Voorzitter,
De basis op orde, is de titel die deze zomerbrief heeft meegekregen. Dat lijkt op het eerste gezicht niet erg ambitieus, maar door de situatie waar Hof van Twente zich nu bevindt, is het juist heel ambitieus. De hele wereld stond op de kop door het coronavirus, maar voor Hof van Twente kwam de cyberaanval daar nog eens overheen. We lezen dat er sprake is van vastberadenheid om lessen te leren uit deze ramp om hier gezamenlijk beter uit tevoorschijn te komen, dat klinkt goed. De basis op orde, dat moet dan eerst. Maar dan moet er nogal wat gebeuren!
Onze IT-basis is gehackt en hiermee vele data verloren gegaan, schadepost bijna 4 miljoen. Onze basis onderhoud openbare ruimte is van B naar C gegaan met een bezuiniging van 1 miljoen. De bezuiniging op de subsidies voor verenigingen en instellingen hangt ook nog steeds boven de markt, maar wordt verzacht door een frictiebudget. De Reggehof moet notabene haar theateraanbod verschralen en gaat nu films aanbieden om nog enigszins het hoofd boven water te houden. De basis lijkt hiermee toch echt niet op orde. Verder zijn er grote uitdagingen om onze dienstverlening op orde te houden door nu vol in te moeten zetten op strategisch personeelsbeleid, hoe staat het gesteld met de basis van onze ambtelijke organisatie? Verhoging van de OZB en dreigende verhoging van de afvalstoffenheffing getuigt er ook niet van dat de basis op orde is. En zo zou ik nog wel even door kunnen gaan.
Heel ambitieus dus, de basis op orde!
En daar komt dan ook nog bij dat het Rapport Interbestuurlijk Toezicht van de Provincie aangeeft dat het budgettair perspectief voor 2021 en de volgende jaren forse structurele tekorten toont, en dat de gemeente er niet aan ontkomt om wederom maatregelen te nemen, om hiermee de financiële basis weer op orde te krijgen.
Voor het eerst lezen we dat het College aangeeft dat gezien de bestaande taakstellingen en uitgavenstijgingen het niet op voorhand haalbaar is dat in het najaar een sluitende meerjarenbegroting gepresenteerd kan worden. Het opnieuw verhogen van taakstellende bezuinigingen en dekkingsmiddelen acht het College niet realistisch. D66 is het hier helemaal mee eens.
Alles bij elkaar hebben we gewoon een groot probleem, en van de basis op orde is vooralsnog weinig sprake.
Het laatste jaar van deze raadsperiode, de laatste keer dat we kijken naar een kadernota in deze periode, of naar een zomerbrief in dit geval. Als we kijken naar de Coalitievisie Samen Doen 2018 -2022 is er veel gerealiseerd waar we trots op mogen zijn. Toch willen we ook een kanttekening plaatsten. Het Samen doen is wat ons betreft niet uit de verf gekomen, niet binnen deze raad. Met name bij de oppositiepartijen ervaren we regelmatig dat er weinig sprake is van Samen doen. Samen doen vraagt een meer open houding van het College en de coalitiepartijen. In het afgelopen jaar hebben we ervaren dat er nauwelijks ruimte werd geboden aan de oppositie om met ideeen te komen. En sinds het digitaal vergaderen lijkt de afstand alleen maar vergroot. We hopen dat nu we weer fysiek vergaderen dit weer gaat verbeteren en vanuit D66 willen we in elk geval een constructieve bijdrage leveren in deze.
Ook wat betreft de participatie van onze inwoners heeft Samen Doen voor D66 niet gebracht wat we ervan hadden verwacht. Voor D66 blijft dit een belangrijk onderwerp, onze Beginspraak. Ontwikkelen en uitvoeren van beleid doen we samen met onze inwoners, lezen we in Samen Doen. We begrijpen dat alle beperkingen rond het Corona virus ook niet hebben meegewerkt, maar uit de afgelopen periode zijn er helaas vele voorbeelden te noemen waar participatie niet goed is verlopen. Probleem hierbij is ook dat vaak een integrale visie ontbreekt. D66 acht het van groot belang dat we in elk geval bij de Omgevingsvisie hier veel aandacht aan besteden.
Hof van Twente blijft een prachtige gemeente om te leven. Een plattelandsgemeente , waar de Twentse cultuur belangrijk is. Waar we naar elkaar omzien. Gelijke kansen voor iedereen en hulp voor wie het nodig heeft. Laat iedereen vrij, maar niemand vallen. Belangrijk daarbij dat we voldoende woningen beschikbaar hebben, en daar wringt de schoen. D66 is blij met de ontwikkelingen Op Stoom, daar kan een behoorlijk aantal woningen bij gebouwd worden. Maar hoe gaat het verder, bijv. in Delden, Markelo, Diepenheim? Hoe zit het bijv. met de 3.6ha afboeking van de Esch 3 in Markelo? Wat doet dit met de woningvoorraad? En het CPO project aan de Hemmelweg, dat maar niet van de grond komt? We vinden het toch zo belangrijk dat jongeren blijven wonen in onze kernen? Waarom geven we hier dan niet meer urgentie aan? Het plan heeft ter inzage gelegen, er is, door de hack zelfs voor de 2e keer een zienswijzennotitie opgesteld, wanneer kunnen we het voorstel in de raad verwachten?
M.b.t. huisvesting wil ik ook nog even de positie van de arbeidsmigranten noemen: we stelden hierover tot 2x toe vragen samen met SP, over werken, wonen en zorg. Zou hier in Hof van Twente zomaar kunnen gaan over 300 tot 400 mensen, die ook hier wellicht onder erbarmelijke omstandigheden wonen en werken, onvoldoende zorg krijgen, geen coronavaccin? Hoe wil het College hier verder mee omgaan?
