Mevrouw de voorzitter, geacht
College
Vanavond
bespreken wij de programmabegroting 2021 en de meerjarenbegroting 2021 -2024.
We toetsen de beleidsvoornemens en houden deze aan tegen het coalitie programma
en het collegeprogramma.
Het is in deze
tijd niet eenvoudig om een goede en doordachte begroting op te stellen. Covid19
heeft invloed op alle geledingen van onze maatschappij met onvermijdelijke
financiële gevolgen van dien op onder meer het gebied van inkomsten en
uitgaven. Ook op het gebied van besluitvorming door de Rijksoverheid heeft
Covid19 een vertragende invloed. Tot op de dag van vandaag is nog niet bekend
welke gevolgen de herijking van het Gemeentefonds voor onze gemeente heeft. Met
die vertraging bij de Rijksoverheid en met de onzekerheden veroorzaakt door
Covid19 heeft het College en in het bijzonder wethouder Schalkwijk en zijn team
getracht een acceptabele begroting op te stellen. Echter, de wethouder hanteert
een aantal uitgangspunten waar wij het volstrekt mee oneens zijn. Het gaat dan
om het vormen van een egalisatiereserve, het mede als gevolg daarvan excessief
verhogen van de OZB en het opnemen in de begroting van 2022 en volgende jaren
van een korting op de uitkeringen uit het Gemeentefonds, terwijl nu, op dit
moment nog niet eens kan worden gezegd, met hoeveel de uitkering uit het
gemeentefonds zal dalen.
Begin dit jaar
heeft wethouder Schalkwijk aangegeven een bezuinigingsraad te plannen vóór de
begroting van 2021. Deze heeft ten gevolge van Covid-19 omstandigheden niet
plaatsgevonden. Dat is erg spijtig, direct gevolg hiervan is, wil een begroting
door de Provincie worden goedgekeurd, zowel de inkomsten als de uitgaven in
balans moeten worden gebracht. Om dit te doen, stelt de portefeuillehouder voor
om:
-
De OZB met maar liefst 11,6% te verhogen en
-
De vorming en instelling van een
egalisatiereserve.
Het moge
duidelijk zijn, dat zowel de verhoging van de OZB met maar liefst 11,6% en de
vorming van een egalisatiereserve, zonder het houden van een bezuinigingsraad
en het naar aanleiding hiervan treffen van bezuinigingsmaatregelen / aanpassen
van beleid feitelijk de kortste weg is naar de portemonnee van onze inwoners. De
nu voorgestelde OZB verhoging opent daarnaast ook de weg om de in de geplande
bezuinigingsraad in 2021 de kaasschaaf methode te gebruiken. Het maken van
fundamentele keuzes wordt op deze manier ontlopen en doorgeschoven naar de
toekomst en komt daarmee terecht op het bordje van een volgend, toekomstig college.
Treffender kan het over je graf heen regeren niet worden gedemonstreerd
De voornaamste
elementen wat betreft financiële gevolgen in de begroting hebben wij intern
besproken. Het vormen van een egalisatiereserve leges omgevingsvergunning valt daarbij
als eerste op. In 2021 zal de gemeente vermoedelijk forse bedragen aan leges
ontvangen. Het College stelt nu voor om de opbrengsten in 2021 gerealiseerd in een
egalisatiereserve te storten die in de
jaren 2023 en 2024 vrijvalt ten gunste van het resultaat om op die manier de
verminderde bijdrage uit het Gemeentefonds te verzachten. Wij zijn het daar
niet mee eens. Wormerland heeft altijd inkomsten uit leges omgevingsvergunning
in het jaar van ontvangst ten gunste van het resultaat laten vallen en wij zien
geen reden om daar vanaf te wijken. Het College voorstel houdt feitelijk in dat
een bestendige financiële gedragslijn wordt
verlaten en wordt gekozen voor een kunstgreep, het vormen van een egalisatie
reserve uitsluitend in 2021
en 2022, die enerzijds een negatief effect heeft op de begroting in de jaren
2021 en 2022 en anderzijds begrotingsproblemen in de jaren na 2024 kan
veroorzaken. Wij hebben hier geen begrip voor en vragen ons af hoe de Provincie
tegen deze aanpak aankijkt. Daar komt nog bij dat nog geen zicht is op de mogelijke korting op
de bijdrage uit het Gemeentefonds in toekomstige jaren. Zorgvuldig nadenken en voorzichtig handelen bij
het opstellen van een begroting is verstandig, doemdenken leidt tot financiële
zijsprongen waarvan uiteindelijk de inwoners de dupe zijn.
