Poliflw

Geef prioriteit aan ondermijning – met deze indringende boodschap overhandigde de Rekenkamer haar rapport over ondermijning in de gemeente Hoogeveen aan de gemeenteraad. Volgens de Rekenkamer kent Hoogeveen een hoog risicoprofiel, maar krijgt ondermijning nauwelijks aandacht in beleid. Dit vindt CDA Hoogeveen buitengewoon verontrustend. De christendemocraten willen daarom dat het voorstel ‘Kadernota veiligheid, toezicht en handhaving 2023-2026’ terug naar de tekentafel gaat. CDA-raadslid Haaije Feenstra-Paas licht hierover toe: “Een veilige gemeente is voor het CDA ontzettend belangrijk. Wanneer onze inwoners zich veilig voelen op straat, leidt dat tot onderling vertrouwen en een samenleving waar inwoners samen de schouders eronder zetten en omzien naar elkaar. Ondermijning vormt hiervoor een bedreiging, maar toch heeft het college van burgemeester en wethouders nauwelijks oog voor ondermijning in de nota veiligheid. Zo zijn de aanbevelingen van het rekenkamerrapport over ondermijning niet meegenomen in de totstandkoming van het veiligheidsbeleid, terwijl het rapport juist pleit voor meer aandacht voor ondermijning. Dat vinden wij onverstandig en verontrustend. Daarom wil het CDA dat het college eerst komt met een plan van aanpak om ondermijning aan te pakken en daarna de ‘Kadernota veiligheid, toezicht en handhaving 2023-2026’ bespreken. Hiermee geven wij prioriteit aan het bestrijden van ondermijning, wat bijdraagt aan een veilig thuis in Hoogeveen.” Het CDA zal tijdens de raadsvergadering van 21 september zich hard maken voor een serieuze aanpak van het bestrijden van ondermijning in onze gemeente.

Begin dit jaar werd duidelijk dat Scala, de organisatie die cultuureducatie verzorgde in Hoogeveen, surseance van belang is verleend. Dat resulteerde erin dat op 21 maart jl. door de rechtbank het faillissement is uitgesproken. Op 23 maart heeft de gemeenteraad besloten om geen subsidie meer te verlenen aan Scala per 1 april 2023 Deze situatie is voor Gemeentebelangen en het CDA aanleiding geweest meer inzicht te willen hoe dit heeft kunnen gebeuren. Vooral omdat de stichting schijnbaar gezond leek te zijn. Daarom komen de fracties met een motie waarin de Rekenkamer van de gemeenteraad wordt verzocht om hier verder onderzoek naar te doen. Femke Koekoek (CDA): “De rekenkamer is een van de instrumenten die de raad kan inzetten voor haar controlerende taak, zij doen onafhankelijk onderzoek naar doelmatigheid en rechtmatigheid. En in dit verband willen wij graag weten wat wij als raad hiervan kunnen leren voor de toekomst.” Scala is niet de enige stichting die subsidie ontvangt van de gemeente en daarom vinden GB en CDA het van groot belang om te leren van de situatie rondom Scala om zo te voorkomen dat dit in de toekomst niet bij andere organisaties en instellingen gebeurt waar de gemeente een subsidierelatie mee heeft. Jacob van der Heide (GB): “We hebben de motie bewust ‘lessons to learn’ genoemd, omdat we er nadrukkelijk van willen leren. Subsidies zijn gemeenschapsgeld en dat moet goed besteed worden en ook toezicht op zijn. Daarom willen we graag weten hoe de situatie bij Scala zo ver heeft kunnen komen, zodat we met de resultaten van het onderzoek kunnen bijsturen voor de toekomst.” De motie zal ingediend worden voor de raadsvergadering van 21 september en de rekenkamer wordt verzocht om binnen een jaar met de resultaten te komen, zodat de gemeenteraad de uitkomsten hiervan kan meenemen in het nieuwe beleid rondom subsidies.

“Hoogeveen minst veiligste fietsstad”, dat is de kop van een krantenartikel in de Hoogeveensche Courant van vrijdag 8 september. Uit onderzoek van Independer blijkt dat er nergens in Drenthe zoveel fietsongevallen gebeuren als in de gemeente Hoogeveen. CDA Hoogeveen vindt dit een onwenselijke situatie en stelt daarom schriftelijke vragen aan het college van burgemeester en wethouders. CDA-raadslid Aaf-Tineke Bisschop licht toe: “Voor het CDA heeft verkeersveiligheid topprioriteit. Inwoners moeten veilig van A naar B kunnen. Daarom werken we samen met onze inwoners aan het verbeteren van de verkeersveiligheid: op het traject Lomanlaan-Boekweitlaan-Buizerdlaan in Hoogeveen, op de Domeinweg in Fluitenberg en op de Wijsterseweg in Pesse. Bij de Kadernota 2024 hebben we aandacht gevraagd voor fietsveiligheid op de Carstensdijk in Elim en op het traject Hoogeveenscheweg-Molenweg in Tiendeveen. Het werk is echter nog lang niet af: Uit het onderzoek van Independer blijkt dat in de gemeente Hoogeveen 6,8 fietsongevallen per 10.000 inwoners plaatsvinden en bij ruim 80 procent van deze fietsongelukken is een auto betrokken. Dat vindt het CDA verontrustend. Daarom heb ik schriftelijke vragen gesteld aan het college van burgemeester en wethouders.” Bisschop vraagt het college of zij inzichtelijk hebben op welke trajecten de fietsongevallen plaatsvinden en welke mogelijkheden zij zien om de veiligheid voor fietsers op korte en op lange termijn te verbeteren. Bisschop vraagt het college verder de mogelijkheden om onveilige verkeerssituaties door te geven te verbeteren. Dit is voor Bisschop belangrijk, want zo besluit Bisschop: “Onze inwoners weten vaak goed waar de verkeersveiligheid tekortschiet. Laten we daarom samen met onze inwoners komen tot een gemeente waar het veilig en prettig wonen is.”

