InleidingDit is, mijnheer de voorzitter, de eerste begroting van het nieuwe college dat vlak voor het zomerreces werd geïnstalleerd en wel op basis van een coalitieakkoord tussen Democraten Voerendaal, D66 en het CDA. Na het uiteenvallen van de vorige coalitie vanwege interne strubbelingen bij Voerendaal Actief is mijn fractie de verantwoordelijkheid niet uit de weg gegaan om Voerendaal weer een stabiel bestuur te geven. Daarbij heeft het CDA met haar coalitiepartners duidelijk stelling genomen t.a.v. onze financiële positie. Voor het CDA-Voerendaal zijn met name een meerjarig sluitende begroting en een realistisch maar sociaal beleid voor onze inwoners essentieel. De mensen die de zorg nodig hebben zullen deze ook krijgen.Voorop stond bij het Coalitieakkoord dat ook de lokale overheid een schild vormt voor de zwakkeren in onze gemeenschap. Wel nu, de voorliggende begroting laat dat ook zien. Op het sociale domein worden de middelen op een verantwoorde manier ingezet en t.a.v. een solide financieel beleid zijn er naar onze mening op alle beleidsvelden bezuinigingen ingeboekt op een manier dat onze ambities realistisch blijven. In een tijd dat wij als gemeente van rijkswege diverse opgaven erbij krijgen zonder dat de middelen daarbij toereikend zijn ontkomen we ook niet aan het verhogen van de inkomstenkant. Dat leidt er dan ook toe dat het CDA een extra verhoging van de ozb kan steunen.
Tegen de vaak waarneembare stroom van individualisering en verharding in onze maatschappij ziet het CDA in Voerendaal ook duidelijk andere signalen.Verenigingen die gaan samenwerken, zoals de ontwikkeling van de ,,Open Club", in Klimmen/Ransdaal. Verenigingen van twee kernen hebben zich bij elkaar gepakt en de voetbalverenigingen SCKR en Klimmania hebben elkaar de hand toegestoken en er is een nieuwe club Hellas geboren. Chapeau naar beide verengingen. Dit is een goed voorbeeld voor verdere samenwerking binnen onze gemeente. Zeker gezien de vergrijzing kunnen verdere fusies bij verenigingen niet uitgesloten worden.Ook is het hartverwarmend hoe de Voerendaalse gemeenschap haar gastvrijheid toont bij de noodopvang van vluchtelingen. Solidariteit met de zwakkeren wordt ook hier tentoongespreid. Een groot compliment voor onze ambtelijke medewerkers en de vrijwilligers is hier op zijn plaats!
Intergemeentelijke samenwerkingAls een landelijke partij die actief is op zowel Europees, nationaal, provinciaal én lokaal niveau kijkt het CDA bijna van nature verder dan de gemeentelijke grenzen. Samenwerking waar nodig is ons adagium en daarom zijn wij ook steeds warm voorstander van de regionale aanpak binnen Parkstad. Dat Voerendaal als zelfstandige gemeente toekomst heeft is onze overtuiging mits we open staan voor slimme arrangementen met onze buren. Dat we daarbij moeten kijken naar gelijkwaardige partners zoals Simpelveld is voor ons evident. De VONSS samenwerking komt volgens ons immers in een ander perspectief te staan nu 2 deelnemers het intensieve traject van herindeling ingaan.Maar als we over buren praten, pleit het CDA ook ervoor om niet alleen binnen de administratieve grenzen van een GR te kijken maar ook daarbuiten. Als overwegend landelijke gemeente heeft Voerendaal naar onze mening ook letterlijk én figuurlijk raakvlakken met het heuvelland en zijn er, zeker op toeristisch-recreatief vlak, kansen voor samenwerking. Ruimtelijke ordeningOverigens blijft samenwerking wat ons betreft niet alleen beperkt tot overheden. Voor het CDA is het overduidelijk dat we door onze participatie in de IBA een geweldige impuls kunnen geven aan het ondernemerschap in Voerendaal. Het project "Land van Kalk" biedt niet alleen kansen voor de deelnemende bedrijven maar heeft de potentie om onze gemeente op een bijzondere wijze op de kaart te zetten. Dit alleen al kan een rol spelen bij de branding van Voerendaal waarop de nieuwe coalitie ook heeft ingezet!