Een ander punt is
de verlenging van afschrijftermijnen. Naar wij begrijpen heeft een intern
kritisch onderzoek plaatsgevonden waarbij de technische levensduur van activa
is geconfronteerd met de tot nu toe gebruikte afschrijvingstermijnen. De
conclusie die op basis van dit onderzoek kon worden getrokken was dat activa
veelal waren afgeschreven voordat vervanging onvermijdelijk bleek. Met andere
woorden, sommige activa bleken een langere levensduur te hebben dan vooraf ingeschat
en hoefden ondanks dat de boekhoudkundige waarde inmiddels op nul stond, nog
niet te worden vervangen. Het voorgaande is naar onze mening een valide reden
om over te gaan naar een afschrijvingssysteem gebaseerd op de nieuwe inzichten
wat betreft technische levensduur.
Wij verzoeken de wethouder wel de ontwikkeling van de
technische levensduur te monitoren en periodiek te vergelijken met de door
Rijkswaterstaat in Noord Holland gebruikte methodiek om mogelijke forse
tegenvallers in de toekomst te voorkomen.
Programma 1 - Dienstverlening
Uitermate belangrijk vinden we de dienstverlening aan
onze burgers. Het betreft voor veel van onze inwoners het eerste contact met de
gemeentelijke organisatie; een paspoort, een vraag of een verzoek tot huwelijks
voltrekking, een bouwvergunningsaanvraag , dan wil en moet je netjes en
adequaat worden behandeld. De waardering van onze inwoners op het punt van
dienstverlening is goed maar als VVD hechten we veel waarde aan het punt uit
ons collegeprogramma dat de telefoon met ‘Met Gemeente Wormerland’ wordt
opgenomen. Onze inwoners moeten weten of ze goed verbonden zijn.
Programma 2 - Ruimtelijke Ontwikkeling
De komende jaren zullen de inwoners van Wormerland worden
geconfronteerd met forse kosten door de energie- en met name door de warmte
transitie. Wij zouden graag willen weten of het College dit mede heeft
overwogen bij het voorstel de OZB excessief te verhogen. De nu voorgestelde
hogere woonlasten zullen het toch al wankele draagvlak voor de warmte transitie
nog verder ondergraven.
In mei 2019 publiceerde onze fractie een Klimaat
toetsingskader. Eén van de uitgangspunten hiervan is dat de energietransitie
niet tot gevolg mag hebben dat de kosten van energie en de levering daarvan per
huishouden significant afwijken van het huidige prijsniveau. We constateren dat
dat ook het uitgangspunt was van het project “van gas af”, bij het tekenen van
het klimaatakkoord, dat woningbezitters en huurders geen hogere woonlasten
mochten krijgen. In de afgelopen jaren zagen we dit uitgangspunt verwateren. In
de nota “Wonen in Wormerland zonder aardgas” zien we dat het kostenelement
vrijwel volledig wordt verwaarloosd en daarmee feitelijk genegeerd wordt.
Wij zullen de landelijke afgesproken woonlastenneutraliteit dan ook als
uitgangspunt hanteren bij het beoordelen
van de door het College voor te stellen plannen en maatregelen.
In juli volgend jaar zal de RES 1.0 worden gepubliceerd.
De VVD heeft de opstelling van Natuurmonumenten omarmt. Forse afwijkingen
daarvan zullen wij niet accepteren.
Wij merken daarbij op, dat wij ons ernstige zorgen over
de RES maken. Een goed onderbouwde kosten/baten analyse ontbreekt vooralsnog,
zelfs een concept daarvan hebben wij nog niet gezien. Vooralsnog zijn
ons tot op heden uitsluitend ideële vergezichten getoond, feitelijke
onderbouwing met betrekking tot onder meer technische realiseerbaarheid, die
hieraan verbonden kosten en het allerbelangrijkste: de wijze waarop met
zekerheid de betrokkenheid van alle inwoners van de gemeente bij de Regionale
Energie Transitie kan worden gewaarborgd
ontbreken volledig.
Programma 3 - Sociaal Domein
In 2021 gaat er een nieuwe aanbesteding lopen voor de
Jeugdzorg. De Rekenkamer van Zaanstad constateerde dat nagenoeg gelijkblijvende
aantallen kinderen zorg ontvangen. Zij hebben daarover begin van dit jaar een
prima rapport opgesteld vragen ons af, in hoeverre de conclusies van dit
rekenkamer rapport van toepassing zijn op de Gemeente Wormerland. Graag worden
wij hieromtrent inhoudelijk door de portefeuillehouder geïnformeerd. Daarnaast
vernemen wij graag wanneer de portefeuillehouder van mening is dat de door de
Rekenkamer van de gemeente Zaanstad getrokken conclusies ook op van toepassing
zijn op de gemeente Wormerland, wat de conclusies van het Rapport van de
gemeente Zaanstad zijn voor de gemeente Wormerland. Concreet, hoe en op welke
wijze wordt het Jeugdzorgbeleid in Wormerland veranderd?