Tijdens de raadsvergadering van 29 juni en 6 juli kwam de Nota Schuldhulpverlening aan bod in de Hoogeveense raad. Fractievoorzitter Femke Koekoek, tevens woordvoerder Schuldhulpverlening, voerde namens de christendemocraten het woord. De CDA-fractie had in de woorden van Koekoek hooggespannen verwachtingen voor de Nota Schuldhulpverlening, maar is teleurgesteld over het voorstel. Koekoek pleitte ervoor om echt werk te maken van de schuldenaanpak en diende hierover meerdere voorstellen in. Koekoek vertelt hierover: “De CDA-fractie is positief over de triage, de intake, voor hulp, maar helaas kijkt het college niet buiten de gebaande paden. In de nota blijven we doen wat we al deden, terwijl deze aanpak nu al niet erg succesvol is. Dat baart ons grote zorgen, want schulden kunnen iedereen in hun greep krijgen en dat heeft grote gevolgen voor het dagelijks leven van mensen. Wij willen daarom dat deze nota wordt aangepast.” Koekoek heeft hiervoor samen met de SGP en SP twee amendementen (tekstwijzigingen) ingediend, waarin de kaders en de doelen worden aangescherpt. De amendementen zijn tevens voorgelegd aan betrokken (schuldhulp)organisaties die positief reageerden. Het amendement over de doelen is unaniem door de raad vastgesteld. Het amendement over de kaders kon enkel op steun rekenen van SGP, SP en FvD. Naast de twee amendementen heeft Koekoek ook de motie “Scherp op de uitvoering” ingediend, waarin Koekoek het college verzoekt om het uitvoeringsplan – een plan waarmee de Nota Schuldhulpverlening wordt uitgevoerd – voor te leggen aan de raad. Alhoewel dit niet gebruikelijk is, vindt Koekoek dit wel wenselijk. Koekoek licht toe: “Aangezien de kaders onvoldoende duidelijk zijn en dit onderwerp topprioriteit voor ons is, willen wij een extra controle inbouwen door de uitvoeringsnota door de raad vast te laten stellen. De wethouder heeft hierop toegezegd om met de raad in gesprek te gaan over de uitvoeringsnota.” Toch kon de nota Schuldhulpverlening niet rekenen op steun van het CDA. Koekoek vervolgt: “Als het topprioriteit is voor het CDA, dan zou de verwachting zijn dat we blij zouden zijn met deze nota. Maar we vinden deze nota niet goed genoeg om echt werk te maken van de schuldaanpak. We willen niet meewerken aan een nota die niet goed genoeg is. Omdat het topprioriteit is, moet het meer dan dat zijn. Wij blijven doen als gemeente wat we al deden in de hoop dat deze aanpak in de toekomst wel zal helpen, ondanks de ervaringen uit het verleden, ondanks dat er geen evaluatie heeft plaatsgevonden van het beleid en we vinden dat de ballast en verantwoordelijkheid wel heel erg bij de vrijwilligers wordt neergelegd. Gelukkig hebben we de beleidsdoelen weten aan te scherpen, maar de kaders zijn niet duidelijk genoeg. Daarom hebben we tegen de Nota Schuldhulpverlening gestemd. ” Lees alles over deze nota en de ingediende amendementen op de site van raad en klik op punt 5.4 om alle documenten te lezen en om de opname van de Raadsvergadering van 06-07-2023 over dit onderwerp terug te kijken.

