Poliflw

Het is niet alleen een zin uit een gedicht van Goethe, maar zou ook goed kunnen gelden voor de inhoud van deze Voorjaarsnota. Waar de vorige nog erg beleidsarm was en er eigenlijk vooral over het collegeprogramma werd gesproken was de verwachting dat we nu een Voorjaarsnota zouden krijgen met een duidelijke ambitie om de doelstellingen uit het collegeprogramma en de raadswerkprogramma’s te realiseren.

Zou je verwachten maar het is een bijzonder weinig inhoudelijk document geworden richting de begroting in het najaar. Het focust erg op het rampjaar 2026 en heeft voor de begroting 2024-2027 vooral als waarschuwing dat wel zien wat er aan budget vrijvalt om nog iets te kunnen doen.

Na het ploegen en eggen, zou je verwachten dat we nu gaan zaaien om straks te kunnen oogsten. Maar dit college lijkt ervoor te kiezen de zakken dicht te laten in de hoop dat er betere tijden komen. Er wordt weinig toekomstgericht geïnvesteerd in de gemeente Midden-Groningen en daarmee ook niet in de inwoners van Midden-Groningen.

Wat merken we straks van een gemeente waarin de inwoner centraal staat? Wat merken we van het iedereen doet mee? Wat merken we van een prettige woon-, werk-, en leefomgeving en hoe dragen we er in ons eigen beleid aan bij om die te versterken, te verbeteren en te bestendigen?

De voordelen en nadelen van de schaalsprong.

Midden-Groningen is inmiddels een tijdje als zelfstandige gemeente onderweg. Er werd hoog opgegeven van alle voordelen die er verbonden zijn aan het zijn van een grotere gemeente. De bestuurskracht zou toe nemen, de kwaliteit zou beter geborgd zijn en de kwetsbaarheid van te kleine organisaties werd beter ondervangen. 

Toch zien we dat beleid nog steeds niet overal is geharmoniseerd. Op het gebied van accommodaties, op het gebied van sport, maar ook in de focus die er is voor de hele gemeente. Zoals Nederland meer is dan de Haagse kaasstolp zo is ook Midden-Groningen meer dan het Huis voor Cultuur en Bestuur. Bij dorps- en wijkbezoeken horen we dat de inwoners een grotere kloof ervaren en nog steeds moeten wennen aan het zijn van een grotere gemeente.

Concrete vraag is wanneer is de harmonisatie op alle beleidsgebieden geharmoniseerd? En hoe zorgen we er met elkaar voor dat we een overheid zijn die ook in de ogen van inwoners dicht bij hen staan? Daarin hebben we ook als gemeenteraad een belangrijke taak.

Een groot deel van de uitgaven die we extra moeten doen gaan naar de Omgevingsdienst en de Veiligheidsregio. Daarbij gaan we er bij de omgevingsdienst vanuit dat we door het verschuiven budgettair neutraal uitkomen. Maar waar dit op is gebaseerd en wat dit doet met de leges blijft volledig onduidelijk. Aannames moeten namelijk wel ergens op gebaseerd worden en de legesknop is op zichzelf natuurlijk makkelijk in te zetten. Maar wat ons betreft niet zomaar en alleen bij een goede onderbouwing. Die missen we nu.

Dat het weer grillig is en dat we ook te maken hebben met een verandering van klimaat is duidelijk. Goed dat er nu een klimaat adaptie plan is. Maar we zullen nog wel even nodig hebben voor we ook echt werk hebben kunnen maken van een goede afkoppeling, andere rioolsystemen en het vergroten van de mogelijkheden voor berging en piekafvoer. Delen van Muntendam en delen van Sappemeer zijn op dit moment niet berekend op een stevige regenbui en dat moet wat de ChristenUnie betreft prioriteit krijgen.

Ouderen.

Bij de vaststelling van het raadswerkprogramma en de prioriteiten werd al aangeven dat ouderen daarin wat waren vergeten. En hoewel we die kritiek ook wel begrepen hoopten we ook dat we door integraal te werken ook voor deze, in Midden-Groningen, grote groep inwoners veel konden doen. We zijn dan ook bijzonder teleurgesteld dat de uitkomsten van een rekenkameronderzoek naar de effectiviteit van het beleid niet meer oplevert dan een uitvoeringsagenda en de realisering daarvan voor slechts jaarlijks 50.000 euro. Bovendien is het best raar dat je een gesprek aangaat met ketenpartners, ouderenorganisaties en inwoners, terwijl je daarbij niet verder denkt dan het in een halve ton te kunnen realiseren. De kritiek van de rekenkamer was breed en was duidelijk. Moeten we niet vooral kijken naar wat nodig is en daarna wat het mag kosten in plaats van denken aan een bedrag en kijken wat daarmee mogelijk is. Bovendien is dat echt iets wat meer richting kan krijgen bij het bespreken van de begroting. Wijn nemen ons voor om bij de begroting op dit specifieke onderwerp scherp te kijken naar de keuzes, en die zo nodig bij te stellen.

Zorg in ieder geval bij grote plannen, wijkvernieuwingen en aanpak van kernen voor toekomstbestendige en betaalbare woningen voor ouderen zodat er doorstroming is op de woningmarkt en Midden-Groningen een aantrekkelijke woongemeente blijft voor alle doelgroepen.

Waar wonen we?

Het college geeft aan dat het belangrijk is voor volkshuisvesting en bedrijven altijd plannen op de plank te hebben liggen. We hebben als fractie het idee dat de planken inmiddels behoorlijk leeg zijn en dat moet dus met prioriteit worden opgepakt. Kortom wanneer kunnen we de ruimtelijke verkenningen en stedenbouwkundige studies tegemoetzien. We denken daarbij niet alleen aan ontwikkelingen in Harkstede en de mogelijkheden van Meerstad, maar ook aan Muntendam en dorpen aan het lint. Beperkte mogelijkheden voor inbreiding zijn er nog wel, maar ook daaraan zitten grenzen.

In Muntendam hebben we door te kiezen voor de scholenbouw buiten het centrum de mogelijkheid om de kern aan te pakken. Door voortdurende vertraging en wisselende besluitvorming is het gebied inmiddels compleet aan een grondige opknapbeurt toe. Dat hoeft wat ons betreft niet langer te duren. We zetten wel vraagtekens bij het in drie delen knippen van de planvorming. Wij zien het centrum als een gebied. Vlekken en voorzieningen zoals eerder moeten samen meerwaarde hebben.

De wens vanuit het dorp voor een goede voorziening is terecht. Complimenten dat het gelukt is het beheer van het dorpshuis voort te zetten. Maar werk ook aan een echte lange termijn oplossing. Doe dat met het dorp en al haar verenigingen. De wensen vanuit de ouderen in Muntendam om voorzieningen (ook medisch) in de buurt te hebben passen daar goed bij. In Harkstede zien we met de Appelhof en Huize Tilburg dat het gewoon kan. En dat moet ook voor een bredere groep ouderen betaalbaar blijven. Dat voorkomt vereenzaming en dat is een steeds groter probleem voor ouderen met geen of een klein netwerk.

Samen met de inwoners.

Soms hebben individuen of groepen een ander belang dan de gemeente. Dat is op zichzelf vervelend, maar het algemeen belang en een goed besluitvormingsproces kan dan vaak al veel van de problemen ondervangen. We zien helaas dat we ook in besluitvorming niet altijd doen wat we pretenderen. Dat geldt voor het zonneparkenbeleid en de duidelijke afspraken over draagvlak en ruimtelijke inpassing. Maar ook voor bijvoorbeeld het windpark N33. Nog steeds knippert de verlichting helder wit en baadt het ’s nachts in een rode gloed.

En ondanks de steeds duidelijke rapporten over de effecten van geluid op individuele of groepen inwoners blijven echte oplossingen uit. We horen graag of er een nieuwe tussenstand te melden is van geluidsonderzoek naar bromtonen en ander geluid veroorzaakt door windmolens en wat er gedaan wordt aan de als hinderlijk ervaren verlichting.

In de Slochterhaven is de brug bij het spoordok nog steeds alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers. De route over het terrein van de voormalige gemeentewerf is verkeerskundig niet ingericht op het huidige gebruik. 

We horen graag wanneer dit wel gaat gebeuren. In de omgeving is veel gebeurd maar tot een afronding van het dorpsplein in Slochteren en het haventerrein is het nog niet gekomen.

En dat is een herhaling van wat we ook vorig jaar in juli al vroegen. Inmiddels is er een boarding langs het water gezet alsof we de Fomule 1 mogen verwelkomen en zijn kade en delen van een wandelpad verzakt en het hekwerk verdwenen. De loopbrug die het Slochterbos en het overbos met elkaar verbindt is inmiddels voor publiek afgesloten vanwege de onveilige situatie. Dit is, zeker voor een historisch dorpsgezicht, een blamage.

Gaswinning naar 0, maar de gevolgen blijven.

