Vanmiddag op het Congres in Den Bosch...
Bijna 12,5 jaar geleden kozen jullie mij voor de eerste keer tot lijsttrekker. Het was op ons congres in Den Haag. Dáár begon het. Dáár begon het avontuur. Dáár stapte ik het podium op. En vandaag, vandaag eindigt het. Op ons congres in Den Bosch stap ik het podium af. Na 12,5 jaar maak ik als partijleider de balans op en concludeer ik: ik heb alles gegeven, we hebben er alles uitgehaald, het is tijd voor nieuw leiderschap. Het juiste moment om afscheid te nemen van de politiek bestaat niet. Twitteraars, reaguurders en andere gezelligerds, ze zullen ongetwijfeld denken - én gaan schrijven - dat recente publicaties mij tot dit besluit hebben gebracht. Ik moet ze teleurstellen. Dierbaar is mijn herinnering aan het moment in maart dat ik met mijn kinderen besprak dat ik dit najaar zou stoppen. Het was tijdens het eten. Mijn dochter en zoon, beide puberende tieners, keken me opgelucht aan. “Goed zo pap, dan ben je mooi wat vaker thuis.” Waarna meteen ook de bezorgdheid toesloeg: “Ga je ons huiswerk dan ook doordeweeks overhoren?” Mijn kinderen vroegen ook: waarom nu? Een vraag die ik de afgelopen weken vaker kreeg. Een logische vraag. Na de verkiezingen van 2017 had ik één duidelijk doel. Mijn einddoel: D66 in het kabinet brengen. Vele jaren constructieve oppositie hadden mij gesterkt in het idee: we kunnen het aan. De partij was hongerig om de idealen te verwezenlijken. Regeringsdeelname was dus partijbelang. Is partijbelang. En is ook - zo bleek in de lange formatie - landsbelang. We waren er klaar voor. We wisten wat we wilden bereiken. En we hadden uitstekende mensen voor deze klus. We zijn een jaar verder. Onze bewindspersonen drukken hun stempel. Onze ideeën vinden hun weg naar de samenleving. Onze fractie van negentien is goed uit de startblokken gekomen. Want ook dat heeft tijd nodig. Een grotere, vernieuwde fractie van negentien moet z’n weg vinden. Heeft z’n weg gevonden. En is nu klaar voor een nieuwe fase. Ik ben dankbaar voor waar de partij nu staat. We hebben een unieke plaats verworven. Natuurlijk, het gaat even wat minder met de kiezersgunst. Daar sluit ik de ogen niet voor. Maar dat hebben we eerder meegemaakt. Dat brengt ons niet in verwarring. Ik ben ervan overtuigd dat mensen weer gaan zien dat bij de verkiezingen een stem op ons een waardevolle stem is. Want vergeet niet wat we zijn. Een stabiele middenpartij. Regeringspartij. De grootste liberale ledenpartij. De grootste progressieve partij van Nederland. We zijn geprezen om onze ‘constructieve oppositie’. Omdat we geloven dat Nederland alleen vooruitkomt als we samenwerken. Met oog voor de ander. Met oog voor de samenleving als geheel. En ik wil jullie allemaal natuurlijk nog iets meegeven. Blijf waakzaam als anderen zich in slaap laten sussen. Blijf de openheid verdedigen waar anderen de geslotenheid omarmen. Blijf opstaan tegen venijnig populisme, tegen onverdraagzaamheid. Ik heb met hart en ziel gewerkt aan een waardig alternatief. Tegen recht en onzin. Voor recht en redelijkheid. Vandaag stap ik van het podium. Een tikkeltje weemoedig. De partij in m’n hart. Maar bovenal vastberaden. En nieuwsgierig naar wat morgen brengen zal. Een plan is er nog niet. Zin wel. Zin in een nieuw avontuur. Het is mooi geweest. Het ga jullie goed.