CDA Hoogeveen heeft bij monde van fractievoorzitter Femke Koekoek gevraagd om de beleidsnota Schuldhulpverlening 2023-2027 niet vast te stellen maar aan te passen cq te wijzigen met in ieder geval de volgende aspecten: De kaders voor schuldhulpverlening en daaraan gekoppeld de beleidsdoelstellingen Visie op de rol van de gemeente ten aanzien van schuldhulpverlening als publieke taak Verkennen van de mogelijkheden van het overnemen van schulden, het in dienst nemen van bewindvoerders, introduceren van een pauzeknop en een Jubeljaar; In het kader van vroeg signalering en preventie pro-actief de wijken in te gaan en de inwoners te bezoeken als er sprake is van betalingsachterstanden al bij het eerste signaal; Schrappen van de term recidive en consequent vervangen door nazorg Lees hieronder de uitgebreide motivatie van Koekoek bij bovenstaande punten: Voorzitter, Het fenomeen schulden is veel gevaarlijker dan we vaak denken. In tegenstelling tot wat we vaak denken, hebben schulden weinig tot niets te maken met armoede. Schulden kunnen iedereen in hun greep krijgen. Ongeacht inkomen. Ongeacht achtergrond. Ongeacht hoe zonnig je leven er nu uit ziet. Iedereen in deze zaal kan het overkomen. En erger nog, schulden zijn een onzichtbaar probleem. De schuldenproblematiek lijkt een ogenschijnlijk makkelijk op te lossen probleem voor een land waar in principe geld genoeg is. Maar toch lukt het ons niet om het probleem echt aan te pakken. De afgelopen jaren is er ontzettend veel aandacht geweest voor de complexe wereld van schulden en schuldhulpverlening. Zo brak eind 2016 de NPO deze wereld vol schaamte en geslotenheid open met uitzending van de Humanserie ‘Schuldig’. Maar ook in de Tegenlichtuitzending ‘De Kloofdichters’ van begin dit jaar werd pijnlijk duidelijk in beeld gebracht hoe slecht wij zijn in het oplossen van deze problematiek. Deze problematiek gaat dan ook niet alleen over te veel geld hebben uitgegeven. Allereerst en allermeest maken schulden mensen klein en afhankelijk, ze vormen een aanslag op de eigenwaarde van mensen. Schulden gaan niet alleen over geld, ze gaan zelfs niet alleen over armoede. Tijdens de rondetafelgesprek over schulden werd het in deze zaal twee maanden geleden nog gezegd: slechts 16% van onze inwoners met problematische schulden heeft ook een laag inkomen. Schulden gaan over zoveel meer dan geld, ze gaan over eenzaamheid, schaamte, stress, zorgmijding, zelfbeeld, sociaal leven, schoolprestaties en ga zo maar door. En daarnaast is er nog een andere wrange kant aan schulden. Er bestaat een heuse schuldenindustrie die er baat bij heeft om mensen in de schulden te houden. Voor het innen van sommige schulden wordt een veelvoud van het oorspronkelijke schuldbedrag aan kosten gemaakt, kosten die deels worden vergoed door de samenleving als collectief, maar deels ook financieel en emotioneel voor rekening komen van diegenen die toch al in de problemen zitten. Onze verwachtingen voor deze nota Schuldhulpverlening waren groot. En dat is ook niet verwonderlijk. Het CDA heeft immers de thema’s armoedebestrijding en schulden als topprioriteiten benoemd en kreeg daarvoor al aan het begin van deze raadsperiode bijval van zowel de raad als het college. In Hoogeveen is armoede een groot probleem. Maar bovendien, en ook dat hebben we eerder gezegd, baart de Hoogeveense schuldenproblematiek ons grote zorgen. En dan verwacht je dat er een gevoel van urgentie spreekt uit de nota schuldhulpverlening. Dat maximaal ingezet wordt om schulden terug te dringen. Dat buiten de gebaande paden wordt gekeken. Dat er innovatieve maatregelen worden opgenomen. Maar helaas, niets van dat alles in deze nota. Voorzitter, ik stel mij altijd de vraag, kan ik dit voorstel zaterdag, als ik mijn boodschappen doe op de markt, uitleggen? Kan ik komende zaterdag uitleggen dat er iets gaat gebeuren met de schuldhulpverlening, dat we schulden gaan terugdringen en mensen hierbij echt gaan helpen? Helaas, dat lukt mij niet. Het enige dat ik zou kunnen zeggen is: ‘De triage, de intake voor hulp, die lijkt nu goed geregeld te worden’. Maar verder zou ik beschaamd toe moeten geven dat we in tegenstelling tot onze ervaringen uit het verleden gewoon blijven doen wat we al deden in de hoop dat deze aanpak op wonderlijke wijze in de toekomst wèl zal helpen. Voorzitter, nu naar de voorliggende nota: Positief is dat de triage nu goed geregeld lijkt te zijn, waarbij het accent vooral bij de vrijwilligers lijkt te liggen. De vraag is of het niet wenselijk en noodzakelijk is dat er toch een professionele coördinator komt om alles in goede banen te leiden? Heeft de wethouder hierover gesproken met de vrijwilligersorganisaties?; Positief