De afgelopen maanden zaten we geregeld in Den Haag. Ongekend onrecht, jarenlang negeren en traineren, woorden als ereschuld en een stevige verklaring van alle gemeenten en de provincie waren de opmaat voor een stevige bespreking van het rapport Groningers boven gas. Het verhaal is bekend, maar nu het zwart op wit staat kan het niet in een diepe bureaulade verdwijnen. Inzet om te investeren in mensen, dorpen, gemeenschappen en de economie zijn belangrijk. Maar we zien ook dat we maar een deel van onze inzet hebben behaald. Hoe kijkt het college zelf naar deze ontwikkeling en hoe zorgen we er met elkaar voor dat het milder, makkelijker en menselijker wordt? Papier is zoals zo vaak gewillig. We zien ook dat een deel van de inzet door moties is binnengehaald door de Tweede Kamer. Hebben we goed zicht op de gevolgen van de val van het kabinet op de uitvoering van juist in deze moties gestelde doelen?

Een toekomstgerichte economie.

Wat we in deze voorjaarsnota echt missen zijn initiatieven om Midden-Groningen economisch beter op de kaart te zetten. Er is stilstand op dit dossier en we vinden dat niet langer verantwoord. We hebben prima infrastructuur met Duitsland in onze achtertuin, water en spoor maken veel mogelijk maar vragen ook durf en investeringen. Wat in Heerenveen lukte vanwege de goede ligging moet hier toch ook kunnen. En als we het dan hebben over de economie van de toekomst dan missen we alle aanzetten tot een goed landbouwbeleid in de gemeente. Innovaties komen juist uit die sector en we lijken er als gemeente nog niet echt mee bezig. Hoe ziet de portefeuillehouder dit en wat gaan we in de voorbereiding naar de begroting nog zien. Er mag echt meer dan een tandje bij.

Het piept en kraakt, tot het boem zegt.

Met al die ontwikkelingen vanuit het NPG en nij begun en de uitvoering van de lopende projecten is er een stevige druk op de ambtelijke organisatie. We zien met zorg dat we een heel aantal vacatures hebben een stevig ziekteverzuim en een heel aantal opgaven die we door decentralisatie en verdere doordecentralisatie, ingewikkelde wet- en regelgeving en doorgeschoten verantwoording steeds lastiger rond kunnen krijgen. Dat vraagt ook om een prioritering.

Niet alles kan en zeker niet alles tegelijkertijd. Toch hebben we nu de kans om vanuit NPG en nij begun de gemeente stevig te positioneren. Maar we dansen daarbij wel op de vulkaan. Wat is nog verantwoord en wanneer moeten we echt komen tot keuzes die we liever niet maken. Is het dan soms niet realistisch en nodig om te zeggen. ‘In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister.’ En dat is echt meer dan achteroverleunen en wachten tot de storm wat is geluwd. Van bestuurders verwachten we durf en daadkracht. Onze uitdaging voor vandaag noem twee onderdelen uit uw portefeuille waarin u hebt laten zien dat u het verschil hebt gemaakt en hoe dat richting het volgende jaar nog beter gaat worden.

De crompouce is aan een stevige opmars bezig. Klanten staan er bij de bakker voor in de rij en inmiddels is deze nieuwe variant van de roze invasie niet meer weg te denken en een stevige concurrent van de ‘oer-Hollandse’ tompouce. Volgens kenners is het een dure vorm van originele producten met een bedenkelijk smaak dat het in de verste verte niet haalt bij het origineel

Het begrotingsproces.

De programmabegroting 2024 lijkt in dit opzicht veel op een crompouce. Programma’s zijn onnavolgbaar, bedragen kloppen onderling niet, vaste indelingen worden niet overal consequent doorgevoerd en de vragen wat willen we bereiken, wat gaan we doen en wat hebben we daarvoor nodig zijn veranderd in een woordenbrij waarbij met plussen en minnen nog nauwelijks te achterhalen is of we op schema liggen. Ook hebben we nu de ervaring opgedaan dat ons simpel wordt meegedeeld dat iets bij het aannemen van de begroting al is besloten. Dat vinden we als ChristenUnie een onzorgvuldige vorm van besluitvorming. In de planning en control cyclus blijft het nodig om technische vragen te stellen. Dat alles maakt het werk voor een raadslid namelijk het controleren lastiger. Het zou ieder raadslid een erezaak moeten zijn om dit te verbeteren. Maar blijkbaar is het makkelijker om dit af te doen als hobbyisme van enkele raadsleden. Naast een diskwalificatie doet het ook geen recht aan wat we altijd zouden moeten kunnen; namelijk het aan onze inwoners uitleggen van keuzes. Deze begroting schiet daarin tekort door een gebrek aan duidelijke doelen, heldere indicatoren en volgbare cijfers.

Jeugd

De kosten voor de jeugdzorg blijven stijgen en daarin lijkt de hervormingsagenda jeugdhulp geen oplossing te bieden. Een goede en sluitende analyse van de beheersing van deze kosten is opnieuw niet te vinden in de begroting. We blijven doen wat we deden en blijven om die reden misschien ook wel krijgen wat we kregen. Steeds meer kinderen krijgen vormen van jeugdhulp en steeds meer kinderen worden verwezen naar verschillende vormen van speciaal onderwijs. Bovendien blijkt uit allerlei studies dat kinderen de afgelopen jaren angstiger en depressiever zijn geworden. En dat terwijl de aandacht voor welbevinden, veerkracht, de nadruk op samenwerking flink is toegenomen. We zetten ook met programma’s van het NPG in op zorg voor jongeren.

Alle nadruk ligt momenteel vooral op ‘dat wat het kind (nodig) heeft’. Waardoor de belangrijke vraag: ‘Wat kunnen wij aan de context doen?’ te weinig wordt gesteld. De slinger lijkt te zijn doorgeslagen naar de focus op het individu.

Wat leveren onze inspanningen eigenlijk op en welke hulp werkt? Hoe zorgen we voor een goede aandacht voor de context? Helaas is er niets gedaan met het ontvlechten van het programma Jeugd in het sociaal domein.

De quickscan van de rekenkamer uit het voorjaar van 2022 legde de vinger bij de volgende punten:

Uit de begrotingen blijkt geen concrete meerjarige strategische doelstellingen ten aanzien van de Jeugdzorg. Er blijkt geen bestendige beleidslijn in thema’s en beleidsdoelen voor jeugdzorg.  De beleidsdoelen en activiteiten zijn slechts in beperkte mate voorzien van concrete doelen. Uit de jaarverantwoording blijkt weinig sprake te zijn van een consequente verantwoording op de vastgestelde doelen uit de begroting.

Ook in deze programmabegroting is dat niet verbeterd en dat roept de vraag op waarom het college deze duidelijke aanbevelingen, unaniem ondersteunt door de gemeenteraad, niet serieus neemt. Wat hebt u nodig voor u tot actie komt?

Inwoners centraal.

Met veel inwoners gaat het gelukkig goed. Ze zijn actief in de samenleving. En er wordt best veel van onze inwoners gevraagd. Na jaren van gaswinning en bevingsellende lijkt er weer wat meer perspectief te ontstaan. Maar het wantrouwen is nog groot en veel mensen hebben dagelijks te maken met de gevolgen van stress over de vraag wat hangt me nog allemaal boven het hoofd. De gemeente als bondgenoot klinkt mooi maar wordt niet altijd ervaren. Een inwoner uit Overschild slaakt zijn noodkreet in het Dagblad van het Noorden, hij ervaart geen medewerking van de gemeente maar wel tegenwerking. Je zal maar negen jaar zijn en moeten vragen wanneer gaan we weer naar huis? En je zal de ouder moeten zijn die niet in staat is deze hartenkreet te beantwoorden.

De voorzitter van de dorpsraad Meeden heeft zijn lier inmiddels in de wilgen gehangen en richt zich in niet mis te verstane woorden tot de gemeenteraad en ook bij wijkbezoeken is er de repeterende vraag neem ons als bewoners serieus, neem ons mee in de plannen en informeer ons niet achteraf. Dit menselijk kapitaal is van onschatbare waarde. Laten we er zuinig op zijn. De aangekondigde participatievisie moet daarin echt concreet zijn. Wanneer kunnen we die eindelijk verwachten?

Oud worden in Midden-Groningen.

Demografische trends zijn voor Midden-Groningen vergrijzing en ontgroening. Meer ouderen vragen om specifiek beleid en we hebben bij de voorjaarsnota al aangegeven dat ouderenbeleid voor de ChristenUnie een belangrijk speerpunt is. Binnen de thema’s van het raadswerkprogramma zijn er wel mogelijkheden maar we begrijpen steeds beter de zorg van de ouderenorganisaties bij de start van deze raadsperiode. Zijn ze niet te veel vergeten? Zeker omdat ze nu al, en in de toekomst zeker, een steeds grotere groep inwoners vertegenwoordigen. Nu komt het woord ouderen 43 keer voor in deze begroting. Meestal in een opsomming samen met jongeren. Het woord ouderenbeleid komen we slechts één keer tegen namelijk in de opsomming van de portefeuille van de heer Offereins en dat geeft te denken. We hadden daarin voor deze begroting meer verwacht. Naast de aandacht voor dit onderwerp bij de voorjaarsnota hebben we namelijk als fractie in juni een amendement ingediend dat, met steun van de gehele raad is aangenomen. Daarin vroegen we

Voor de resterende periode een uitvoeringsplan op te stellen met concreet uit te voeren activiteiten.