Tijdens de Klankbordgroep Jeugdzorg heeft wethouder
Halewijn plannen aangekondigd, voor het op een andere wijze te gaan werken
binnen het Sociaal Domein. Het concept met gezinscoaches klinkt erg goed, maar
zoals eerder aangegeven, “The proof is in the eating of the Pudding”, of wel de
behaalde resultaten bepalen het eindoordeel! Verder is helder dat ongeveer 20
gezinnen gemiddeld €100.000 per gezin per jaar kosten. We praten dan ook over
een bedrag van € 2 miljoen per jaar. Dat is gigantisch! De wethouder heeft
tevens aangegeven hier een besparing van €50.000 per jaar per gezin te kunnen
realiseren d.m.v. gezinscoaches. Met daarnaast nog een besparing van € 302.520 binnen
andere programma’s. Wat wij niet begrijpen is dat er niets van deze
voorgestelde besparing in de Begroting 2021 is opgenomen, terwijl de
portefeuillehouder wel dergelijke gedetailleerde uitspraken in de klankbord
groep heeft gedaan. Is de informatie van de wethouder niet correct en zijn wij misschien
misleid in de Klankbordgroep, of zijn er andere ondoordringbare gegevens die
wel aan de Raad en ASD zijn mede gedeeld maar niet in de begroting opgenomen?
Wij begrijpen het niet. Graag worden wij inhoudelijk dan ook nader geïnformeerd,
omdat deze potentiële bezuiniging voor ons qua ontwikkeling en schaal uitermate
belangrijk is om te realiseren, om wille van het voorkomen van andere
bezuinigingen en om kosten en taakstelling in elkaars verhouding te brengen.
Programma 4 Maatschappelijke Participatie, sport, welzijn & onderwijs
In 2021 zal bijna € 40.000 worden besteed aan een
onderzoek omtrent de eventuele bouw van een nieuwe sporthal. Naar wij begrepen zal de studie op de
tennisbanen en verenigingen in Wormer gericht zijn.
Wij verzoeken het College de uitgangspunten van de studie
met de Raad te delen en te bespreken voor de studie wordt aanbesteed.
Programma 5 Leefomgeving
Veiligheid is wel zo belangrijk. Gelukkig is het aantal
inbraken de afgelopen jaren enigszins afgenomen. We hebben daar als VVD
meermaals aandacht voor gevraagd. Maar het zal je maar gebeuren dat je woning
of auto is opengebroken. Dan gelden niet
de trends en wat eraan gedaan wordt, dan voel je de onveiligheid persoonlijk
binnenkomen. Het vandalisme deze zomer in het Wormerveld is daarbij ook een
zorgelijk punt. We zijn blij dat onze burgemeester al direct na haar aantreden
hier aandacht aan heeft besteed. Deze lijn moet worden doorgetrokken en waar
mogelijk worden uitgebreid. .
Desondanks willen we ook geen gemeente zijn waar onze
inwoners steeds weer met nieuw regels en maatregelen worden geconfronteerd. Dat
vergroot de afstand tussen burger en lokale overheid hetgeen we in een tijd van
een groeiend beroep op burgerparticipatie juist willen voorkomen. We willen
geen gemeente worden waar op elke hoek van de straat meerdere verkeersborden
staan, waar je geen wijk in of uitrijdt zonder meerdere verkeersdrempels tegen
te komen. Zoveel regels en aanwijzingen zijn ook niet meer te controleren en
daarmee verwatert de opvoedende invloed van handhaving. Een fietsstraat is
bijvoorbeeld een interessante noviteit voor de fietser. Maar de praktijk aan de
Rigastraat leidt gezien het aantal kruisingen tot een veelheid aan
verkeersborden, paaltjes, belijning op het asfalt waarmee de veiligheid van
alle gebruikers negatief wordt beïnvloed. We roepen op selectief te zijn en te
blijven bij elke nieuwe introductie van plannen, maar ook bestaande regels en
maatregelen bij voortduring te heroverwegen.
Programma 6 Bestuur en Organisatie
Het Noord Hollandse gemeentelijke landschap kenmerkt zich
door een aanzienlijk aantal kleinere gemeenten die elk hun eigen cultuur en
identiteit kennen en willen behouden. Een organisatie als OVER kan daar
behulpzaam bij zijn. Het vraagt flexibiliteit van OVER om hier mee om te gaan.
Het is ook een voorwaarde om toetreding door andere gemeenten mogelijk te
maken. Ongetwijfeld houdt dit ook in dat interne procedures binnen de OVER
organisatie waar mogelijk moeten worden afgestemd met de deelnemende gemeenten.
Met grote interesse en belangstelling zien wij dan ook de
rapportage met betrekking tot punten van optimalisatie van Overgemeenten,
opgesteld in opdracht van een beide deelnemende gemeenten door een
organisatieadviseur te gemoed.
Namens de VVD
Fractie Wormerland
9 November 2020, Wormerland
Rolf van Wanrooij Martijn
Doorenbos Fred Sanders
Fractievoorzitter