is dat de cliëntenraad een uitgebreid advies heeft gegeven en ook terechte punten heeft aangedragen die grotendeels door het college zijn overgenomen; We hebben een dubbel gevoel bij de samenwerking met de vrijwilligersorganisaties. Voor het CDA is het goed om hierin samen op te trekken, maar de vraag die bij ons opkomt, leggen we de bal, verantwoordelijkheid en de ballast niet teveel bij de vrijwilligersorganisaties? Heeft het college een eigen visie op de vraag of schuldhulpverlening een publieke taak is of doet zij vooral minimaal het wettelijk dat is voorgeschreven? Minder positief zijn wij over Vroegsignalering en preventie: uit de nota spreekt geen proactieve houding uit om mensen te benaderen, waarom gaan we niet specifiek meer de wijken in, de smederijen en de woningbouwcorporatie kennen de wijken goed en weten wat er speelt? We hebben nu wettelijk de mogelijkheid om inwoners te benaderen als er sprake is van betalingsachterstanden, waarom beperken we ons daarbij met het sturen van een brief, we weten toch dat deze op de stapel ongeopende brieven dan belandt als er sprake is van problematische schulden, zeker een brief van de overheid? Bovendien zouden we ook meer gebruik kunnen maken van de Voorzieningenwijzer, wellicht kan er al dan niet tijdelijk de capaciteit van de voorzieningenwijzer uitgebreid worden om nog meer hulpvragers te kunnen bereiken en te helpen; We vragen aandacht voor de relatie met andere stukken. Deze nota schuldhulpverlening heeft relatie met het actieplan armoedebestrijding en de toekomst van de GKB Tot slot, het woord recidive, laten we dat per direct schrappen, we hebben het hier over mensen in de schuldhulpverlening, niet over criminelen. Het is veelal niet de eigen schuld van mensen dat ze in de schulden komen. Voorzitter, afrondend, zoals gezegd, onze verwachtingen waren hooggespannen, maar we zijn teleurgesteld en vinden zoals de nota nu voorligt niet rijp voor besluitvorming. We vinden dat het plan terug moet naar de tekentafel en ten minste op de volgende zaken nader aangevuld dient te worden (we komen hierover met een amendement) Gezien de urgentie en het feit dat armoedebestrijding en schuldenproblematiek topprioriteit moet zijn en onze huidige aanpak nog onvoldoende werkt, vinden wij als CDA dat er naar innovatievere maatregelen en instrumenten dient te worden gekeken, zoals de introductie van een pauzeknop, overnemen van schulden en een zogenoemd Jubeljaar. Schulden mogen geen verdienmodel zijn, daarom vinden wij dat bewindvoering in eigen beheer gedaan dient te worden en iedere vorm van marktwerking hieromtrent tegengegaan moet worden Er ontbreken kaders voor dit beleid. Kaders en beleidsdoelstellingen worden op 1 hoop gegooid, maar dat is onjuist, hiermee kunnen wij als raad niet onze kaderstellende rol vormgegeven. We missen een eigen visie van het college op de eigen rol van de gemeente ten aanzien van schuldhulpverlening als publieke taak. Voorzitter, afrondend, bovengenoemde punten zijn voor ons onderwerpen voor debat.

CDA Hoogeveen dient tijdens de raadsvergadering van 22 juni een voorstel in over de onroerendezaakbelasting (ozb). De ozb is de afgelopen jaren flink verhoogd, terwijl de gemeente sinds 2021 structureel meer geld overhoudt dan begroot. Het college stelt in de kadernota voor om de ozb in 2024 wederom te verhogen. Het CDA staat voor lage lokale lasten en dient daarom een voorstel in om de ozb bij financiële overschotten terug te betalen aan inwoners die ozb betalen. Fractievoorzitter Femke Koekoek licht hierover toe: “De afgelopen jaren hebben we gezien dat de ozb flink is verhoogd, terwijl de gemeente haar eigen ambities niet waar kan maken en grote meevallers niet ziet aankomen. Het gevolg hiervan zijn hoge financiële overschotten op de begroting en inmiddels de hoogste algemene reserve ooit. De CDA-fractie vindt dit niet uitlegbaar: extra ozb-heffing is een laatste redmiddel om te komen tot een sluitende gemeentelijke begroting. Daarbij hebben we immers enorm gespaard om tegenvallers op te vangen. Wij komen daarom met het voorstel om de ozb-heffingen bij financiële overschotten deels terug te betalen aan onze inwoners die de ozb hebben betaald. Dit valt te vergelijken met de energiemarkt: als het voorschot aan de energieleverancier te hoog is ingeschat, krijgen inwoners aan het eind van het jaar het teveel betaalde bedrag teruggestort. Zo is de rekening voor inwoners eerlijk en rechtvaardig.” Het CDA pleit ervoor om de ozb-heffing die niet nodig of maar deels nodig was te verrekenen bij de jaarrekening, als er sprake is van een financieel overschot. Het voorstel wordt tijdens de raadsvergadering van donderdag 6 juli in stemming gebracht.