Dit uitvoeringsplan samen met de ketenpartners op te stellen. In contact proberen te komen met de groep `minder goed georganiseerde' ouderen; Een heldere opdracht aan uitvoeringsorganisatie Kwartier Zorg en Welzijn te geven; Over de voortgang van het ouderenbeleid via de reguliere P&C cyclus te rapporteren.

Dat hieraan gevolg wordt gegeven blijkt nog niet uit deze programmabegroting. Blijkbaar moet ook hier de vraag zijn ‘Wat hebt u nodig voor u tot actie komt?’

Wonen in een schone, veilige omgeving.

Wonen in een schone, hele en veilige omgeving is een mooi uitgangspunt. Dat de praktijk weerbarstiger is zien we in Slochteren waar het centrum niet uitblinkt in het plaatje dat we graag zouden zien. In marketing uitingen zetten we de Fraeylemaborg terecht vaak prominent neer, maar op een steenworp afstand blijft er van dat idyllische beeld weinig over. De provincie Groningen is bereid om 1,5 miljoen te betalen onder voorwaarde dat de gemeente eenzelfde bedrag investeert. In de begroting wordt nu gevraagd om € 870.000. Daar zit dus nog wel een flink gat tussen en dat vraagt echt om een duidelijke uitleg. Inwoners zijn inmiddels door een extern bureau bijgepraat over de plannen en er liggen drie schetsontwerpen voor.

Bijna onnavolgbaar is hier verder de opmerking. We proberen zoveel mogelijk subsidies te krijgen. Maar we denken dat we extra geld nodig hebben. Als dat zo is, vragen we uw raad om een besluit.

Is fatsoenlijk begroten niet een kwestie van reserveren wat nodig is? Wanneer je nu al verwacht te kort te komen, subsidies nog niet duidelijk zijn en er vanuit de provincie een harde eis ligt is dat toch minimaal duidelijk te maken. En ja, het is niet meer dan logisch dat soort besluiten aan de raad voor te leggen. Het budgetrecht is niet een soort optionele mogelijkheid.

In Muntendam komen de plannen voor het centrum langzaam van de grond. We zijn vanwege de veiligheid en effectief gebruik van onderwijstijd blij dat er een gymzaal bij de school komt en dat er eindelijk geïnvesteerd gaat worden. Het dorp heeft veel te lang moeten wachten. Maar het proces lijkt er één van versnellen en vertragen. Dat mogen we ons als politiek ook aanrekenen. De bestaande huisvesting voor het onderwijs kan nu al niet meer en het duurt nog wel even voor er een nieuwe school staat. Wat doet het college in de tussentijd voor de scholen en hoe is zij daarover concreet in gesprek?

Met een veranderd klimaat moeten we ons voorbereiden op langere perioden van droogte en heviger buien in korte tijd. Droogte heeft een groot effect op onze wegen die, zeker met een ondergrond van veen gevoelig zijn voor scheurvorming. Grote delen van onze gemeente kennen een ondergrond van veen of klei op veen. Dat brengt structurele kosten met zich mee. Nu er een klimaatadaptatieplan ligt en ook de knelpunten van het rioleringssysteem duidelijk zijn hadden we verwacht dat er ook een duidelijke investeringsvraag lag. Die blijft nu uit en er wordt slechts een beleidsplan gemeentelijk rioleringsplan aangekondigd. Investeringen zijn in de programmabegroting en meerjarenbegroting nog niet goed terug te vinden terwijl er toch aanzienlijke bedragen mee gemoeid zullen zijn. Blijkbaar accepteren we op de koop toe dat delen van Muntendam en Sappemeer met enige regelmaat blank staan. Dat is nog los van gezondheidsrisico’s erg ongewenst.

Wat verder opvalt.

Wat opvalt in deze begroting is wat er niet in staat. Nog geen uitgewerkt landbouwbeleid bijvoorbeeld, Wat ons betreft is de uitleg over het uitblijven van de harmonisatie van buitensportverenigingen echt niet acceptabel.

De gemeente wil de afspraken die zijn gemaakt met de verschillende buitensportverenigingen harmoniseren aangezien er sprake is van ongelijkheid. Harmonisatie van het accommodatiebeleid is van de doelstellingen uit de beleidsnotitie ‘Sport en Bewegen in Midden-Groningen 2021-2025. De financiële consequenties hiervan moeten nog in kaart worden gebracht. 

Nog even en we zijn toe aan een nieuwe beleidsnotitie terwijl beleidsvoornemens niet worden uitgevoerd. Dat zijn geen vrijblijvende onderdelen maar een kaderstellende opdracht van de gemeenteraad. Ongelijkheid blijft dus bestaan. We verwachten van de portefeuillehouder een duidelijk verhaal over de inzet. Blijft dat vandaag uit dan heeft dat wat onze fractie betreft stevige consequenties. Neem verantwoordelijkheid en neem regie en informeer de raad actief en niet met een nietszeggende raadsbrief die we om die reden ook zullen agenderen voor verdere bespreking.

Afsluitend.

Voorzitter ik begon met de crompouce, een volgens kenners, smakeloos afgeleide van de originele croissant en de tompouce. Deze begroting is een afgeleide van een begroting die wij graag zouden zien. Een begroting met duidelijkheid over de vragen wat willen we bereiken, wat mag dat kosten en hoe meten we of we doelstellingen hebben bereikt.

Wij verwachten een betere navolgbare begroting en een goed bijbehorend begrotingsproces. Als aansporing en omdat we u natuurlijk het beste van het beste wensen heb ik voor de schorsing iets voor het college meegenomen.

De crompouce is aan een stevige opmars bezig. Klanten staan er bij de bakker voor in de rij en inmiddels is deze nieuwe variant van de roze invasie niet meer weg te denken en een stevige concurrent van de ‘oer-Hollandse’ tompouce. Volgens kenners is het een dure vorm van originele producten met een bedenkelijk smaak dat het in de verste verte niet haalt bij het origineel

Het begrotingsproces.

De programmabegroting 2024 lijkt in dit opzicht veel op een crompouce. Programma’s zijn onnavolgbaar, bedragen kloppen onderling niet, vaste indelingen worden niet overal consequent doorgevoerd en de vragen wat willen we bereiken, wat gaan we doen en wat hebben we daarvoor nodig zijn veranderd in een woordenbrij waarbij met plussen en minnen nog nauwelijks te achterhalen is of we op schema liggen. Ook hebben we nu de ervaring opgedaan dat ons simpel wordt meegedeeld dat iets bij het aannemen van de begroting al is besloten. Dat vinden we als ChristenUnie een onzorgvuldige vorm van besluitvorming. In de planning en control cyclus blijft het nodig om technische vragen te stellen. Dat alles maakt het werk voor een raadslid namelijk het controleren lastiger. Het zou ieder raadslid een erezaak moeten zijn om dit te verbeteren. Maar blijkbaar is het makkelijker om dit af te doen als hobbyisme van enkele raadsleden. Naast een diskwalificatie doet het ook geen recht aan wat we altijd zouden moeten kunnen; namelijk het aan onze inwoners uitleggen van keuzes. Deze begroting schiet daarin tekort door een gebrek aan duidelijke doelen, heldere indicatoren en volgbare cijfers.

Jeugd

De kosten voor de jeugdzorg blijven stijgen en daarin lijkt de hervormingsagenda jeugdhulp geen oplossing te bieden. Een goede en sluitende analyse van de beheersing van deze kosten is opnieuw niet te vinden in de begroting. We blijven doen wat we deden en blijven om die reden misschien ook wel krijgen wat we kregen. Steeds meer kinderen krijgen vormen van jeugdhulp en steeds meer kinderen worden verwezen naar verschillende vormen van speciaal onderwijs. Bovendien blijkt uit allerlei studies dat kinderen de afgelopen jaren angstiger en depressiever zijn geworden. En dat terwijl de aandacht voor welbevinden, veerkracht, de nadruk op samenwerking flink is toegenomen. We zetten ook met programma’s van het NPG in op zorg voor jongeren.

Alle nadruk ligt momenteel vooral op ‘dat wat het kind (nodig) heeft’. Waardoor de belangrijke vraag: ‘Wat kunnen wij aan de context doen?’ te weinig wordt gesteld. De slinger lijkt te zijn doorgeslagen naar de focus op het individu.

Wat leveren onze inspanningen eigenlijk op en welke hulp werkt? Hoe zorgen we voor een goede aandacht voor de context? Helaas is er niets gedaan met het ontvlechten van het programma Jeugd in het sociaal domein.

De quickscan van de rekenkamer uit het voorjaar van 2022 legde de vinger bij de volgende punten:

Uit de begrotingen blijkt geen concrete meerjarige strategische doelstellingen ten aanzien van de Jeugdzorg. Er blijkt geen bestendige beleidslijn in thema’s en beleidsdoelen voor jeugdzorg.  De beleidsdoelen en activiteiten zijn slechts in beperkte mate voorzien van concrete doelen. Uit de jaarverantwoording blijkt weinig sprake te zijn van een consequente verantwoording op de vastgestelde doelen uit de begroting.

