Zoals ieder jaar rond deze tijd hebben we een vergadering over de begroting voor het jaar erna. Zo waren we vorig jaar ook druk doende met andere zaken en werden we niet verrast door een mededeling aan het eind van de vergadering maar wel door de inhoud van een speech. Het is toch wat, wanneer persoonlijke omstandigheden belangrijker lijken te zijn dan de begroting van vele miljoenen voor onze gemeente. Het lijkt welhaast de media van tegenwoordig wel waarbij het klikgedrag bepaalt wat we te lezen krijgen en op welke wijze dat aan ons wordt gepresenteerd. Koppen boven artikelen die het zo moeilijk mogelijk maken voor de gemiddelde lezer om er niet op te klikken.
Moeten we daarin meegaan en beginnen met de vraag ‘welke fouten zijn er gemaakt in deze begroting’ of doen we niet mee aan die onzin en vallen we maar meteen met de deur in huis: proficiat college dat we een sluitende begroting hebben. Er was nog wel eens twijfel of er genoeg op de rekening stond, maar u presenteert het zo dat ook de komende jaren richting Land van Cuijk het er financieel gezond uit ziet. Maar ja, dat moet ook bij een herindeling. Dus dat hebben die andere gemeenten waar we mee samengaan ook.
En daar zit ook een beetje het venijn. Want we zitten in een tijd waarbij heel veel gemeenten aangeven het financieel moeilijk te hebben dan wel nog lastiger te krijgen door met name de coronapandemie. Behalve gemeenten die gaan herindelen. Daar wordt een sluitende en positieve begroting gepresenteerd. Je zou haast zeggen dat in tijden van crisis al die gemeenten maar moeten gaan herindelen, want dat doet wellicht wonderen voor je begroting. Ja, zonder zo’n begroting geen herindeling.
Dat gezegd hebbende. U bent als college niet bij ons gekomen om te zeggen dat we op heel veel nu stel en sprong zouden moeten gaan bezuinigen óm die begroting sluitend en positief te krijgen. En dat is nu juist de ruimte waar de complimenten op zijn plaats zijn.
Waar u in de voorliggende periode zo vaak gehoord heeft gekregen dat we teveel ambitie hadden voor deze gemeente en dat we teveel wilden, maar dat de plannen die u had geschetst om dat te financieren dan wel mede te financieren niet snel genoeg geld opbrachten. Die argumenten haalt u met deze begroting zonder aanvullende zware bezuinigingen dus onderuit. En wanneer dat argument onderuit is gehaald kun je gaan roepen dat er te weinig geld is uitgegeven. Maar dan weet je inmiddels dat het de roepers om het roepen te doen is en het geen wezenlijke bijdrage geeft aan het proces waar we middenin zitten.
College, u heeft dus met de planning blijk gegeven dat u het geld voor plannen niet eerder uitgeeft dan dat die plannen gestart zijn, dan wel in een vergevorderd stadium dan wel afgerond zijn. Een woning in aanbouw betaal je immers ook niet geheel vooraf, maar in gedeeltes gedurende de bouw. En u heeft het vertrouwen in uzelf gehouden en niet beschaamd door de in het vooruitzicht gestelde opbrengsten ook te incasseren. Wellicht werd het voor sommigen spannend, maar achteraf gezien is het zo spannend dus niet geweest. Maar ja, in spannende films doen ze dat ook: de spanning opbouwen met muziek en speciale effecten. Dat wil niet zeggen dat het in dit geval terecht is geweest. Complimenten dus aan uzelf dat u dít jaar zo voortvarend koers bent blijven houden.
Dan komen we bij de resultaten. U heeft tijdens de tussentijdse evaluatie midden dit jaar al veel klinkende successen kunnen delen. Wat de VVD betreft is het lastig kiezen uit al die resultaten, maar als we er dan toch enkele zouden benoemen, dan denken we bijvoorbeeld aan het concretiseren van bouwplannen, de afname van de ‘lege vergunningen’ door opschonen en intrekken, de vele projecten binnen de aanpak Vitale Kernen, het pachtbeleid vastgesteld, de N602 die bijna gereed is – ook al leven we mee met de bewoners die nu langs de alternatieve routes al het verkeer langs zich zien trekken waarbij die wegen er niet fraaier op worden, vele bestemmingsplannen zijn gewijzigd, Oelbroeck krijgt een upgrade en dat in een periode waarbij dit college in deze samenstelling nog geen jaar aan de slag is. Er is wat ons betreft in dat jaar meer positiefs gebeurt dan in de periode ervoor. Er gebeuren grote dingen in zo’n kleine gemeente!