De raad van de gemeente Hoogeveen Constaterende dat: 1. Het aantal ouderen - of senioren – in de gemeente Hoogeveen al jaren toeneemt en de komende jaren nog verder toe zal nemen. 2. Het overgrote deel van deze ouderen, vaak naar eigen wens, zelfstandig thuis woont en prettig, gezond en veilig oud wil worden. 3. De stijging van het aandeel zelfstandig wonende ouderen betekent dat de samenleving verandert en daarmee ook de aandachtsgebieden relevant binnen onze samenleving. 4. Het beleid en de belangrijke thema’s van onze gemeente direct de groep ouderen raken. Van een prettige leefomgeving, wonen, zorg en ondersteuning, cultuur, recreatie en toerisme, vitaliteit en gezondheid, mobiliteit en toegankelijkheid, mantelzorg en vrijwilligers tot aan huiselijk geweld onder ouderen, schuldhulpverlening en begraafbeleid. 5. De gemeente een actieve bijdrage kan leveren aan de kwaliteit van leven van huidige en toekomstige ouderen in onze gemeente. Overwegende dat: 1. Vanuit de Wet maatschappelijke ondersteuning de gemeente de taak heeft ouderen te ondersteunen bij het zo lang mogelijk zelfstandig thuis wonen. 2. De gemeente vanuit de Wet publieke gezondheid een taak op het gebied van preventie heeft als het gaat om de gezondheid van ouderen. 3. De gemeente Hoogeveen een inclusieve samenleving wil zijn waarin iedereen mee kan doen en waarin iedereen ertoe doet; ook op hogere leeftijd. 4. Ouderen nog te vaak aangeven zich niet gehoord of gezien te voelen in onze gemeente. Het vertrouwen in het collegebestuur steeds verder afneemt. 5. Ouderen tot op hoge leeftijd nog zeer van betekenis zijn en kunnen zijn in de samenleving. 6. Het aantal ouderen neemt toe, daarmee ook het aantal ouderen die in kwetsbare situaties terechtkomen door onder meer ziekte, eenzaamheid, beperkte mobiliteit, hoge lasten/schulden, huiselijk geweld, (digitale) oplichting, etc. Dit direct invloed heeft op kwaliteit van leven als ook op de uitgaven binnen het sociaal domein van een gemeente. 7. De coalitiepartijen in het Coalitieakkoord hebben aangegeven actief de samenwerking op te willen zoeken met onder meer inwoners, ondernemers en organisaties in de gemeente op belangrijke thema’s, en het accent wordt gelegd op samen, op verbinden en verbeteren. Vanuit de wens grote uitdagingen en onzekerheden samen aan te gaan, in verbinding met elkaar. Verzoekt het college het volgende: 1. De gemeente Hoogeveen door te ontwikkelen tot een ‘seniorvriendelijke gemeente2’ waarin ouderen prettig, gezond en zo lang mogelijk actief oud kunnen worden. Waar zij gezien worden en van betekenis kunnen blijven ook op hogere leeftijd. En hulp en ondersteuning krijgen als dit nodig is, op het moment dat dit nodig is en op de plek waar dit nodig is: thuis als het kan, zo dichtbij huis mogelijk als dit niet meer lukt. 2. Waarin beleid gericht is op of in ieder geval getoetst wordt aan alle ouderen in onze gemeente, met bijzondere aandacht voor de kwetsbare ouderen. 3. Actief ouderen en instellingen/organisaties voor ouderen, als ook belangenorganisaties van ouderen te laten meedenken, meepraten en meeparticiperen over het uit te voeren en te ontwikkelen beleid in de gemeente. Met als doel samen actief bij te dragen aan de kwaliteit van leven van ouderen in onze gemeente Hoogeveen. 4. Dit gaat verder dan zorg en ondersteuning of vervoer bij ziekte en/of ouderdomsbeperkingen. Dit gaat juist ook over prettig wonen en gezond leven, mogelijkheden voor bewegen, goede fiets- en wandelpaden, veilig over straat kunnen, zingeving en van betekenis zijn en blijven voor de samenleving, vormen van ontmoeting, etc. 5. Voor 1 juli 2023 samen met ouderen, ouderenpartijen (o.a. Seniorenplatform, ouderenbonden, partners in ouderenzorg, etc.) en overige betrokkenen in Hoogeveen een werksessie te organiseren om te verkennen waar kansen liggen voor het anticiperen op en het verbinden en verbeteren van activiteiten voor ouderen. Doel is om zoveel mogelijk ouderen mee te laten doen, onderdeel te laten blijven van onze samenleving. Wat is hiervoor nodig? De uitkomsten en acties van deze sessie worden verwerkt in het uitvoeringsprogramma van het programmaplan sociaal domein en worden gedeeld met de gemeenteraad.