Ook in deze programmabegroting is dat niet verbeterd en dat roept de vraag op waarom het college deze duidelijke aanbevelingen, unaniem ondersteunt door de gemeenteraad, niet serieus neemt. Wat hebt u nodig voor u tot actie komt?

Inwoners centraal.

Met veel inwoners gaat het gelukkig goed. Ze zijn actief in de samenleving. En er wordt best veel van onze inwoners gevraagd. Na jaren van gaswinning en bevingsellende lijkt er weer wat meer perspectief te ontstaan. Maar het wantrouwen is nog groot en veel mensen hebben dagelijks te maken met de gevolgen van stress over de vraag wat hangt me nog allemaal boven het hoofd. De gemeente als bondgenoot klinkt mooi maar wordt niet altijd ervaren. Een inwoner uit Overschild slaakt zijn noodkreet in het Dagblad van het Noorden, hij ervaart geen medewerking van de gemeente maar wel tegenwerking. Je zal maar negen jaar zijn en moeten vragen wanneer gaan we weer naar huis? En je zal de ouder moeten zijn die niet in staat is deze hartenkreet te beantwoorden.

De voorzitter van de dorpsraad Meeden heeft zijn lier inmiddels in de wilgen gehangen en richt zich in niet mis te verstane woorden tot de gemeenteraad en ook bij wijkbezoeken is er de repeterende vraag neem ons als bewoners serieus, neem ons mee in de plannen en informeer ons niet achteraf. Dit menselijk kapitaal is van onschatbare waarde. Laten we er zuinig op zijn. De aangekondigde participatievisie moet daarin echt concreet zijn. Wanneer kunnen we die eindelijk verwachten?

Oud worden in Midden-Groningen.

Demografische trends zijn voor Midden-Groningen vergrijzing en ontgroening. Meer ouderen vragen om specifiek beleid en we hebben bij de voorjaarsnota al aangegeven dat ouderenbeleid voor de ChristenUnie een belangrijk speerpunt is. Binnen de thema’s van het raadswerkprogramma zijn er wel mogelijkheden maar we begrijpen steeds beter de zorg van de ouderenorganisaties bij de start van deze raadsperiode. Zijn ze niet te veel vergeten? Zeker omdat ze nu al, en in de toekomst zeker, een steeds grotere groep inwoners vertegenwoordigen. Nu komt het woord ouderen 43 keer voor in deze begroting. Meestal in een opsomming samen met jongeren. Het woord ouderenbeleid komen we slechts één keer tegen namelijk in de opsomming van de portefeuille van de heer Offereins en dat geeft te denken. We hadden daarin voor deze begroting meer verwacht. Naast de aandacht voor dit onderwerp bij de voorjaarsnota hebben we namelijk als fractie in juni een amendement ingediend dat, met steun van de gehele raad is aangenomen. Daarin vroegen we

Voor de resterende periode een uitvoeringsplan op te stellen met concreet uit te voeren activiteiten.

Dit uitvoeringsplan samen met de ketenpartners op te stellen. In contact proberen te komen met de groep `minder goed georganiseerde' ouderen; Een heldere opdracht aan uitvoeringsorganisatie Kwartier Zorg en Welzijn te geven; Over de voortgang van het ouderenbeleid via de reguliere P&C cyclus te rapporteren.

Dat hieraan gevolg wordt gegeven blijkt nog niet uit deze programmabegroting. Blijkbaar moet ook hier de vraag zijn ‘Wat hebt u nodig voor u tot actie komt?’

Wonen in een schone, veilige omgeving.

Wonen in een schone, hele en veilige omgeving is een mooi uitgangspunt. Dat de praktijk weerbarstiger is zien we in Slochteren waar het centrum niet uitblinkt in het plaatje dat we graag zouden zien. In marketing uitingen zetten we de Fraeylemaborg terecht vaak prominent neer, maar op een steenworp afstand blijft er van dat idyllische beeld weinig over. De provincie Groningen is bereid om 1,5 miljoen te betalen onder voorwaarde dat de gemeente eenzelfde bedrag investeert. In de begroting wordt nu gevraagd om € 870.000. Daar zit dus nog wel een flink gat tussen en dat vraagt echt om een duidelijke uitleg. Inwoners zijn inmiddels door een extern bureau bijgepraat over de plannen en er liggen drie schetsontwerpen voor.

Bijna onnavolgbaar is hier verder de opmerking. We proberen zoveel mogelijk subsidies te krijgen. Maar we denken dat we extra geld nodig hebben. Als dat zo is, vragen we uw raad om een besluit.

Is fatsoenlijk begroten niet een kwestie van reserveren wat nodig is? Wanneer je nu al verwacht te kort te komen, subsidies nog niet duidelijk zijn en er vanuit de provincie een harde eis ligt is dat toch minimaal duidelijk te maken. En ja, het is niet meer dan logisch dat soort besluiten aan de raad voor te leggen. Het budgetrecht is niet een soort optionele mogelijkheid.

In Muntendam komen de plannen voor het centrum langzaam van de grond. We zijn vanwege de veiligheid en effectief gebruik van onderwijstijd blij dat er een gymzaal bij de school komt en dat er eindelijk geïnvesteerd gaat worden. Het dorp heeft veel te lang moeten wachten. Maar het proces lijkt er één van versnellen en vertragen. Dat mogen we ons als politiek ook aanrekenen. De bestaande huisvesting voor het onderwijs kan nu al niet meer en het duurt nog wel even voor er een nieuwe school staat. Wat doet het college in de tussentijd voor de scholen en hoe is zij daarover concreet in gesprek?

Met een veranderd klimaat moeten we ons voorbereiden op langere perioden van droogte en heviger buien in korte tijd. Droogte heeft een groot effect op onze wegen die, zeker met een ondergrond van veen gevoelig zijn voor scheurvorming. Grote delen van onze gemeente kennen een ondergrond van veen of klei op veen. Dat brengt structurele kosten met zich mee. Nu er een klimaatadaptatieplan ligt en ook de knelpunten van het rioleringssysteem duidelijk zijn hadden we verwacht dat er ook een duidelijke investeringsvraag lag. Die blijft nu uit en er wordt slechts een beleidsplan gemeentelijk rioleringsplan aangekondigd. Investeringen zijn in de programmabegroting en meerjarenbegroting nog niet goed terug te vinden terwijl er toch aanzienlijke bedragen mee gemoeid zullen zijn. Blijkbaar accepteren we op de koop toe dat delen van Muntendam en Sappemeer met enige regelmaat blank staan. Dat is nog los van gezondheidsrisico’s erg ongewenst.

Wat verder opvalt.

Wat opvalt in deze begroting is wat er niet in staat. Nog geen uitgewerkt landbouwbeleid bijvoorbeeld, Wat ons betreft is de uitleg over het uitblijven van de harmonisatie van buitensportverenigingen echt niet acceptabel.

De gemeente wil de afspraken die zijn gemaakt met de verschillende buitensportverenigingen harmoniseren aangezien er sprake is van ongelijkheid. Harmonisatie van het accommodatiebeleid is van de doelstellingen uit de beleidsnotitie ‘Sport en Bewegen in Midden-Groningen 2021-2025. De financiële consequenties hiervan moeten nog in kaart worden gebracht. 

Nog even en we zijn toe aan een nieuwe beleidsnotitie terwijl beleidsvoornemens niet worden uitgevoerd. Dat zijn geen vrijblijvende onderdelen maar een kaderstellende opdracht van de gemeenteraad. Ongelijkheid blijft dus bestaan. We verwachten van de portefeuillehouder een duidelijk verhaal over de inzet. Blijft dat vandaag uit dan heeft dat wat onze fractie betreft stevige consequenties. Neem verantwoordelijkheid en neem regie en informeer de raad actief en niet met een nietszeggende raadsbrief die we om die reden ook zullen agenderen voor verdere bespreking.

Afsluitend.

Voorzitter ik begon met de crompouce, een volgens kenners, smakeloos afgeleide van de originele croissant en de tompouce. Deze begroting is een afgeleide van een begroting die wij graag zouden zien. Een begroting met duidelijkheid over de vragen wat willen we bereiken, wat mag dat kosten en hoe meten we of we doelstellingen hebben bereikt.

Wij verwachten een betere navolgbare begroting en een goed bijbehorend begrotingsproces. Als aansporing en omdat we u natuurlijk het beste van het beste wensen heb ik voor de schorsing iets voor het college meegenomen.

Het geld dat is bedoeld voor het herstel van woningen in de Groningse aardbevingsgebieden komt vaak niet op de juiste plek terecht. Van elke euro die naar Groningen gaat, gaat 74 cent naar de uitvoeringskosten en maar 26 cent naar de versterking van woningen. Dat zegt Niels Joostens, raadslid namens de ChristenUnie in Midden-Groningen. 'We hebben het met elkaar zo georganiseerd dat het eigenlijk een heel groot circus geworden is van het rondpompen van geld en middelen.'