Over samenwerking gesproken: het komende jaar staat mede in het teken van op opstellen van een omgevingsvisie. We zijn blij dat het college hier voortvarend te werk wil gaan en niet wil verzanden in ellenlange trajecten maar een overzichtelijk proces wil ingaan dat een hanteerbaar document moet opleveren dat breed gedragen wordt.Ook zullen wij ons coöperatief blijven opstellen in de samenwerking met de woningstichting gezien de methodiek van de nieuwe woningwet. Het CDA ziet ook uit naar de noodzakelijke afronding van het kernplan. Een centrum met voorzieningen die aan de maat zijn en beantwoorden aan de eisen van de tijd, is voor de inwoners van Voerendaal van belang. Wel vragen wij, hoewel dit geen gemeentelijke eigendom betreft, aandacht voor de leegstand van aanpalende panden zoals het Rabobank gebouw en op termijn het Aldi pand.
ToerismeHet CDA heeft met belangstelling de toeristische ontwikkeling in Zuid-Limburg van de afgelopen jaren gevolgd. Daarbij zien we in grote lijnen dat de grootschalige dag attracties in het stedelijk gebied van Parkstad landen en het verblijfstoerisme zich concentreert in het landelijk gebied. Ook voor onze gemeente zien wij potentie. Met name in het kleinschalige overnachtingssegment waarbij ons heuvellandschap een belangrijke trekker kan zijn. Daarbij onderscheidt Voerendaal zich door enkele voor onze regio unieke facetten zoals de vele vaak monumentale gebouwen van onze eigen Kunrader steen en de wijnbouw zoals ook door de IBA organisatie onder leiding van Jo Coenen wordt onderkend. Het CDA steunt dan ook van harte de faciliterende rol die onze gemeente bij dit soort initiatieven kan spelen.Daarnaast zijn de diverse fiets- en wandelroutes op ons grondgebied belangrijke voorzieningen voor de toerist die met name het Zuid-Limburgse heuvelland bezoekt vanwege zijn landschappelijke aantrekkelijkheid. Het is natuurlijk aan de (horeca)markt om hierop in te spelen.Wij verwachten dat de op te stellen Omgevingsvisie zowel de overheid als toeristisch-recreatieve ondernemers elementen biedt voor een toeristisch programma voor Voerendaal
VolkshuisvestingDe woningmarkt in Parkstad, is een bijzondere gezien de demografische ontwikkeling. Het CDA ziet dat de regio de minimale schaal is om de problematiek tegemoet te treden. We zien ook dat op Provinciaal niveau in het kader van het POL de Parkstad aanpak als voorbeeld wordt gezien. Naar onze mening moet er ook aandacht blijven voor lokale differentiatie zoals de situatie in Voerendaal waar de verhouding tussen particulier en sociaal woningbezit afwijkt van bijv. de stedelijke gemeenten. Het blijft een uitdaging in een krimpregio tegemoet te kunnen komen aan de huisvestingsvraag van de verschillende doelgroepen. In dit verband staan wij ook achter de voortzetting van de subsidieregeling voor levensloopbestendige woningen en steunen wij uw voornemen om de communicatie rond deze regeling te intensiveren.
Openbare orde en veiligheidOpenbare orde en veiligheid is een zeer ruim begrip dat ook een grote invloed heeft op hoe wij leven, wonen en werken. Het is feitelijk ook een sturingsmechanisme voor een ordentelijk verloop van het maatschappelijk verkeer in de openbare orde, dit kan overigens verschillen per plaats, situatie en tijdstip.Voor de gemeente Voerendaal is dit niet anders, inwoners beleven nu ook eenmaal de begrippen veiligheid en leefbaarheid anders. Daar waar iemand zich stoort aan jongeren of ouderen in het park, met een scooter of een scootmobiel, daar is de ander er wellicht van overtuigd dat het park als ontmoetingsplek een meerwaarde heeft.Is overlast in welke vorm dan ook te beteugelen in de vorm van bijvoorbeeld camera’s of extra inzet van politie of Boa’s? De gemeente Voerendaal staat vandaag de dag niet alleen in haar aanpak, denk aan de politie, brandweer, het veiligheidshuis en de veiligheidsregio Zuid-Limburg. Een kanttekening van deze regionalisering en nationalisering van de diverse taken op het gebied van openbare orde en veiligheid is dat de ondersteunings- en uitvoeringsactiviteiten minimaal zijn georganiseerd en doet leiden tot accentverschillen voor de