Een goede kadernota dwingt een politicus om de waan van de dag voor een moment te laten rusten en terug te gaan naar de basis voor het eigen politiek handelen. Wij als CDA grijpen dit moment dan ook aan vanuit onze eigen visie na te denken over de ideale samenleving en wat wij daarbij van de overheid verwachten en welk soort overheid wij voor ons zien. De ideale samenleving en de overheid die daarbij past Vanuit het christendemocratisch mensbeeld geloven wij als CDA’ers dat ieder mens op zichzelf al van betekenis is, maar dat een mens pas echt tot zijn recht komt in relatie tot andere mensen. Een mens is niet gemaakt om alleen te zijn, mensen zijn van nature sociale wezens. We geloven als CDA’ers ook dat de mens een verantwoordelijk wezen is, die zich inzet voor zijn omgeving. Hierbij moet ik denken aan het liedje “we benne op de wereld, om mekaar, om mekaar, te helpen, nietwaar”. Tot slot geloven we dat de mens naar zin en betekenis zoekt door via werk, kerk, verenigingsleven of familie te werken, te zorgen, met aandacht te leven en politiek te bedrijven. Het mensbeeld van een politicus bepaalt hoe je naar de samenleving kijkt. Een politicus die de homo economicus als mensbeeld hanteert, zal de calculator in mensen naar boven halen en veel ruimte geven aan de vrije markt. Een politicus die vooral uitgaat van de zwakke mens, zal die mens willen beschermen, hem niet direct aanspreken op zijn verantwoordelijkheid of zorgzaamheid en een sterke overheid bepleiten. Een politicus van CDA huize streeft niet naar een samenleving die door markt of overheid wordt vorm gegeven, maar naar een samenleving die door mensen zelf en gezamenlijk wordt opgebouwd. In zo’n samenleving is de markt slechts een instrument om welvaart te creëren en is de belangrijkste vraag voor de overheid: Hoe kunnen we helpen? Mensen hoeven namelijk niet gedwongen te worden tot samenleven en zorgzaamheid, daar zijn ze vanuit zichzelf al op gericht. Bij dit mensbeeld en deze samenleving past een hele bescheiden overheid met slechts drie taken: 1. Zorgen voor goede oplossingen voor zaken die de samenleving zelf niet kan regelen omdat die daarvoor te zwaar, te groot, te ingewikkeld of juist te persoonlijk zijn. 2. Rechtvaardige regels opstellen die zorgen voor tegenwicht tegen het noodlot en het recht van de sterkste. 3. Inwoners helpen om zelf een zinvol leven en een sterke samenleving op te bouwen, ruimte te geven aan de samenleving, we noemen ons niet voor niets de partij van de samenleving. Bij deze drie taken is het steeds cruciaal dat we onze inwoners vanuit vertrouwen benaderen. Of zoals Rutger Bregman zich in zijn succesvolle boek afvroeg: Wat zou er gebeuren als we er gewoon eens vanuit gingen dat de meeste mensen deugen? Dat betekent voor ons dat we onze regelgeving niet tot op detailniveau willen dichtregelen, want de meeste mensen zoeken de mazen in de wet niet op. Laten we ons als gemeente als adviseur van onze inwoner opstellen waarbij we er bij voorbaat van uitgaan dat de meeste inwoners oprechte bedoelingen hebben om zijn leven of de samenleving te verbeteren. 2 Het CDA is ervan overtuigd dat we met deze andere houding vertrouwen kunnen terugwinnen, minder geld hoeven uit te geven en er toch een betere samenleving op na zullen houden. In der Beschränkung zeigt sich der Meister (in beperking toont zich de meester) Recent schreef Frank de Grave, oud-minister van VVD-huize, “Een slagvaardige overheid doet een beperkt aantal dingen echt goed, in plaatst van alles half”. Wat hij ermee wil zeggen is dat je keuzes moet maken om succesvol te kunnen zijn. Oftewel: doe niet alles, maar doe, wat je doet, goed. Het takenpakket dat de overheid zichzelf heeft aangemeten is door de jaren heen gigantisch geworden en het college is ambitieus, en dat is prijzenswaardig, het straalt uit dat het college ook echt de handen uit de mouwen wil steken. Deze houding kunnen wij als CDA waarderen. Maar er staan zoveel plannen, ambities, voorstellen en investeringen in de kadernota, dat wij ons als CDA afvragen hoe realistisch dat is. Kan dit allemaal daadwerkelijk gerealiseerd worden? Een aantal voorstellen staan nog op pm, zijn afhankelijk van besluitvorming die dit jaar nog moet plaatsvinden. Maar los daarvan is onze grootste zorg dat we, als we kijken naar de stijgende overschotten bij de laatste jaarrekeningen, toch eindelijk moeten constateren dat de wal het schip keert. We krijgen het werk gewoon niet meer weggezet, we kunnen niet meer alles doen. We zullen keuzes moeten gaan maken, we moeten ons gaan beperken. Daarom onze vraag aan het college: stel het is oudejaarsavond 2024 en u kijkt met een glas champagne in de hand en omringt door familie en vrienden terug op het afgelopen jaar. Wanneer bent u dan echt tevreden, wat moet er dan echt gerealiseerd zijn in onze gemeente? Welke dingen hebben