Dat neemt niet weg dat sommige van de gewenste successen nog zijn uitgebleven. We weten wat er op stapel staat, maar vanavond is zo’n moment om nog eens luid en duidelijk te herhalen en aan te geven de punten die wij als prioriteit zien.
Het bouwen in alle kernen en dan met prioriteit voor starters, want we willen de krimp en de vergrijzing keren en dat lukt alleen met het behouden van onze jongeren binnen de gemeente wanneer ze op zoek zijn naar zelfstandige woonruimte en wanneer we meer jongeren weten te enthousiasmeren naar Sint Anthonis te verhuizen. En wanneer de Volkskrant onze gemeente dan op 5 zet, zoals op 10 oktober van dit jaar, van de kansrijkste gemeenten van Nederland. Dan is dat de bevestiging dat we voldoende in huis hebben om die jongeren een toekomst te bieden. Maar we willen dus die funderingen zien in de komende periode in die dorpen. Niet alleen de planning gepresenteerd krijgen, maar funderingen zien wanneer we door onze dorpen wandelen, fietsen of op een andere manier reizen.
Het onderwerp van de aanrijtijden blijft een punt waarvoor de VVD zich hard blijft maken binnen de gemeente. Na onze motie van de raadsvergadering in september heb ik afgelopen maandag op initiatief van de burgemeester mogen aanschuiven bij een gesprek met de burgemeester en de politie om hier verder over te praten en te zoeken naar manieren om dat te verbeteren. Maar ook bij brandweer en ambulance valt er wat te winnen op de aanrijtijden. Zo hebben we in de motie, die door de gehele raad werd ondersteund, gevraagd om de impact van aanrijtijden te verkleinen. We noemden cursussen reanimatie via Stichting Sint Anthonis HartVeilig. Maar je kunt ook denken aan standaard EHBO cursussen, zodat alvast eerste hulp geboden kan worden totdat de ambulance er is. Alle aandacht om die impact te verkleinen. En ga zeker ook spreken met de mensen die de politiewagens, brandweerwagen en ambulances bemensen. Die weten vaak het beste wat er speelt. Zo werd ik getipt op een artikel van 14 oktober in het Brabants Dagblad over een tijdelijke ambulancepost in Berlicum waar vergelijkbare uitdagingen met de aanrijtijden waren als in onze gemeente. Ik verzoek bij deze, mocht dat nog niet gebeurt zijn, de wethouder in contact te treden met zijn collega ter plaatse en dat tweejarige project te monitoren en de lessen ervan mee naar onze regio te nemen. Nogmaals: onze inwoners verdienen betere aanrijtijden.
Dan als derde: neem het dorpeninvesteringsplan ter harte zoals we dat bedoeld hebben in het coalitieaccoord. Ga bijvoorbeeld met het centrumplan voor Sint Anthonis aan de slag. Dat betreft overigens meer dan alleen de Brink, waarvoor we samen met SAN alvast een motie hebben opgesteld. Maar denk nu niet dat het bij die motie moet blijven. Het centrum van Sint Anthonis verdient dat er van alle plannenmakerij in de afgelopen jaren nu wordt doorgepakt en afgerond.
Als vierde: ga door op de ingeslagen weg van de keukentafelgesprekken en maak stappen in de transitie van het buitengebied en het economisch belang voor deze gemeente van de agrarische sector. Help onze agrariërs voorbereid te zijn op de veranderende toekomst. Ze liggen vaak ongevraagd onder het vergrootglas en een vergrootglas vertekent het beeld. Help ze in de transitie anders te gaan boeren in de toekomst. Maak het gemakkelijker de bedrijfsvoering te wijzigen wanneer dat helpt transitiedoelen te bereiken. En dat doen we niet omdat we denken dat ze dat zelf niet kunnen, maar omdat we gezien het belang van de sector binnen onze gemeente daar een gedeelde verantwoordelijkheid in dragen. Een punt dat we zowel los hiervan als verbonden hiermee kunnen zien is het toerisme. We hebben via een motie met SAN al opgeroepen de focus te houden op het toerisme via het RBT, en we hebben als VVD altijd gezegd dat wij toeristenbelasting zien als doelbelasting waarmee we het toeristisch product zouden moeten verbeteren. Fietspaden worden zowel door onze inwoners als door onze toeristen gebruikt. En uit de motie die we samen met SAN en het CDA hebben opgesteld blijkt wel dat we daar nog een kwaliteitsslag willen maken.
