Natuur & Milieu, Recreatie, Politiek, Beheer & Onderhoud aanwezig bij Dialoogtafel
Middels een informele setting tijdens de ‘dialoogtafel’ over het Bergense duingebied bleek dat veel partijen het weliswaar niet altijd met elkaar eens waren, maar dat ze wel degelijk in staat zijn om te luisteren naar elkaar. Daar ligt misschien wel de grootste winst na de ‘dialoogtafel’ in De Beeck op 28 maart.
Het was een grote opkomst met nagenoeg alle belanghebbenden om tafel: professionals en betrokkenen uit zowel politiek (gemeente, Provincie) als uit recreatie (Recron, Fietsersbond), Natuur & Milieu (o.m. Groen Platform Bergen, Stichting Behoud Schoorlse Duinen, Vogelwerkgroep Alkmaar), horeca- en agrarische ondernemers (met daarbij ook de LTO) en van natuurliefhebbers tot de Schoorlse Reddingsbrigade. Uiteraard waren ook de twee duinbeheerders aanwezig: voor het Noord-Hollands Duinreservaat PWN en voor de Schoorlse Duinen is dat Staatsbosbeheer. Voeg daaraan toe een volle publieke tribune met ook veel raadsleden – en een aantal (toekomstige) Statenleden – en het is duidelijk dat het onderwerp – het Bergense duingebied – leeft.
Vooraf sprak het organisatiecomité, bestaande uit Sjaak Swart, Arend Jan van den Beld, Froukje Krijtenburg, Wilma Grooteman en Jan Houtenbos, de wens uit dat deze avond vooral zou bestaan uit het stellen van vragen, het luisteren naar elkaar en – misschien het belangrijkste – niet direct een oordeel vellen over hetgeen ter tafel komt. Die wens kwam in ieder geval uit.
Rollen, verantwoordelijkheden, toekomst en de samenspraak
Een aantal zaken kwam aan de orde bij deze avond, die kundig werd geleid door de ervaren gespreksleider Elizabeth van den Hoogen. In een verkapte voorstelronde werd de deelnemers aan de tafel gevraagd wat (welke emotie) hen ertoe had gebracht deel te nemen. Daaruit werd al direct duidelijk dat er uiteenlopende motivaties waren, verschillende standpunten en – uiteraard – verschillende invalshoeken. De rol van de gemeente en de rol van de Provincie werden besproken: wie is waarvan eigenaar en wie kan besluiten nemen over welke zaken? Waar liggen de verantwoordelijkheden van de beheerders, PWN en Staatsbosbeheer, en wat zijn de verwachtingen daarover bij ‘gebruikers’ van het duingebied? Uiteraard, niet te vermijden in deze setting, ook de op handen zijde kap van ca. 16 ha dennenbos in de Schoorlse Duinen kwam regelmatig terug.
Op zoek naar balans
Een belangrijk onderwerp van gesprek tijdens de avond was ook het antwoord op de vraag hoe we moeten/kunnen zoeken naar de balans tussen natuur & milieu, het recreatief gebruik en het belang van bijvoorbeeld het winnen van schoon drinkwater en/of de bereikbaarheid van bepaalde delen van het duingebied voor de hulpdiensten. Die uiteenlopende belangen geven als resultaat dat er een toenemende druk ontstaat op een gebied dat toch al onder druk staat, was het oordeel. Hoe kunnen we elkaar daar vinden?
Van gedetailleerd tot globaal
Soms ging de discussie over heel gedetailleerde, maar wel actuele zaken als de kosten voor het vrijmaken van het fietspad aan de Blijdensteinsweg, of de afnemende biodiversiteit in ‘ons’ duin. Echter, in het deel na de pauze kwam ook de bredere context meer aan de orde: wat kunnen we hier verwachten van een zeespiegelstijging? Wat is het effect van de opkomst van zout water (verzilting) die de zoetwaterbel wegdrukt? Hoe moeten we omgaan met de wens van een aantal partijen om steeds meer toeristen naar ons land/onze regio te halen als die ook allemaal gebruik willen maken van de duinen? Welke rol kan de gemeente daarin spelen, welke de Provincie? Ook de stikstofproblematiek passeerde de revue net als de verzuring van de grond.
Eigen invalshoek
De verschillende deelnemers spraken allemaal vanuit hun eigen invalshoek, of het nu ging om de stand van de insecten, het gebruik van fietspaden, het beheer van kwetsbare natuur, het recreatief gebruik van een MTB-parcours of het winnen van drinkwater. Het goede nieuws was dat iedereen volop de gelegenheid kreeg zijn of haar verhaal te vertellen, zonder dat daarop ‘ingehakt’ werd. Er werd met respect naar elkaar gereageerd, er was meestal ook (tenminste enig) begrip voor elkaars standpunt, maar dat wilde niet meteen zeggen dat aan het eind van de avond iedereen het met elkaar eens was. Het mindere nieuws, als je daar tenminste over kunt spreken, was dat op lang niet alle vragen direct een antwoord is te geven. Echter, dat zal ook niet iedereen hebben verwacht; veel van de uitdagingen liggen niet alleen bij Bergen op het bordje.