De Groningse gemeenteraden, de Provinciale Staten en colleges van de aardbevingsregio reageerden gisteravond samen op het rapport van de parlementaire enquêtecommissie Aardgaswinning. Daaruit bleek vorige maand dat zowel de politiek als oliemaatschappijen belangrijke signalen hebben gemist en hebben genegeerd.Wantrouwen moet weg

'We willen dat de overheid stopt met wantrouwen en begint met het geven van vertrouwen en compensatie voor het leed dat is aangedaan', zegt Joosten. De uitkomsten van de enquête zijn voor het gemeenteraadslid niet nieuw, 'maar we merken nu wel dat er iets ligt. Het staat nu zwart op wit, we hopen dat de uitkomsten van de enquête ook door de Tweede Kamer worden overgenomen. Dat verplicht hen ook om er concreet iets mee te doen.'

‘Het is eigenlijk een heel groot circus geworden’

Wat Joosten betreft gaat concrete actie verder dan alleen geld. 'Het zit ook in de houding en vertrouwen geven. We hebben het met elkaar zo georganiseerd dat het eigenlijk een heel groot circus is geworden.' Daarmee bedoelt hij dat er vooral geld wordt rondgepompt. 'Van elke euro die naar Groningen gaat, gaat 74 cent naar de uitvoeringskosten en gaat maar 26 cent naar de versterking'. Dat moet anders ingericht worden. 'Wij kunnen dat als gemeente prima zelf doen. Geef ons dat vertrouwen ook.'

Willekeur

Op deze manier komt het geld niet op de juiste plek terecht. 'Voor relatief kleine schades moet iedere keer opnieuw informatie worden aangeleverd en dat wordt weer aangevochten. En er is sprake van willekeur, de ene krijgt wel geld en de andere niet. Dat zorgt voor veel wantrouwen en voor gespannen situaties in dorpen en in wijken. Daar willen we van af.'

We hebben in Midden-Groningen veel moois. Ruimte, groen, afwisseling in landschap en door de eeuwenlange bewoning zijn er mooie oude gebouwen in de vorm van kerken, boerderijen en oude steenhuizen zoals de Fraeylemaborg en andere buitenplaatsen. En met het Zuidlaardermeer en het Schildmeer en de toekomstige uitbreiding van het Woldmeer bij Harkstede is er ook voor waterrecreatie veel aan mogelijkheden.

Een goede visie op de vrijetijdseconomie was dan ook erg welkom. Er is lang aan gewerkt en het is een mooie en duidelijke visie geworden met daarin voldoende aandacht voor de kansen maar ook bedreigingen. Sterke punten en kansen zijn op een goede manier benoemd. En heel mooi dat er samen met toeristische ondernemers aan is gewerkt. Op die manier is een het een mooie weerspiegeling van de huidige en gewenste situatie. Al missen we als ChristenUnie fractie nog wel een aantal partijen die we ook graag betrokken zouden zien. Dat wordt bij de uiteindelijke uitwerking van deze visie van papieren plan naar realisatie de uitdaging.

Recreëren in je eigen gemeente.

Laten we vooral niet vergeten dat we niet alleen voor toeristen investeren in mooie routes, goede bewegwijzering en voldoende plaatsen om even te zitten. Juist eigen inwoners maken ook graag en veel gebruik van de verblijfsruimte die we gelukkig op korte afstand van onze woonplaats hebben. Die investeringen in de eigen leefomgeving zijn ook voor iedere Midden-Groninger van waarde.

Na COVID.

Nu we een aantal jaren niet, of in ieder geval minder, hebben kunnen reizen zien we dat er een herwaardering is voor het vele mooie dat Nederland te bieden heeft. Groningen is niet direct een provincie die als eerste bij mensen opkomt als toeristische bestemming en dat in erg jammer. Midden-Groningen heeft een prima positie ten opzichte van de stad Groningen, maar ook bijvoorbeeld Appingedam. Hoe zorgen we er met elkaar voor dat ze niet met 100 kilometer per uur over de snelweg naar de stad gaan en hooguit vanuit de A7 kennismaken met ons gebied.

Helderheid over conflicterende belangen.

In twee inspraakreacties is ingegaan op de bereikbaarheid van het Zuidlaardermeer. Door de richtlijn water wordt het oppervlakte water steeds schoner. Gevolg is dat er sprake is van groei van waterplanten. Door het dalen van het gebied moet er ook aan de waterstad worden gewerkt. De combinatie van schoner water en minder diepte heeft als nadeel dat dit de plantengroei alleen maar bevorderd. Dat is hinderlijk voor de watersport en zorgt zeker voor schepen met een schroef voor problemen. Met het waterschap Hunze en Aas moeten dus goede afspraken worden gemaakt. Ook de ligging in een Natura2000 gebied van het Zuidlaardermeer vraagt om een goede afstemming. Niet alles kan en is mogelijk en niet alles in wenselijk.

Ook over De Leine is duidelijkheid belangrijk. De keuze tussen en recreatie en wonen zoals verwoord in de visie lijken op gespannen voet te staan met elkaar. Dat betogen ook de toeristische ondernemers in het gebied en bewoners van Meerwijk. We vinden niet dat je van ondernemers kunt vragen te investeren in hun bedrijf en het gebied terwijl er vanuit het college onduidelijkheid blijft over de status van dit park. Nu een visie vaststellen schept verwachtingen en verplichtingen.

Middelen moeten aan het doel worden besteed.

De gemeente Midden-Groningen heft toeristenbelasting op verblijfsrecreatie. De opbrengsten daarvan zouden naar het oordeel van de ChristenUnie ook moeten worden besteed aan het doel. Middelen opgebracht vanuit het toerisme moeten daar ook naar terugvloeien. Op die manier kan Marketing Midden-Groningen worden versterkt. Toeristenbelasting moet dus rechtstreeks naar de vrijetijdseconomie. Om dat te bereiken hebben we aangekondigd met een amendement te komen om het automatisme van storten naar de algemene reserve te beëindigen.

Doel volgt middel en middel volgt doel. Geld vanuit het toersime moet er dus ook aan worden besteed

 

Wie de ontwikkeling in Midden-Groningen de afgelopen jaren heeft gevolgd kan er niet omheen. Waar je ook kijkt overal zie je torenhoge windmolens. Zeker in de avonduren is de rode gloed aan de horizon niet te missen. Eerder hebben we ons al duidelijk uitgesproken tegen de komst van grootschalige windparken. Met een amendement heeft de ChristenUnie dat nu zekergesteld.

De Woldstreek blijft windmolenvrij.

Ondanks die duidelijke uitspraken die door een meerderheid van de gemeenteraad wordt gesteund is het nog steeds onrustig. Partijen als Pure Energie blijven proberen om agrariërs in de gemeente en met name in de Woldstreek te bewerken. Langs het historisch lint van Slochteren, Schildwolde, Hellum en Siddeburen kijken we dan aan tegen een complex van industriële omvang. Ongewenst in het weidse landschap.

In de begroting 2023 en meerjarenbegroting 2023-2026 stonden teksten die voor de ChristenUnie aanleiding vormden om, na de beantwoording vanuit het college, toch te kiezen voor een amendement. In de begroting waren namelijk teksten opgenomen die bij uitwerking de achterdeur open zouden zetten voor windparken. In de duurzaamheidsambities van Midden-Groningen is wat ons betreft geen ruimte voor wind. Daar willen we niet langer doekjes om.

Een slot op het achterdeurtje.

We weten dat het effect op onze inwoners in Meeden en directe omgeving groot is en nu lijken we de achterdeur toch van het slot te halen. Voor onze fractie is dat een no go. Wij pleiten voor het hanteren van de zonneladder en het innoveren van andere vormen die minder effect hebben op landschap en omwonenden. En als het college de achterdeur toch op een kiertje lijkt te zetten is het aan ons om die goed op slot te doen.

Met een amendement wordt een voorstel aangepast. Het college heeft dus een duidelijke boodschap gekregen.

In de bijlage vindt u het amendement. 

Inmiddels zit de ‘R’ al voor de derde maand op rij in de naam. Dat zou je niet echt zeggen wanneer je naar het groen kijkt. Veel bomen staan nog vol in blad, het gras moet nog regelmatig worden gemaaid en ook in de tuin is het met dit mooie weer best uit te houden. Een klusje hier en daar, maar winterklaar maken is nu nog niet echt nodig. En daar houdt de ophaaldienst van de gemeente Midden-Groningen nu geen rekening mee.

Reden voor de ChristenUnie om bij de behandeling van de begroting een motie in te dienen en de winterdienstregeling een maand later in te laten gaan. Daarmee hopen we gehoor te kunnen geven aan de vraag die veel inwoners hebben. 

In reactie op de vraag vanuit het college om eerst de evaluatie van het afvalbeleid zagen we als fractie niet zoveel. Dan is de kalender al gedrukt en dat wijzig je niet meer heel erg makkelijk.

De motie is breed gesteund met alleen het tegenstemmen van de VVD en het CDA.

U kunt uw groen dus zeker twee keer vaker dan gebruikelijk aan blijven bieden.

Wist u trouwens dat…

U uw standaard 140 liter gft-container kosteloos kunt omruilen voor een groter exemplaar van 240 liter?

Een extra gft-container jaarlijks 25 euro kost?