diverse gemeenten. Voor de gemeente Voerendaal zijn de incidenten, meldingen en aangiftecijfers de laatste jaren stabiel en zelfs licht dalend. Het subjectieve veiligheidsgevoel in Voerendaal is echter niet verbeterd in de afgelopen jaren. Wijkagenten constateren een toename van bemoeienis met gezinnen met een Multi problematiek; daarnaast zijn er een aantal personen in beeld die zich bezig houden met criminele activiteiten. Preventie en samenwerken zijn de belangrijkste handvatten voor Voerendaal, door preventief op te treden wordt zo veel mogelijk voorkomen dat er zwaardere problematiek optreedt. De focus ligt hier ook nadrukkelijk op een integrale aanpak.Voor de komende jaren is het doel dan ook om de incident, meldings- en aangiftecijfers stabiel en laag te houden, het subjectieve veiligheidsgevoel aanzienlijk te verbeteren en de overloopeffecten van criminaliteit proberen te voorkomen. WMO2015 is voor de 3 decentralisaties een overgangsjaar: de transitiefase. In dit jaar is beleid en uitvoering vastgesteld en zijn de WMO consulenten voortvarend aan de slag gegaan. Het versterken van burgerkracht, al dan niet via verenigingen heeft aandacht gekregen, net als de communicatie met de burgers. De raad en raadscommissies zijn goed meegenomen in de ontwikkelingen, waarvoor hulde! In 2016 gaat de transformatiefase in. We staan nog pas aan het begin van de hervormingen! Van dit college mag verwacht worden dat zij met verve de regie rol op zich neemt om te komen tot echte transformatie. Er is tot nu niet veel aandacht geweest voor ondersteuning aan bijzondere doelgroepen. Als CDA juichen wij toe dat er in 2016 meer aandacht voor hen is. Ook zij willen participeren in de samenleving!Een risico is de grote ambitie m.b.t. de wijksteunpunten per kern. De grote investeringen die de gemeente doet om te komen tot de wijksteunpunten kunnen in de toekomst enkel duurzaam zijn als deze infrastructuur ook leidt tot vermindering van zorgkosten. Sterke regievoering op ontwikkeling van de wijkpunten is van groot belang. Leuke activiteiten leiden niet vanzelfsprekend tot afschaling van professionele zorg en daarmee lagere kosten voor de gemeenten. Vanzelfsprekend wil het CDA dat open en transparant tot besluitvorming wordt gekomen.
ParticipatiewetHet CDA juicht de ontwikkeling van gemeentelijke werkbedrijven toe. Naast groen, ook andere dienstverlening, zoals huishoudelijke werkzaamheden. Kanttekening is hierbij wel, maar dat geldt ook voor de overige decentralisaties, dat de gemeente niet het wiel opnieuw moet uitvinden, maar gebruik maakt van de kennis die op Parkstadniveau en bij zorg- en welzijnspartijen, als ook WSW aanwezig is. De gemeente is te klein om alle expertise zelf in huis te hebben. Daarbij is de arbeidsmarkt niet aan gemeentegrenzen gebonden.Lof heeft het CDA voor de prestaties van Kompas. De ingezette ontwikkeling van Kompas werpt vruchten af, zo blijkt uit de afname van het aantal bijstandsgerechtigden. Grote risico’s loopt de gemeente als de kosten van de sociale werkvoorziening WOZL oplopen. Dit risico is reëel gezien de aflopende rijksbijdragen en de sterfhuisconstructie bij WOZL, omdat er geen instroom meer is. Weliswaar is dit risico naar rato verdeeld over de gemeenten en daardoor in euro’s veel minder in Voerendaal dan in de andere gemeenten, maar de tekorten zullen in de toekomst alleen maar oplopen.
Tot slotAnno 2015 is de gemeente, een andere lokale overheid dan aan het begin van dit millennium. De maatschappij verandert veel sneller, verwachtingen van burgers zijn vaak groot en de taken en opgaven worden complexer. Het CDA-Voerendaal erkent deze ontwikkelingen en draagt samen met de andere partijen in deze raad de verantwoordelijkheid om voor onze inwoners de "eerste overheid" te zijn die zorgt dat we toekomstproof blijven en als zelfstandige gemeente een plek zijn waar het goed wonen, werken en recreëren is. Op basis van de voorliggende financiële stukken kunnen we deze opgave naar onze mening goed aan en zal het CDA derhalve dan ook instemmen met de programmabegroting 2016 en de meerjarenramingen 2017-2019 incl. het financieel dekkingsplan.