Op 30 april om 20.00 gaan de fractievoorzitters met elkaar in gesprek over het concept raadsprogramma 2018-2022. Bij een “go” op het raadsprogramma kan het college straks gevormd worden op basis van een coalitie, maar dat hoeft niet. De informateur legt drie hoofdvarianten voor.
Hoofvariant 1: College zonder coalitie en zonder college-akkoord
Een college zonder coalitie heeft vooral het karakter van een zakencollege met als centrale taak het uitvoeren van het raadsprogramma. Zo’n college heeft geen vanzelfsprekende meerderheid in de raad, voor elk voorstel moet het college een meerderheid vinden en dat kunnen wisselende meerderheden zijn. Een apart college-akkoord is daarbij overbodig: het uitvoeringsprogramma is de leidraad en voor onderwerpen die daar niet in staan wordt per keer naar meerderheden gezocht.
Hoofdvariant 2: College vanuit collegevormende partijen, zonder college-akkoord
In deze variant komt er een college, waarvan de wethouders zijn voorgedragen door een aantal zogeheten collegevormende partijen. Dat lijkt op een coalitie, met het verschil dat er geen apart college-akkoord is gesloten. Ook dit kan worden aangeduid als een zakencollege. Het raadsprogramma en het daarop gebaseerde uitvoeringsprogramma zijn de leidraad en voor onderwerpen die daar niet in staan wordt per keer naar meerderheden gezocht, wellicht eerst binnen de coalitie maar toch zeker ook daarbuiten. Het college voert het raadsprogramma uit en doet daarvoor voorstellen aan de raad. Als het een meerderheidscollege is, is er in beginsel een meerderheid voor die voorstellen. Andere fracties kunnen ook meestemmen en er kan wel eens een coalitiepartij tegenstemmen, maar in de basis is er een meerderheid. Dat is echter geen garantie: er kan ook een meerderheid tegen zijn omdat de collegevormende partijen een lossere band met het college hebben dan in de coalitievariant. Een verworpen collegevoorstel is in deze opzet niets meer dan een politieke uitkomst die alleen betekent dat het college met een nieuw voorstel zal moeten komen - alleen in extreme gevallen leidt het tot vallende wethouders of struikelende colleges.
Hoofdvariant 3: College op basis van een coalitie, met college-akkoord
De derde hoofdvariant is een “coalitie-college”, waarbij wel een college-akkoord wordt gesloten. Daarin komen dan de eerste plaats nadere detaillering van het raadsprogramma en verder afspraken over de punten die niet in dat raadsprogramma staan. Dit kan een meerderheidscoalitie zijn, of een minderheidscoalitie die dan meestal met andere fracties afspraken over gedoogsteun heeft gemaakt.
Advies informateur bij een “go”: bespreek of hoofdvariant 1 past bij de raad en de politieke verhoudingen van Zandvoort. Als dit zo is, probeer dan op die basis een college te vormen. Indien dit niet zo is, streef dan naar een meerderheidscollege volgens variant 2, met een zo gering mogelijke politieke binding met de collegevormende fracties.