we echt goed gedaan of hebben we slechts aan heel veel een beginnetje gemaakt en zijn er zaken blijven liggen? Het CDA wil het college uitdagen om voorafgaand aan de begroting hier inzicht in te verschaffen om zodoende de begroting 2024 ook in dat opzicht realistisch te maken; uitvoerbaar, haalbaar. Laten we dan het debat aangaan of dit de goede prioriteiten voor dat jaar zijn, uiteraard willen we u daarbij al graag onze topprioriteiten als inspiratie meegeven: - We vinden verkeersveiligheid van groot belang, daarom willen we er prioriteit wordt gegeven aan het wegwerken van het achterstallig onderhoud van wegen, fietspaden en bruggen, als dat op orde is, vinden we dat het moment is aangebroken om over andere projecten te spreken. - Onze ouderen tellen mee, ook in 2024. Daarom vinden we het jammer dat in deze kadernota met geen woord wordt gerept over de uitvoering van onze motie “Onze ouderen tellen mee”, we willen dat in 2024 en de daaropvolgende jaren hier blijvend aandacht voor is; - We willen bestaanszekerheid voor iedereen in onze gemeente, ook in 2024 blijven we ons daarvoor inzetten. We zijn dan ook verbaasd dat er nog geen actieplan armoede voorligt ter besluitvorming, terwijl we wel daar in een motie om hebben gevraagd om deze voor de zomer aan te bieden. Terwijl de uitvoering van dit plan wel als pm staat opgenomen in de kadernota. OZB Aan het einde van onze beschouwing willen we u graag weer even meenemen naar de overheid. De overheid is ooit bedacht om een aantal zaken gemeenschappelijk uit te voeren. Hiervoor wordt geld bijeengebracht door de inwoners in de vorm van belastingen. Idealiter wordt ieder jaar precies berekend wat we nodig hebben en die rekening verdelen we aan het begin van het jaar zo eerlijk mogelijk over onze inwoners. Als we het goed doen, komen we ieder jaar op nul uit. Als je als overheid keer op keer geld over houdt, was je berekening niet op orde en je factuur aan de inwoners te hoog. Dat betekent dat wat je teveel in rekening hebt gebracht, terug zou moeten geven aan die inwoners. U zult wellicht zeggen, mooie woorden van het CDA, maar de praktijk is toch weerbarstiger. Laat ik u dan meenemen naar onze energiemarkt. We hebben allemaal een contract met een energieleverancier. En iedere maand betalen we de energieleverancier een voorschot. Dit bedrag is een inschatting van wat de leverancier nodig denkt te hebben om ons een jaar van energie te kunnen leveren. Als aan het einde van het jaar blijkt dat de inschatting te hoog was en we te veel hebben betaald, is er niets aan de hand, dan krijgen we dat geld gewoon terug. Ziet u? Het kan dus wel! U voelt het wellicht al wel aankomen, we willen het met u hebben over de OZB. Want wat we zojuist hebben geschetst, is niet de praktijk in Hoogeveen. Er is in het verleden afgesproken dat we van onze inwoners zo weinig mogelijk OZB zouden vragen, alleen wat we echt nodig denken te hebben om zo de bijdrage van onze inwoners zo laag mogelijk te laten. Helaas is de praktijk anders, we komen onze afspraken niet na. En erger nog: als aan het einde van het jaar blijkt dat onze inwoners te veel hebben betaald, betalen we hen niet terug. We stellen voor om nieuwe uitgangspunten te hanteren voor het begroten en verantwoorden. Namelijk, dat de OZB-percentages hoog mogen blijven, maar als uit de jaarrekening blijkt dat we de OZB niet of deels niet nodig hebben gehad, dat we deze dan terugstorten naar onze inwoners. Wel net zo eerlijk en rechtvaardig wat ons betreft. Want met de begroting maken we als raad een afspraak met het college wat ze in het volgende jaar mogen gaan doen en tegenover welke prijs. Maar we maken ook een afspraak met onze inwoners. Met de vastgestelde begroting in de hand, zeggen we tegen onze inwoners: Hier mag u volgend jaar op rekenen, dit gaat de gemeente voor u doen en deze bijdrage verwachten we daarbij van u. Maar jaar op jaar blijkt dat we onze afspraken niet nakomen en toch onze inwoners wel aan hun kant van de afspraak houden. Terug naar het energiebedrijf, als zij dat doen, accepteren we het niet en zoeken we een andere leverancier. Als gemeente doen we het jaarlijks en onze inwoners hebben geen keuze, zij zijn geen klant, zij kunnen niet naar de concurrent. Wij als CDA zeggen daarom, we willen deze nieuwe uitgangspunten voor het begroten en verantwoorden. Resume, wij willen 1. Dat het achterstallig onderhoud van wegen, fietspaden en bruggen weggewerkt wordt en daarom topprioriteit krijgt; 2. een realistische en uitvoerbare begroting, daarom dagen we het college uit om een realistische prioriteitenlijst voorafgaand aan de begroting met ons te delen en daarover in debat te gaan; 3. dat de factuur aan onze inwoners eerlijk en rechtvaardig is, daarom pleiten wij ervoor dat OZB die niet nodig was of gedeeltelijk, weer wordt teruggegeven aan onze inwoners.