En we willen, zoals we dat al jaren propageren zeker in het kader van de aanstaande herindeling, dat onze kernen zo goed en zo sterk mogelijk opgaan in de nieuwe gemeente. Een mate van zelfstandigheid en eigen keuze middels een transparante kernendemocratie en het uitvoeringsprogramma dat daarin de zichtbare accenten plaatst. Geef dus dat bij elkaar gespaarde en verkregen geld uit dat we bedoel hebben voor het uitvoeringsprogramma en laat ons alle zien en ervaren dat we de gemeente optimaal gaan inbrengen in de gemeente Land van Cuijk.
En dan is er nog de coronapandemie. Daarvoor heeft deze raad al meerdere initiatieven ondersteund ter ondersteuning van inwoners, ondernemers en verenigingen binnen de gemeente. We zouden graag van het college horen een korte staat van de coronapandemie binnen onze gemeente en in hoeverre die bijvoorbeeld uniek is voor Sint Anthonis, voor de hand liggend is dan te denken aan de vele nertsenfokkerijen die geruimd zijn maar ook de ziektegevallen onder ouderen. De vraag is dan ook of u als college nog iets van ons als gemeenteraad nodig heeft om deze gemeente zo goed als mogelijk door de coronapandemie te loodsen. Wie zijn het hardst getroffen en hebben onze hulp nu nodig?
Dan heb je het al snel over de gemeente als sociale partner en dan is het sociaal domein nooit ver weg. Het sociaal domein is in onze begroting het onderwerp waar we het meeste aan uitgeven. En het zijn zeker niet de euro’s waar we als raad nu altijd het meest en het langste over praten. Het kan zomaar gebeuren dat we in deze raad meer spreken over een standbeeld en of dat 25000 euro moet kosten of niet ook kan voor de helft van dat bedrag in vergelijking tot de grote bedragen die omgaan in bijvoorbeeld de jeugdzorg. Dat geeft ook aan hoe lastig het soms is om te duiden wat er precies in omgaat en we dus zomaar na een jaar geconfronteerd kunnen worden met een kostenpost als solidariteitsafspraken. Niet dat we niet wisten dat er van zulke afspraken sprake is, maar dan is pas echt duidelijk wat zo’n afspraak kost. En dat is natuurlijk niet beperkt tot solidariteitsafspraken. En dat maakt sturen voor een raad lastiger. Wanneer je sneller ziet, tussendoor dus, welke kant iets opgaat, kun je daarop sneller reageren. Ander is de reactie bij tegenvallers namelijk dat je ergens moet snijden waar het pijn doet.
In andere gemeenten werkt men bijvoorbeeld met een Dashboard Sociaal Domein om tussendoor op de hoogte te worden gebracht als raad. En we komen daarom ook met een motie om ook in deze gemeente met zo’n dashboard te gaan werken. Zo kunnen we beter en op nog meer verantwoorde wijze omgaan met de uitdagingen en de kosten binnen het sociaal domein. Dan kun je jezelf afvragen of we nu nog met zo’n dashboard aan de slag moeten gaan. En dan zeggen wij: ja, natuurlijk. Het format van zo’n dashboard kun je ook zo implementeren bij een buurgemeente of in een nieuwe gemeente. Het is niet iets unieks dat alleen Sint Anthonis zou hebben, er zijn ook andere gemeenten die al van zo’n dashboard gebruik maken. Het heeft meerwaarde, mits je een goed dashboard hebt. Je kunt nog discussiëren over hoe vaak zo’n dashboard ververst dient te worden. Maar aangezien we nu vaak gegevens krijgen bij de kader dan wel voorjaarsnota en de begroting pleiten wij voor 2 extra momenten en daarom voor een verversing per kwartaal. Het gaat nogmaals om de grootste bedragen op van ons huishoudboekje. Dus als daar iets verkeerd gaat heeft het al snel ook financieel de grootste gevolgen.
Tot zover.