Dinsdag 4 februari werd het rapport ‘Zelfevaluatie OVER-gemeenten, Wormerland en Oostzaan’ in de raad behandeld. Hierin werd onderzocht of de gemeenten krachtig genoeg waren om zelfstandig te blijven. Uiteindelijk werd geconcludeerd dat de gemeenten ‘redelijk bestuurskrachtig’ zijn. Hier zijn wij blij mee! Wel zijn er een aantal verbeterpunten waar de raad en het college mee aan de slag moeten. We zijn echter ook kritisch op het rapport.
Zo mist er een afweging van verschillende alternatieve vormen van bestuur. Wij vinden namelijk dat het doel van het bestuur moet zijn om haar taken zo goed mogelijk uit te voeren. Zelfstandigheid is daarbij geen doel op zich, maar het is wel één van de mogelijke middelen. Het doel is een kwalitatieve dienstverlening. Met deze motivering hebben we een amendement ingediend. Een verdere toelichting van ons standpunt vind je in de hieronder staande stemverklaring die door fractievoorzitter Remco Doorn in de vergadering is gegeven. Het ingediende amendement en het rapport zijn als bijlage bijgevoegd.
Stemverklaring Voorzitter,
Toen we discussie voerden over de vorm die een onderzoek zou moeten krijgen, heeft GroenLinks zich uitgesproken voor een onafhankelijk extern onderzoek. Helaas ontbrak daarvoor in beide raden draagkracht en zijn wij akkoord gegaan met een zelfevaluatie begeleid door WagenaarHoes. Nu blijkt vooralsnog dat de kwaliteit van het resultaat niet voldoet aan de verwachtingen die zijn gewekt bij de provincie. Wij mogen ons dus afvragen wat de werkelijke waarde van het rapport nog is. De zelfevaluatie stelt volgens het rapport als centrale vraag of OZ en WL inclusief de samenwerking in OVER voldoende krachtig zijn om hun zelfstandigheid te behouden. Eén van de deelvragen is welke voorwaarden moeten worden ingevuld en welke maatregelen moeten worden genomen om OZ en WL nog vele jaren optimaal te kunnen besturen als zelfstandige gemeenten. Het onderzoek zou een reëel beeld moeten opleveren, waarmee “het verlangen om zelfstandig te blijven voldoende onderbouwd wordt” (uit de onderzoeksopdracht). Zoals GroenLinks al eerder heeft aangegeven, o.a. tijdens de behandeling van de kadernota, kan niet zelfstandigheid het doel van het bestuur zijn, maar gaat het om de kwaliteit van de door haar uit te voeren taken. Willen wij zelfstandig blijven, dan moet die zelfstandigheid kwalitatief beter zijn dan mogelijke alternatieven. Wij vinden echter geen alternatieven terug in het rapport en delen zeker niet de mening in besluitpunt 4 dat het rapport schraagt dat de gemeenten bestuurskrachtig genoeg zijn om “nog vele jaren” zelfstandig te blijven. Daarvoor legt het rapport te veel risico’s bloot en zijn we slechts “redelijk bestuurskrachtige gemeenten”. Dat houdt niet over. Zeker nu de werkelijkheid het rapport aan het inhalen is. Het rapport geeft een momentopname weer. Het geeft ook aan dat de bestuurskracht mede afhankelijk is van regionale ontwikkelingen en daar op dit moment niet op vooruit kan lopen. WagenaarHoes concludeert enerzijds dat de gemeenten op dit moment goed in staat zijn de inwoners te leveren waar ze recht op en behoefte aan hebben, maar rept ook van voordelen van het vergroten van de schaal. Wij lezen dat als van goed naar beter. De duurzaamheid van de bestuurlijke kwaliteit vraagt aandacht en we moeten meer oog hebben voor de regionale context, waar mogelijke schaalvergroting ons kwetsbaarder maakt.
Voorzitter,
Wij kunnen akkoord gaan met de beslispunten 1, 2 en 3, maar vragen middels een amendement de raad beslispunt 4 te schrappen en in de beslispunten 5 en 6 de zinsnede “zelfstandige toekomst” te veranderen in “bestuurskracht”, omdat dat onzes inziens de werkelijke opdracht van de gemeenten moet zijn: zoeken naar de kwalitatief beste organisatie van en voor gemeentelijke taken, waardoor de dienstverlening aan inwoners, bedrijven, organisaties en instellingen wordt gemaximeerd en de positie in de regio wordt versterkt. We moeten niet bang zijn om misschien andere conclusies te moeten trekken dan aanvankelijk gewenst. Tunnelvisie is niet gewenst.
Stemverklaring nadat de raad het amendement wegstemde Voorzitter, wij betreuren het ten zeerste dat de raad de provincie niet volgt. Want dat doet zij door ons amendement niet te steunen. Wij stemmen tegen beslispunt 4, omdat een verlangen naar zelfstandigheid schragen naar een vooraf gestelde conclusie toewerkt en tunnelvisie veroorzaakt. Daarbij zien wij aanleiding in het rapport om het tegendeel te beweren. De beslispunten 5 en 6 steunen wij wel, omdat naar onze mening de daarin vermelde plan van aanpak, uitvoering, verbreding en versterking van wezenlijk belang zijn voor de toekomst van onze gemeenten. De zinsneden over het borgen van de zelfstandige gemeenten zien wij als onnodig en beperkend en steunen wij dus niet. Wij lezen daar ‘bestuurskracht’ en zullen alle plannen, activiteiten en werkzaamheden daarop toetsen.