U kunt aanvragen via de gemeente: https://www.midden-groningen.nl/afvalcontainer#extra-of-grotere-container-11868

Wanneer je op een door de gemeente georganiseerd feestje bent waarop het onderwijs van Midden-Groningen is uitgenodigd dan sta je er toch wat verloren bij wanneer je tussen allemaal collega’s staat die in korte tijd eigentijdse integrale kindcentra en scholen hebben betrokken, terwijl jezelf in een te klein, lekkend en energie slurpend gebouw zit.

In een meer dan duidelijke brief van de medezeggenschapsraden van ‘De Parel’ en ‘De Menterhorn’ werden die gevoelens prima geuit terwijl ook aandacht werd gevraagd voor de urgente problemen die de scholen nu hebben. De ChristenUnie heeft om die reden gevraagd om de brief te agenderen. Afgelopen donderdag, 17 november, bespraken we de brief.

Doe nu wat nodig is.

Voor de ChristenUnie is het duidelijk. We kunnen niet wachten tot we alle plannen voor Muntendam hebben doorgenomen en opnieuw hebben bekeken. Dat de scholen al meer dan tien jaar wachten op nieuwbouw komt vooral door politiek gedoe over de locatie. De kogel was al door de kerk in de raad van Menterwolde maar in al die jaren ging er geen schop de grond in.

Waar is minder belangrijk dan wanneer maar kan dat ook?

Tijdens de begrotingsvergadering stelden we al de volgende vragen over Muntendam.

“Als we kijken naar de investeringen in de gemeente dan zien we dat we onze scholen voldoen aan de eigentijdse eisen. Bijna overal want we zien dat we in Muntendam niet verder komen dan de tekentafel en blijven hangen in eindeloos overleg. Dat frustreert en we begrijpen de gevoelens van onmacht vanuit de medezeggenschapsraden van de scholen in Muntendam dan ook goed. Toezeggingen zijn niet nagekomen en door opnieuw te kijken naar de plannen lopen we mogelijk ook risico’s. Er zijn namelijk middelen toegezegd waarvan we verwachten dat die samenhangen met het totaalplan. Daar los onderdelen uithalen buiten het gebied van het vlekkenplan kan gevolgen hebben.

We willen graag een duidelijk overzicht van de risico’s en een totaaloverzicht van al toegezegde externe financiering van planonderdelen. En zijn ook benieuwd of er inmiddels termijnen zijn verstreken.

De keuze of het Kindcentrum wel of niet in het centrum komt, heeft invloed op alle andere onderdelen; op het dorpshuis, de bouw van nieuwe woningen en de invulling van het oude gemeentehuis. Dat gaan we allemaal onderzoeken. Een belangrijk uitgangspunt van de plannen is dat het dorpshuis met haar maatschappelijke en sociale functie blijft bestaan.

Waarbij de vraag opkomt hoe we dat moeten zien in het licht van zorgwekkende signalen over de wijze van omgang vanuit de gemeente met ‘De Menterne’.

Het wordt echt tijd dat we gaan investeren in Muntendam. Het is een van de grotere kernen in onze gemeente en we begrijpen goed dat inwoners daar vaak denken dat ze aan het voeteneinde liggen.”

Urgentiebesef lijkt er nog niet echt te zijn.

De wens van de scholen om in het schooljaar 2025-2026 te kunnen starten in een nieuw gebouw is gezien de huidige situatie van de gebouwen niet meer dan logisch. Maar tot die tijd kunnen we niet net doen alsof er niets hoeft te gebeuren.

Dat kunnen we de docenten en de leerlingen in Muntendam niet aandoen. Onderwijskundig kan het al langer niet meer op deze manier.

'De Parel' heeft al jaren ruimtegebrek. Dat betekent het gebruik van een speellokaal voor kleuters, al tien jaar les in een bijgebouw en het gebruik van een kleine ruimte op zolder die geschikt is voor maximaal 15 leerlingen. Tel daarbij op de slechte isolatie het gebrek aan voldoende sanitair en het beeld is compleet.

Voor ‘De Menterhorn’ geldt dat er geen gebrek aan ruimte is. Wel is het niet de vraag of het bij een bui gaat lekker maar meer waar het deze keer zal zijn. Ook dit gebouw is niet voldoende geïsoleerd en heeft dus ook te maken met hoge stookkosten.

Misplaatste eigenroem.

Wethouder Nieland stak afgelopen donderdag een door de ambtelijke organisatie goed voorbereide bijdrage af. Dit staccato voorgelezen stukje ging in veel gevallen niet in op de meest wezenlijke vragen. En die antwoorden bleven ondanks herhaalde pogingen aan de interruptiemicrofoon uit.

In plaats van in te gaan op de problemen van het hier en nu was het college bij monde van wethouder Nieland vooral bezig om de loftrompet over zichzelf te steken. Wat had ze in vijf maanden al veel bereikt. Naast misplaatst is dat ook vooral het niet serieus nemen van het probleem. Sterker nog er was nu sprake van onrust vanwege vragen maar dat was inmiddels opgelost. Waar die onrust uit bestond kon weer niet worden verteld. Daarvoor werden raadsleden zonder enige gene doodleuk doorverwezen naar de medezeggenschapsraad. Voor een wethouder geldt dat zij adequaat hoort te reageren op vragen. Zonder inkleuring, inlegkunde en het verdraaien van woorden. Dat accepteren we als fractie niet en laten we ook niet zonder gevolgen.

En nu…?

Wat gaat het college doen om de scholen te compenseren? Daar gaan ze naar kijken. Als het net zo lang gaat duren als verder in dit dossier ziet het voor de leerlingen en leerkrachten in Muntendam niet best uit.

Voor alles wat er gebeurt is er een uur, een tijd voor alles wat er is onder de hemel. In een serie van tegenstellingen komt de Prediker in de bijbel tot het inzicht dat wat er is, er al lang was en dat wat zal komen er altijd al is geweest. Het relativeert maar roept ook vragen op.

Want we leven in een bijzondere tijd. Een oorlog op het Europese continent, wantrouwen tegen de overheid, een markt die oververhit is geraakt met als gevolg gestegen prijzen en onzekerheden voor veel inwoners in Midden-Groningen. De simpele vraag hoe ga ik mijn rekeningen betalen en hoe red ik het einde van de maand.

 Het gevolg daarvan is groot en ook het college geeft dat in de begroting aan wanneer ze aangeeft: “We beseffen dat dit tot gevoelens van onzekerheid en stress kan leiden. Steeds meer mensen komen lastig rond en maken zich zorgen over de toekomst. Hoewel we niet alle effecten en gevolgen (direct) kunnen oplossen of wegnemen, helpen we waar mogelijk. In onze aanpak staat de inwoner immers centraal.”

 

Dat vraagt wat onze fractie betreft wel om een verduidelijking.

Waar helpen we?

Wat doen we?

Wie bereiken we ermee?

Wat is daarvan het effect?

Deze vragen zijn belangrijk omdat er ook moties en een amendement zijn op dit onderwerp. We willen een goed beeld hebben bij wat we al doen, maar ook realistisch zijn in de grenzen die we daarin hebben. Politiek gaat over het maken van keuzes en bij alle verschillen die we kunnen benadrukken zien wij vooral het belang van het benadrukken van de overeenkomsten om op die manier het beste te zoeken voor de samenleving en daarmee de inwoners van Midden-Groningen.

Samenwerken.

En dat doen we niet alleen maar samen met andere gemeenten. Bijvoorbeeld in het Nationaal Programma Groningen. We maken ons zorgen over de nieuwe koers die naar het oordeel van de ChristenUnie voorbijgaat aan het doel van het NPG namelijk het zijn van een plus op de versterking. We vinden het belangrijk dat de plannen bijdragen aan de doelstelling die we hebben namelijk het vergroten van de brede welvaartsdoelen. Omdat deze doelen pas effect hebben en meetbaar zijn op de langere termijn zien we in de beoordelingswijze van de plannen en de doorlooptijden die ze hebben een probleem. Uiteindelijk moet het gaan om herstel van vertrouwen en dat is een opgave die niet gemakkelijk is. De bestuurlijke spaghetti en het woud uit uitvoeringsinstanties dragen er niet aan bij en hoewel de parlementaire enquêtecommissie haar eindverslag nog niet heeft gepubliceerd is al wel duidelijk dat waar het om Groningen ging de belangen van de aandeelhouders en de schatkist belangrijker waren dan de veiligheid van Groningers.

Samenwerken in VGG verband is ook goed, maar we vragen ons wel eens af in hoeverre we daarmee echt een vuist maken. Bij de bespreking van de voorjaarsnota opperden we als ChristenUnie de deelname aan de R8. Gemeenten die na een herindeling te maken hebben met een stedelijk deel en een groter plattelandsgebied. Hoe staat het hier nu mee en wat hebben de contacten opgeleverd?

Muntendam ligt aan het voeteneinde.

 

Als we kijken naar de investeringen in de gemeente dan zien we dat we onze scholen voldoen aan de eigentijdse eisen. Bijna overal want we zien dat we in Muntendam niet verder komen dan de tekentafel en blijven hangen in eindeloos overleg. Dat frustreert en we begrijpen de gevoelens van onmacht vanuit de medezeggenschapsraden van de scholen in Muntendam dan ook goed. Toezeggingen zijn niet nagekomen en door opnieuw te kijken naar de plannen lopen we mogelijk ook risico’s. Er zijn namelijk middelen toegezegd waarvan we verwachten dat die samenhangen met het totaalplan. Daar los onderdelen uithalen buiten het gebied van het vlekkenplan kan gevolgen hebben.

