bijvoorbeeld eens hebben over de nieuwe wet kwaliteitsborging voor de bouw, de WKB. Deze wet zorgt ervoor dat bouwaanvragen niet langer preventief moeten worden getoetst aan bouwtechnische voorschriften. Ook gemeentelijk toezicht tijdens de bouw komt te vervallen. Welke invloed heeft dit op ons personeelsbestand, hebben wij hier rekening mee gehouden en een flexibele schil op de afdeling gerealiseerd? We hebben veel personeel niet meer nodig, moeten we gaan herscholen of nemen we afscheid? Wat betekent dit voor initiële invoeringskosten? Wat betekent dit voor te ontvangen leges? Wat betekent dit voor de vastgestelde en nog vast te stellen projectbegrotingen. Ik heb in 2016 een pilot voorbij zien komen betreffende private kwaliteitsborging, maar nooit de uitkomsten. Jammer, we hadden dit al lang in beeld kunnen hebben, er zijn hele studies van gemaakt (siraconsulting). Dan schakel je als college te laat en raak je out of control.
Voorzitter,
Ook op grondexploitaties zijn we out of control. Een groot deel van onze (binnenstedelijke) grondexploitaties staat in het rood. Het gaat om honderden miljoenen euro’s. Deze saldi laten een verslechtering zien, omdat de kosten toenemen of de opbrengst achterblijft.
En wat doet dit college?
Men roomt de winst af van individuele grondexploitaties die in de plus staan, om andere beleidsdoelen te dienen. We lopen hiermee gigantische risico’s, we hebben maar 35 miljoen in de bestemmingsreserve grondexploitaties staan. We kunnen hiermee de toekomstige verliezen niet dekken en zullen deze weg moeten financieren met leningen. Willen we dat? Stadsbelang Utrecht zegt nee.
Voorzitter,
En dan de verplichtingen die we niet in de balans hebben opgenomen. Ook hier zijn we out of control. Neem bijvoorbeeld de rentederivaten waarop we 70 miljoen euro in de min staan. Wordt het niet eens tijd om daar een verliesvoorziening voor op te nemen of de definitieve toezegging te krijgen van de Rabobank dat we niet hoeven af te rekenen? Anders moeten we deze weer gaan weg financieren met leningen.
Voorzitter,
Het college neemt 13 miljoen euro aan bezuiniging op om de begroting kloppend te maken. Het college weet bij god niet hoe dit in te vullen. Om over “out of control” te praten. Men vraagt gemeentebreed aan ambtenaren of zij nog mogelijkheden zien om te bezuinigen. Minder pennen of postzegels, daar redden we het niet mee. Zonder visie op bezuinigingsmogelijkheden redden we het niet. Maak bezuinigingen concreet en snel graag. Hierom dienen wij graag een motie in met de gehele oppositie.
Ik wil geen betweter zijn, maar kijk bijvoorbeeld eens naar de WKB (Wet Kwaliteitsborging voor de Bouw), waar ik het net over had. Als het college hier goed op anticipeert, heb je al een deel van de bezuiniging te pakken.
Voorzitter,
Dan de Westelijke Stadsboulevard. Het college doet op dit moment een onderzoek om toch binnen de financiële kaders te komen. Het college was en is namelijk out of control.
Stadsbelang Utrecht vindt dat we hangende dit onderzoek niet moeten dralen. Sommige maatregelen kunnen prima uitgevoerd worden zonder dat dit veel geld kost. Wij pleiten ervoor om op korte termijn het frisse alternatief te gaan uitvoeren. De schop hoeft niet in de grond, dit kan door middel van roadblocks en deels door het upgraden van de weg langs het spoor, bij het Thomas à Kempisplantsoen. Dan kunnen we gelijk ervaren hoe dit uitpakt.
Voorzitter,
Utrecht onderwijsstad lijkt een utopie. De kwaliteit van het onderwijs holt in harde schreden achteruit, tweedeling, zwarte en witte scholen, lerarentekorten. Wij horen dit van diverse scholen waar een angstcultuur heerst. Wij horen over spontane schoolbezoeken door de onderwijsinspectie omdat hier aanleiding voor is. Het gaat niet goed in onderwijsland.
Er zijn veel leraren die zich onbekwaam voelen om hun doelen te bereiken (self efficacy). Zij geven aan dat er vanuit de onderwijsinstellingen te weinig wordt gedaan aan coaching, opleiding, reflectie, onderwijsvernieuwing, etc. Leraren zijn onvoldoende in staat om een professionaliseringsslag te kunnen maken: henzelf, maar ook het onderwijs beter te maken.
Dit leidt tot lerarentekorten, dit leidt tot scholen waar leraren graag vertrekken in plaats van blijven.