Over hoe deze avond een passend vervolg kan krijgen kon de organisatie nog niet zo veel zeggen. Eerst maar eens alles op een rij zetten, aldus Arend Jan van den Beld namens het comité. ‘Maar geeft u ons ook vooral ideeën over hoe we dit verder kunnen uitbouwen.’
Overwegend positieve geluiden over het initiatief
Veel van de deelnemers waren na afloop positief over het verloop van de avond. Zowel van de publieke tribune als van de deelnemers zag men toch vooral de goede kanten van zo’n avond. Een kleine greep uit de reacties:
Jacqueline Groen (Provincie NH) heeft al vaker aan vergelijkbare bijeenkomsten meegedaan: ‘Het is voor ons als Provincie, de beleidsmakers, belangrijk dat we luisteren naar wat er per gebied onder de mensen leeft. Niettemin zijn ook wij gebonden aan bijvoorbeeld Europese wet- en regelgeving als het gaat om Natura2000-gebieden. De gemeente Bergen ligt zo ongeveer helemaal in Natura2000-gebied, dus onze mogelijkheden zijn beperkt als het gaat om het anders te willen doen. Er zijn, zeg maar, hogere wetten en regels die we moeten naleven. En hoezeer is sommige standpunten ook begrijp, het is altijd een afweging van belangen. In zo’n afweging kan nu eenmaal niet iedereen aan zijn trekken komen. Dan kunnen en willen we uiteraard graag in overleg gaan om te zien hoe we de pijn kunnen verzachten voor die groep. Duidelijkheid over hoe, wat, waarom precies is gedaan is echter cruciaal. Daar doen we ons best voor, en daarbij helpen dit soort avonden zeker. Maar wellicht dat daar voor ons nog wel iets te verbeteren valt.’
Voor Linda Hes (PWN) was het ook niet de eerste avond, maar deze avond was wel heel goed: ‘Omdat de discussie direct werd uitgezonden, voor iedereen dus bereikbaar. Alles was openbaar en transparant en daarmee kon direct volgen wat de ander had te vertellen over zijn of haar standpunten en ideeën. Je merkte gaandeweg de avond volgens mij wel dat voor veel mensen nu wat meer duidelijkheid was over al die uiteenlopende rollen en functies van bijvoorbeeld Provincie en gemeente en de beheerders. Ook werd duidelijk hoeveel behoeften en belangen moeten worden bediend. Dat betekent dat we keuzes moeten maken en die keuzes zullen misschien niet altijd jouw keuzes zijn. Dan is het belangrijk dat we ze kunnen uitleggen. Misschien dat de meesten er dan wellicht in ieder geval vrede mee kunnen hebben. Ik heb tenminste het idee dat hier vanavond wel wat meer begrip is ontstaan voor elkaar. Ik zag ook dat diverse telefoonnummers werden uitgewisseld…’
Reinoud de Haan (Fietsersbond) had een goed gevoel over de aanwezigheid van zovele belanghebbenden. ‘Ik denk echter net dat de standpunten nu zoveel dichter bij elkaar zijn gekomen. Wat ons betreft n ieder geval niet. Maar ik vond het wel prettig dat we nu gezichten zagen bij de diverse instanties en betrokkenen.’
Ook de recreatiesector was vertegenwoordigd. Jan Apeldoorn (Recron) was blij eindelijk eens aan tafel te zitten. ‘Dat gebeurt niet te vaak. In veel gevallen worden onze belangen wat ondergewaardeerd, heb ik het idee. Terwijl we als sector toch een belangrijke economische kurk vormen voor de hele regio. Dus ik ben heel tevreden met deze avond en inderdaad, ik ben een van de deelnemers die met een aantal anderen gaat afspreken…’
Horecaondernemer Martin van Bourgonje (Merlet) keek met een beetje dubbel gevoel terug op de avond. ‘Veel is eigenlijk nog onduidelijk. Het een is het gevolg van het ander, ik heb echter het idee dat niet alles over die gevolgen goed is doorgedacht. Zoals die terugkeer naar de natuur, of het herstel van natuur, hoe je het ook wilt noemen. Dat betekent dus dat andere aspecten – letterlijk – onderstuiven. Maar hoe ga je dat dan opvangen? Wie bepaalt dat dan? Wat ik wel leerzaam vond was dat je door zo’n avond meerdere partijen leert kennen en dat maakt een volgend gesprek wellicht wat makkelijker.’