We willen graag een duidelijk overzicht van de risico’s en een totaaloverzicht van al toegezegde externe financiering van planonderdelen. En zijn ook benieuwd of er inmiddels termijnen zijn verstreken.

De keuze of het Kindcentrum wel of niet in het centrum komt, heeft invloed op alle andere onderdelen; op het dorpshuis, de bouw van nieuwe woningen en de invulling van het oude gemeentehuis. Dat gaan we allemaal onderzoeken. Een belangrijk uitgangspunt van de plannen is dat het dorpshuis met haar maatschappelijke en sociale functie blijft bestaan.

Waarbij de vraag opkomt hoe we dat moeten zien in het licht van zorgwekkende signalen over de wijze van omgang vanuit de gemeente met ‘De Menterne’.

Het wordt echt tijd dat we gaan investeren in Muntendam. Het is een van de grotere kernen in onze gemeente en we begrijpen goed dat inwoners daar vaak denken dat ze aan het voeteneinde liggen.

De Regionale Energie Strategie.

Dat we van het gas af moeten was voor Groningers die regelmatig nieuwe scheuren ontdekken in hun huis geen vraag meer. Door de inmiddels enorm gestegen marktprijzen lijkt alles nu meer in een stroomversnelling te komen en krijgt duurzame energie meer de wind in de zeilen. Maar het is juist die wind waar het gaat knellen. Want hoewel we volgens ons heel duidelijk zijn geweest over windparken en het niet meer beschikbaar hebben of afgeven van zoekgebieden blijft er onrust. Onrust die wordt veroorzaakt door marktpartijen die door blijven drukken. Het college geeft aan bij te stellen maar maakt dat weinig concreter dan kijken dat het niet op landbouwgronden komt.

Je vraagt je sowieso af waarom een fatsoenlijke landbouwvisie zo lang duurt. We zijn straks met alle aangekondigde plannen ver voorbij de eerste helft van deze collegeperiode. En we leggen het nu wel erg makkelijk bij de provincie neer. 

Concreet de vraag wat er wordt bijgesteld en wat het effect is op ons aanbod in de RES. Maar ook antwoord op de vraag waarom we met, nota bene een boerenpartij in het college niet meer regie nemen. We kunnen ons niet voorstellen dat dit kroonjuweel van de BBP afhankelijk wordt gemaakt van het Martinikerkhof. Of is dit alvast bedoelt om ingedekt te zijn en straks te kunnen vingerwijzen?

Zet het college de (achter)deur toch open voor windparken?

Maar inmiddels vragen we ons als fractie ook af hoe hard die uitspraken over wind- en zonneparken is wanneer we in de begroting lezen: “Onze gemeente heeft een vastgestelde visie over het waar en hoe we ruimte bieden aan duurzame energieprojecten. In de toekomst is meer duurzame energie op land nodig. Dit betekent dat we moeten bedenken waar we dergelijke parken willen toestaan en hoe ze passen in de omgeving. Hierbij willen we ons landschap niet (te zeer) aantasten. Negatieve effecten, bijvoorbeeld geluidsoverlast, van duurzame energieprojecten spelen hier ook een rol bij.” (Pagina 86)

Met welke redenen nemen we dat zo in de begroting op terwijl dit haaks lijkt te staan op het collegeakkoord en de eerdere uitspraken van de gemeenteraad. Graag een duidelijk antwoord op deze vragen. We weten dat het effect op onze inwoners in Meeden en directe omgeving groot is en nu lijken we de achterdeur toch van het slot te halen. Voor onze fractie is dat een no go. Wij pleiten voor het hanteren van de zonneladder en het innoveren van andere vormen die minder effect hebben op landschap en omwonenden.

Zet Midden-Groningen op de kaart!

We hebben in Midden-Groningen te maken met een mooi cultuurlandschap. Afwisseling van water, cultuurhistorisch erfgoed zoals molens, boerderijen, kerken, landgoederen en industrieel erfgoed en weidse vergezichten. Rust en ruimte die voor ons vanzelfsprekend zijn geworden. We mogen wel trotser zijn op wat we in huis hebben. We begrijpen dan ook de zorgen die een aantal weken geleden werden geuit in een brief vanuit de toeristische ondernemers. Een groot deel van het budget gaat op aan ambtelijke ondersteuning en niet naar gerichte promotie. We delen de zorgen en zouden graag zien dat er, zeker met ontwikkelingen die er komen door inzet vanuit het lokale en regionale NPG-programma, meer wordt gedaan aan het benadrukken van al het moois dat Midden-Groningen te bieden heeft. Omdat we vanwege corona niet of minder naar het buitenland konden zijn we juist ons eigen land meer gaan waarderen.

Wat gaat het college doen met de opmerkingen vanuit de toeristische ondernemers en welke doelstelling heeft ze voor het nog beter op de kaart zetten van Midden-Groningen?

Schoon, heel en veilig.

Wonen in een leefomgeving die er netjes en verzorgd uitziet heeft een positief effect op het ervaren woongenot. Verrommelde hoekjes worden al snel nog rommeliger wanneer er sprake is van slecht onderhoud. De komende jaren is er gelukkig meer budget voor het onderhoud van het openbare groen. Omdat ook inwoners daar zelf een rol in hebben vinden we het belangrijk we faciliteren waar dat kan. We zien in sommige dorpen mooie voorbeelden van opruimacties. Helaas zien we ook dat er nog veel in onze buitengebieden wordt gestort. De opruimkosten daarvan zijn hoog. Ook bij ondergrondse containers is bijplaatsen een probleem. Handhaven is lastig en heeft natuurlijk ook een kostenplaatje. Eerder wezen we al op de positieve effecten in andere gemeenten wanneer er de mogelijkheid wordt geboden om eenmalig kosteloos grofvuil aan te bieden. Bij de voorjaarsnota kondigden we al aan hiervoor mogelijk met een motie te komen. De suggestie om na een jaar te evalueren hebben we overgenomen. Het zou goed kunnen passen in de evaluatie van het afvalbeleid.

(Motie 1 en 2)

Aandachtspunt in de leefomgeving is voor ons ook het onderhoud van speeltoestellen en speelplekken. We zien dat dit nu niet altijd voldoet aan de veiligheidsnormen. Vermolmd hout, uitstekende scherpe delen, medegebruik door huisdieren en wat ze achterlaten en niet in de laatste plaats glasscherven. Wanneer is er een goede inventarisatie van deze plekken beschikbaar en wat gaan we in de tussentijd doen aan de echt gevaarlijke situaties?

Jongeren en hun toekomst.

Gelukkig groeien veel van onze jongeren op een goede en evenwichtige manier op. Toch zien we dat we sterker dan de landelijke trend laat zien weer meer gebruik moeten maken van jeugdzorg en jeugdzorgvoorzieningen. In Midden-Groningen heeft 16% van de jongeren hier mee te maken. Na jaren van daling een nieuwe stijging en dat roept wel vragen op. Want we hebben enorm geïnvesteerd in de preventie. Veel trajecten uitgerold en ingezet op het versterken van de keten. Toch neemt het schoolverzuim toe en verlaten jongeren meer dan landelijk het onderwijs vroegtijdig. Het effectief meten van onze inzet is dus meer dan ooit belangrijk.

De rekenkamer gaf daartoe een aantal waardevolle handreikingen. We zien in deze begroting niet terug wat er concreet mee is gedaan. Omdat we zowel bij de vaststelling van het advies als bij de voorjaarsnota hebben benadrukt is de opname van jeugd in een ontvlochten programma. Deze raadsuitspraak wordt door het college genegeerd. Omdat de gemeenteraad het hoogste orgaan is, is dit een politieke doodzonde. We willen dan ook dat alsnog gevolg wordt gegeven aan de wens van de gemeenteraad in aansluiting op het advies van de rekenkamer en verwachten een gemotiveerd antwoord op de vraag waarom dit nu niet is gebeurd.

Afsluitend.

We zien dat in de begroting minder dan eerder een duidelijke indeling wordt gehanteerd van de beroemde WWW-vragen. Wat willen we bereiken, wat mag het kosten en wat zijn de indicatoren. Een heel aantal indicatoren in deze begroting leent zich ook niet voor een effectieve meetbaarheid van de doelen. Omdat de voorjaarsnota nog beleidsarm was hadden we gehoopt dit nu meer aan te treffen. We zien dan ook graag dat de auditcommissie dit meeneemt in haar overleggen. Dat voorkomt veel technische besprekingen in commissie- en raadsvergaderingen.

Voorzitter. Voor alles is er een uur en voor alles een tijd. Wat de ChristenUnie betreft is het tijd om aan de slag te gaan. Samen als raad- en gemeentelijke organisatie. Om het goede te doen voor onze inwoners. Zeker in deze lastige en voor velen van hen zware tijden.

We wensen iedereen daarbij Gods zegen.