Voorzitter,
Ik heb recentelijk vernomen dat er in Utrecht een middelbare school is waarbij – aan het einde van het lesjaar 2017-2018 – meer dan 60% van de leraren vertrokken zijn, waar aan het eind van dit schooljaar bijna 50% zal vertrekken. Dat baart ons grote zorgen.
Het veld moet werken aan doelbekwame en tevreden leraren, want zij zijn honkvast. Zij zullen minder snel vertrekken naar andere scholen.
Het veld moet werken aan doel bekwame leraren, want deze geven geïnspireerd les en zijn beter in control. Dit zal zich uiteindelijk vertalen in een stijgende onderwijskwaliteit voor onze kinderen. En daar doen we het toch voor?
Stadsbelang Utrecht is van mening dat wij als gemeente hier ons steentje aan moeten bijdragen, om leraren beter in staat te stellen hun doelen te realiseren. Wij zetten leraren in “the lead”, maar laten het ook vanuit de leraren zelf komen, want leraren weten het beste, wat nodig is. Wij komen hier op terug in commissieverband.
Voorzitter,
Out of control op het Zandpad. Het huidig college heeft het op zich genomen om als publieke pimp private peeskamers te realiseren aan het Zandpad. We zijn modern dus niet alleen raamprostituees, maar ook ZZP prostituees kunnen indirect een kamer huren van de gemeente. En dat allemaal in Lusthof Overvecht, een gemeenplaats voor seksuele diensten.
Voorzitter,
We praten hier over een criminogene bedrijfstak. We moeten jaarlijks veel kosten maken voor toezicht en handhaving, voor opvang. Deze capaciteit zouden we veel beter kunnen inzetten om echte prioriteiten, zoals georganiseerde misdaad, aan te pakken.
En voor wie doen we het? Het handjevol Utrechtse raamprostituees dat elders werkt, of wil het college dat de buitenlandse vrouwen die nu in Parijs, Turijn en op onbekende bestemming zijn gaan werken weer terugkomen?
Raamprostitutie is een aanbod gedreven sector. Is er geen aanbod, dan verdwijnt de vraag. Waarom zouden wij als stad het aanbod gaan creëren, dat doen we toch ook niet voor bakkers of slagers?
Utrechters willen het Zandpad niet, de politie wil het Zandpad niet en investeerders willen of kunnen het niet. Daarom zeggen wij, “Hou op met het sleutelen aan de businesscase, we hebben al meer dan 5 miljoen euro uitgegeven voor dat stukje grond”.
Wij pleiten voor een ouderencomplex op die locatie, met zorg dicht bij. Daar is vraag naar, dan doe je wat voor je inwoners.
Voorzitter,
Het college loopt over van ambities als het gaat om het huisvesten van politiemannen en leraren, de middeninkomens. De praktijk van vandaag is dat Utrecht de grond hiervoor verkoopt tegen topprijzen en verhuurders daardoor wel verplicht worden om hoge huurprijzen te vragen. Juist deze praktijk van hoge huren wil Stadsbelang Utrecht bestrijden. Daarom zullen wij met voorstellen komen met een ander systematiek die ervoor zorgen dat deze praktijken worden voorkomen en midden-huurwoningen betaalbaarder maakt.
Voorzitter,
Het is tijd voor een Utrechtse Gretha Thunsberg, een spijbelende tiener die aandacht vraagt voor klimaatverandering en de oorzaken benoemt van CO2 stijging. Een spijbelende tiener die de schuldigen aanwijst voor stijging van de CO2 uitstoot.
Een van de grote veroorzakers van CO2 stijging is de biomassawarmtecentrale van Eneco, die onder een goedkeurende blik van dit college- en een merendeel van de raad- meer dan drie keer zoveel CO2 uitstoot als een gas verwarmde warmtecentrale. Dit onder het mom dat we nieuwe CO2 uitstoten en dat je die niet hoeft mee te rekenen. We zijn verdorie handlanger van Eneco.
Laat de Utrechtse Gretha nu eens aanwijzen wie de echte schuldigen zijn aan het klimaatdebacle in Utrecht. Dat zijn Eneco en het Utrechtse stadsbestuur.
Het zou overigens aardig zijn als dit college en deze raad zich eens uitspreken over de enorme schade die wordt veroorzaakt door de kobaltwinning en mijnbouw aan mens en milieu. Wel lopen kletsen over de Primark, maar ondertussen elektrische auto’s en windmolens verwelkomen, terwijl we voor de productie van deze zaken kinderarbeid en watervervuiling terug krijgen. Maar goed, dat laat ik aan Groen Links en de Partij voor de Dieren.
Voorzitter,
Gezien de zeer beperkte tijd welke mij gegeven is, laat ik het hier voor nu bij. We komen in commissieverband terug met onze bijdrages