De uitbreiding van de winkeltijden hebben voor een uitgebreid debat gezorgd in deze raadszaal. En dat was goed, omdat het in de optiek van het CDA ging over de vraag wat voor samenleving willen we zijn en welke economie past daar bij. En wat ons betreft voeren we vaker een dergelijk debat. We zijn blij dat door ons amendement in ieder geval op Eerste Kerstdag en op Eerste Paasdag de winkels gesloten zijn, zodat iedereen in onze gemeente deze dagen kan vieren. Hier in de raadzaal heb ik eerder gezegd dat het CDA een veelkleurige partij is, en dat komt ook in dit voorstel naar voren. We hechten als CDA aan discussie binnen de fractie en ruimte voor ieders standpunt, waar mogelijk proberen we tot een aanvaardbaar compromis te komen, maar soms lukt dat niet, bij zaken die principieel van aard kunnen zijn. Daarom is er binnen het CDA de ruimte en vrijheid om zuiver naar eigen eer en geweten te kunnen stemmen, uiteraard met respect voor de mening van anderen. Dat betekent in dit geval dat de fractie van het CDA verdeeld zal stemmen over het voorstel inzake de uitbreiding van de winkeltijden. Alles afwegende en gehoord hebben de beraadslaging hier in de raadzaal zal dus een deel van de fractie van het CDA tegen (het geamendeerde) voorstel stemmen, met ons amendement zijn voor ons de scherpe kantjes er vanaf gehaald, maar we vinden deze uitbreiding van de winkeltijden niet noodzakelijk en niet wenselijk. Voor het CDA is het helder, voor ons staan staat en economie in dienst van de samenleving, dat betekent voor een deel van de fractie dat we niet ongebreideld willen meewerken aan een 24 uurs economie binnen onze gemeente en geen verdere openstelling van de winkeltijden willen. We willen een samenleving in balans, met ruimte voor momenten van rust, ontspanning, ontmoeting en verbinding en respect voor religie, reflectie en overdenking.

Afgelopen zondag was de heer Herman Tjeenk Willink, PvdA-corryfee, te gast bij Buitenhof, hij is een gezaghebbende man die zeer wijze dingen heeft gezegd en ook afgelopen zondag weer. En ik citeer even een paar uitspraken van hem van afgelopen zondag: Politici en eigenlijk de hele maatschappij zijn de laatste 40 jaar een andere taal gaan spreken, namelijk de taal van economen, managers en bestuurskundigen. En daarin missen een aantal elementen die voor een democratische rechtsorde essentieel zijn, namelijk weten wat de functie is van de politiek, aandacht voor rechtvaardigheid en weten dat het uiteindelijk draait om waarden. Niet alles is te koop, niet alles is op geld waardeerbaar en dus gaat het uiteindelijk ook om morele waarden. Daarbij is het van belang individueel en als collectief het maatschappelijk ijkpunt te bepalen waarop we onze waarden baseren. Over het algemeen belang heeft hij het volgende gezegd: Dat betekent een visie ontwikkelen, bijvoorbeeld op economie. Welke economie willen we? Natuurlijk is daarbij van belang dat je alle belanghebbenden bij elkaar haalt, maar de gedachte dat het bij elkaar brengen van alle belanghebbenden automatisch tot beleid zal leiden is een vrij armetierige invulling van de politieke functie, dan mist er een plan, dan mist er eigen ideologie. Woorden die uit m’n hart gegrepen zijn. Wat de heer Tjeenk Willink zegt is eigenlijk alles wat we vanavond nodig hebben. Bij de motie over het coffeeshopbeleid heb ik in deze zaal eerder gezegd: ‘we kunnen elkaar eindeloos bestrijden met feiten en rapporten zonder elkaar daarbij te overtuigen, want politiek gaat over meer dan alleen feiten’. Voor dit onderwerp, de winkeltijden, geldt eigenlijk hetzelfde. We kunnen talloze feiten benoemen vanavond. Maar het gaat hier niet alleen om feiten. Het gaat uiteindelijk om de vraag wat voor samenleving en economie gewenst is en welke waarden daarin bepalend dienen te zijn. Kort gezegd: willen we een 24-economie waarin altijd alles doordraait op de motor van omzet en consumentisme en een samenleving die zich daarnaar schikt? Of willen we een samenleving waarin er ook ruimte en tijd is voor wezenlijker zaken dan vraag en aanbod en een economie die daar rekening mee houdt en daarom soms even stil staat, oftewel willen we een economie die dienstbaar is aan de samenleving? Voorzitter, dit is ons eerste debatpunt. Ons tweede debatpunt gaat over een amendement dat we willen indienen. Het voorliggende voorstel vindt haar oorsprong in moties die door de raad zijn aangenomen. Het CDA heeft destijds tegen gestemd, maar aangezien er een democratische meerderheid voor de moties was, vinden wij het logisch dat dit voorstel er nu ligt. Wel vinden we het als CDA een drastisch voorstel van het college om een algemene vrijstelling te verlenen voor alle christelijke feestdagen. Het CDA is van mening dat het belangrijk is dat in ieder geval eerste Kerstdag en eerste Paasdag dagen zijn waarop het wenselijk is dat winkels gesloten zijn en dat iedereen binnen onze gemeente deze dagen kan vieren in verbondenheid met hen die hen lief en dierbaar zijn. Dit zijn tenslotte feestdagen die door veel mensen beleefd, geleefd en gevierd worden, laten we dat ook iedereen gunnen.