Een nieuwe lente een nieuw geluid en een meicirculaire die nog niet echt als muziek in de oren klinkt maar wel een licht positief effect heeft op onze voorjaarsnota. Het nadeel is minder en daarmee zien de gemeentelijke financiën er iets beter uit dan verwacht. Toch blijft de herverdeling van het gemeentefonds als belangrijkste bron van inkomsten. De vraag is dan ook wat er vanuit het college wordt gedaan om de positie van Midden-Groningen te versterken om te zorgen dat we een financieel gezonde gemeente blijven.

Zoek het in de samenwerking om krachtiger te zijn.

Daarin denken we graag met het college mee. Wat ons betreft zoeken we het in de kracht van de samenwerking. In VNG-magazine was ging het in een recent nummer over de R8 dat kan worden gezien als één van de tegenhangers van bijvoorbeeld de G4 (de vier grote Randstadgemeenten) en P10 (de 10 grootste plattelandsgemeenten.)

De R8 bevat grote gemeenten die zijn ontstaan uit herindelingen met veel kernen, stedelijkheid, een groot oppervlak en landelijk gebied. Zij herpositioneren zich en hebben veel te bieden.

Midden-Groningen is een gemeente met verschil. Verschil in karakter, verschil is verstedelijkingsgraad, werkgelegenheid en landschapstypen. Juist die variatie is één van de krachten van Midden-Groningen.

‘De R8 zoekt het in een eigen netwerk en neemt daarbij de herindeling als gemeenschappelijk vertrekpunt. ‘We zijn groot geworden. Hoe zorg je er dan voor dat je je opnieuw positioneert, zowel regionaal, provinciaal als landelijk en Europees? Daarom zoeken we elkaar op alle gemeentelijke niveaus op, dat werkt als een tierelier.’

Voorbeelden uit andere gemeenten kunnen inspireren. Proeftuinen in Súdwest Fryslân bijvoorbeeld. Een gemeente die de herindeling al wat langer achter de rug heeft. De gemeente Westerkwartier is een van de deelnemers op dit moment dus de eerste Groninger gemeente kunnen we al niet meer worden.

Hoe denken andere partijen over dit initiatief en hoe staan zijn tegenover het mogelijk deelnemen aan dit initiatief?

Zoeken naar richting.

In de vorige periode gaven we de gemeente vorm vanuit het Kompas. Een kompas geeft richting en biedt mogelijkheden om bij te sturen. Op dit moment leent de voorjaarsnota zich nog niet als goed instrument voor de gemeenteraad. Het is compact, beleidsarm en moet richting de begroting nog vorm krijgen.

Een brug te ver of bruggen gemist?

We zien dat er wordt geïnvesteerd in twee bruggen. De Eendrachtsbrug en de Middelste Klap moeten worden aangepakt. De aanleiding is duidelijk en we kunnen ons dan ook vinden in het beschikbaar stellen van de aanvullende financiering.

We missen wel een aantal andere bruggen. De Koopmansbrug in Tjuchem was eerder minder belastbaar en zal ook moeten worden aangepakt. In de Slochterhaven is de brug bij het spoordok inmiddels alleen toegankelijk voor voetgangers en fietsers. De route over het terrein van de voormalige gemeentewerf is verkeerskundig niet ingericht op het huidige gebruik. 

We horen graag waarom dit nu niet is meegenomen en wanneer dit wel gaat gebeuren. In de omgeving is veel gebeurd maar tot een afronding van het dorpsplein in Slochteren en het haventerrein is het nog niet gekomen. In een recente brief die ook aan de stukken van deze vergadering is toegevoegd vraagt een inwoner aandacht voor de participatie. Hoe gaan we die vorm geven en welke mogelijkheden zijn er om dit concrete plan richting de begroting verder uit te werken? Als fractie willen we daar graag in meedenken. Het kan dienen als voorbeeld van het uitdaagrecht dat in het collegeprogramma nu nog weinig concreet is ingevuld.

De brug over de Groendijk is voor zwaarder verkeer niet toegankelijk. Dat lijkt overigens niet handhaafbaar. Het gaat hier om een belangrijke transportroute voor vrachtverkeer en landbouwverkeer dat nu niet door de kern van het dorp Slochteren hoeft. Urgentie is er dus zeker. Ook hier de vraag wat is de status van deze brug en wanneer wordt deze wel aangepakt?

De bus gemist…

Met de sluiting van station Sappemeer Oost is een heel aantal inwoners van de gemeente minder goed aangesloten op het openbaar vervoersnetwerk. Wat gaan we als gemeente doen om de toezeggingen en afspraken na te komen. In heel Sappemeer rijdt er nu niet meer dan een buurtbus. We vinden dat er op zijn minst volwaardig vervoer moet zijn naar en van Groningen. Wat is de inzet van Midden-Groningen voor deze inwoners en wat gaat zij doen om volwaardig openbaar vervoer te behouden in alle delen van onze gemeente?

Kind van de rekening… 

Gelukkig groeien veel jongeren in Midden-Groningen op een goede manier op. Toch zijn er zorgen voor de grote groep die het niet zelf redt. De investeringen in de jeugdzorg zijn groot en lijken ieder jaar verder toe te nemen. Een nadeel van de decentralisatie is dat we met beperkte middelen wel een grote verantwoordelijkheid hebben. Door onder andere de inzet van Paul Blokhuis en Maarten van Ooijen is er nu wel meer perspectief voor de gemeenten. Maar we vragen ons wel af hoe realistisch het is dat eerdere bezuinigingen worden teruggedraaid. Graag een duidelijke uitleg waar die verwachting op is gebaseerd. In overeenstemming met het raadsbesluit naar aanleiding van het rekenkameronderzoek zijn we blij dat we dit onderdeel in de begroting nu beter kunnen volgen. We zijn blij met de ontvlechting.  

Afval.

We zien dat er meer geld nodig is voor het nemen van maatregelen bij brengpunten dan eerder voorzien. Dat roept bij ons de vraag op of het niet verstandiger is een fundamentelere discussie met elkaar te voeren over hoe we om willen gaan met de brengpunten die we nu hebben. Zeker ook omdat we aan het Winschoterdiep andere plannen hebben met de entree en dit met de ontwikkelingen in Hoogezand Noord mee zouden kunnen nemen. Is het verstandig om onomkeerbare besluiten te nemen die achteraf minder verstandig zijn. Voor de ChristenUnie fractie is dit een belangrijke vraag waarbij het antwoord bepalend is voor de vraag of we in kunnen stemmen met het beschikbaar stellen van het budget.

Groenonderhoud en waterbeheer.

Het vorige college had al middelen vrijgespeeld voor het verbeteren van het groenonderhoud. We zien nu nog weinig concreet terug van de manier waarop we dat op een goede en effectieve manier in gaan zetten. Wanneer kunnen we een beheersplan verwachten en hoe meten we het beoogde effect? Graag een concreet antwoord en een goede verwoording en opname in de begroting en meerjarenbegroting.

Daarbij willen we aandacht voor de problemen van wateroverlast in delen van de gemeente bij extremer weer. In delen van Muntendam en Sappemeer is het riool niet berekend op afvoer van hemelwater. Klimaatadaptatie zien we in het gemeentelijk rioleringsprogramma nog te weinig terug. Met steeds onweersbuien die steeds heviger zijn en ook in een groter deel van het jaar voor kunnen komen moet meer rekening worden gehouden.

Ter voorbereiding op de begroting in het najaar ontvangen we graag een compleet overzicht van straten waar wateroverlast een probleem is door een beperkte capaciteit van het riool. Daarnaast horen we graag wat er aan concrete plannen ligt om met dit probleem om te gaan.

Verstandig omgaan met middelen.

Zonder budget gaat het niet en kunnen we plannen niet verder brengen. Al jaren staan de gemeentelijke financiën onder druk. De rekening daarvan komt helaas altijd voor een deel bij de inwoners te liggen.

Het verhogen van de inkomsten met de consumentprijsindex vinden we een te gemakkelijk automatisme. Zeker dit jaar zal die door inflatie, gestegen brandstof en energiekosten hoger liggen dan normaal. We kennen nu maanden waarin de inflatie nog net niet in de dubbele cijfers zit. Dat prijspeil doorvoeren naar de begroting is voor ons onbespreekbaar.

Omdat er sprake is van een onstabiele financiële situatie vragen we ook na te denken over het opnemen van de inflatie in de risicoparagraaf. Juist omdat de invloed daarvan op onze uitgaven groot zal zijn. We horen graag hoe anderen daar over denken.

We gaan het (vanaf morgen) anders doen.

Het nieuwe college gaf bij haar aantreden aan dat het meer moest gaan om de vraag wat de inwoner wil. Nu bestaat de inwoner niet, maar het is een goed streven om rekening te houden met de wensen van de samenleving en hen een actieve rol te geven. Dat is trouwens niet nieuw. We komen de inwoner in de voorjaarsnota trouwens maar één keer tegen. Na een aantal vergaderingen zijn we als raad al wat gewend aan de nieuwe verhoudingen. Een vraag die bij ons leeft is: Hoe denken de collegepartijen zelf over wijze waarop ze nu invulling geven aan die andere bestuurscultuur?