En zoals hiervoor al genoemd: cultuur is belangrijk voor de leefbaarheid. Dat brengt me op de budgetoverhevelingen. Het is begrijpelijk dat door Corona de budgetten van 2020 deels zijn blijven staan, maar wat niet begrijpelijk is en ook wel heel kwalijk is dat er nog ruim 570.000 euro aan coronagelden op de balans staan, ontvangen in 2020 en ook bedoeld om in 2020 uit te geven, maar nog steeds niet uitgegeven. Het gaat hier bijv om 208.000 voor lokale culturele voorzieningen. Waarom bijv. de Reggehof daar niet al veel eerder mee geholpen? Of gelden voor voorschoolse voorzieningen, opvang kinderen van ouders met een cruciaal beroep, buurt- en dorpshuizen. Waarom niet een verdeelsleutel gemaakt en deze gelden uitgekeerd? De betreffende instellingen hadden immers allemaal te maken met extra kosten ivm bijv hygiene- en afstandsmaatregelen. Waarom is dit geld bij de gemeente op de bank blijven staan? En wat is de status van deze bestedingen op dit moment?
Het College doet nu geen concrete voorstellen voor nieuw beleid. Prima. Wat D66 betreft misschien ook eerst eens kijken naar problemen met de realiseren van bestaande taakstellingen? Bijvoorbeeld de subsidies > 25.000 korten met 10%. Er wordt nu voorgesteld frictiebudget in te zetten, waardoor we dit wat zachter kunnen laten landen. Prima wat D66 betreft , er meer tijd voor nemen, en wat D66 betreft niet alleen >25.000 maar alles beoordelen op maatschappelijke waarde. Want juist die maatschappelijke waarde van onze basis infrastructuur is zo ontzettend belangrijk, ook voor onze preventieve taken binnen het sociaal domein.
En dan de taakstelling op de openbare ruimte: we hebben gezien dat dit leidt tot problemen bij Gildebor, en daarnaast zien we het straatbeeld veranderen. D66 is van mening dat opnieuw naar deze bezuiniging moet worden gekeken. We begrijpen dat het ook in het kader van biodiversiteit mogelijk is minder te doen, maar dat kan niet zomaar. Misschien bijvoorbeeld eens bekijken of de kleurrijke akkerranden ook niet op de een of andere manier een plek kunnen krijgen binnen de bebouwde kom? Maar er moet , zoals altijd, wel eerst gezaaid worden, voordat geoogst kan worden.
Tot slot, voorzitter, wil ik graag nog ingaan op een aantal richtingen voor nieuw beleid uit de Zomerbrief:
Aanvullend budget duurzaamheid: het lijkt ons goed het project Hofpower voort te zetten, wat dat betreft dus prima. En mbt budget hiervoor: in de laatste raadsvergadering hebben we gevraagd naar een heldere evaluatie van de verduurzaming van de openbare verlichting, hier kan mogelijk budget worden vrijgespeeld. Het oorspronkelijke plan voor de verduurzaming van de verlichting ging niet alleen over het vervangen door Led armaturen, maar ook over waar kan wel wat minder verlichting en waar misschien ook juist wat meer. Uit Goor krijgen we signalen dat er meer verlicht zou moeten worden, uit Delden dat het wel wat minder kan. En we hebben met de nieuwe Jongerenraad gepraat, zij maken zich sterk voor beter verlichte fietspaden. Wat D66 betreft dient dit allemaal te worden meegenomen.
Verder dienen we de motie Nacht van de Nacht opnieuw in. De opmerkingen van de wethouder in de vorige vergadering hierbij over veiligheid raken kant nog wal: natuurlijk worden geen lichten gedoofd als dat tot onveilige situaties zou leiden. Maak hier nou niet zo’n soap van als bij de motie Steenbreek. Tijdens de Nacht van de Nacht worden er door het hele land evenementen georganiseerd in het donker en doven honderden bedrijven en gemeenten lichten van gebouwen en reclameverlichting. Het gaat zoals eerder gezegd vooral om bewustwording. (Past ook in subsidie RREW) En bij Earth Hour (van WNF) gaat het vooral om aandacht te vragen voor de kwetsbare natuur op aarde. De eerdere motie wat aangepast, hoop nu voor iedereen duidelijk.
Daarnaast noemde ik net even de jongerenraad. Onze fractie heeft een gesprek met hen gehad en is onder de indruk over de enthousiaste manier waarop zij zich willen inzetten voor onze gemeente. We zouden graag zien dat de jongerenraad een meer officiele status zou krijgen waarmee ook de continuiteit beter wordt geborgd. Is het een idee hen onder de zelfde subsidieregeling te laten vallen als de Dorps- en Stadsraden?
Personeel- en organisatie ontwikkeling: Hoe lang is het geleden dat we kuiertochten hebben georganiseerd? Wat is de opbrengst hiervan? D66 wordt niet zo blij van de thermen verdwijn- en verschijnfuncties. Je zal maar een verdwijnfunctie hebben? Is het, als de basis op orde moet zijn niet zo, dat er beleid moet liggen op basis van “ een leven lang leren”, dat er voor zorgt dat medewerkers mee kunnen veranderen en zich kunnen blijven ontwikkelen?
In deze zomerbrief wordt vooral ingegaan op de negatieve kanten van de coronacrisis, maar laten we nu ook denken over de positieve kanten. Deze crisis heeft ons snel anders laten handelen, meer laten improviseren en ook anders laten werken. Niet meer vast maar meer flexibel, versneld gebruik makend van digitale mogelijkheden. Laten we het flexibele werken in stand houden met nog meer aandacht voor onze dienstverlening en ondersteuning naar onze inwoners.