Vastrecht Afvalstoffenheffing fors omhoog in 2020
Volgende week is de gemeenteraad Heusden weer toe aan de jaarlijkse begrotingsvergadering: de begroting voor 2020 en de meerjarenbegroting worden komende donderdag vastgesteld. Belangrijk onderdeel voor onze inwoners: de lokale lastendruk. De van oudsher belangrijkste gemeentelijke belasting is de onroerende zaakbelasting (OZB) alhoewel die in omvang al bijna wordt ingehaald door zowel afvalstoffenheffing als rioolrecht. Wat de OZB betreft, de tarieven voor 2020 worden zodanig vastgesteld dat de totale opbrengst OZB voor de gemeente alleen wordt verhoogd met de inflatie van 1,4%. Omdat de te betalen OZB ook afhankelijk is van de waarde van de woning kan dat voor individuele inwoners nog wel eens variëren. Maar voor de gemiddelde inwoner blijft die OZB dus in reële zin precies gelijk.
Dat kan niet gezegd worden van de tarieven voor de rioolheffing en de afvalstoffenheffing. Het tarief voor de rioolheffing gaat van 173 naar 184 euro (stijging met 6,8%). Deze stijging is een direct gevolg van de vaststelling van het Waterplan enkele jaren terug, waarin het beleid voor de komende jaren is vastgesteld. Nieuwe milieumaatregelen in het kader van klimaatbeleid zoals het aanleggen van waterbergingen, aanleggen van gescheiden riolen en het afkoppelen van bestaande woningen vragen enorme investeringen die inwoners via de rioolheffing moeten ophoesten. In principe wordt gestreefd naar een kostendekkende heffing; in Heusden is er echter voor gekozen om een spaarsysteem te hanteren zodat we hele grote stijgingen in de toekomst kunnen voorkomen.
De afvalstoffenheffing is een verhaal apart. Het invoeren van het omgekeerd inzamelen in 2017 heeft geleid tot invoering van nieuwe tarieven, zoals inworptarieven voor de ondergronds containers voor het restafval en met ingang van 2019 ledigingstarieven voor de GFT en voor de PMD-containers. Daarnaast moet per adres nog een vastrecht betaald worden. Veel inwoners hebben de indruk dat er voor de afvalstoffenheffing steeds meer betaald moet worden. Toch durf ik de stelling aan dat inwoners in de afgelopen jaren veel minder betaald hebben dan voorheen. Dat kun je niet zien aan de begrotingscijfers van de afgelopen jaren, maar wel aan de cijfers uit de achtereenvolgende jaarrekeningen. Ik zal u niet vermoeien met al dat cijfermateriaal, maar de kosten van de afvalinzameling en -verwerking zijn in de jaren tot en met 2019 nauweljks gestegen, afgezien van 2017 toen het omgekeerd inzamelen werd ingevoerd. Maar de opbrengsten van de afvalstoffenheffing (dus het bedrag dat door onze inwoners werd betaald) lag in de jaren 2017 en in 2018 veel en veel lager dan begroot. De opbrengst in 2017 lag ruim 6 ton onder de begroting en ook in 2018 kwam de gemeente bijna 7 ton tekort. Oorzaak: de scheiding van GFT en PMD van restafval was veel succesvoller dan verwacht. Inwoners van Heusden leverden zo weinig restafval aan, dat de opbrengst van de inworptarieven veel lager uitviel dan begroot. Op zich natuurlijk goed voor het milieubeleid, maar voor de inkomsten van de gemeente desastreus. Het betekent echter ook dat inwoners in deze jaren veel minder heffing betaalden dan in de begroting was voorzien. Was de opbrengst afvalstoffenheffing in 2016 nog 3,2 miljoen, in 2017 daalde dat bedrag naar 3,1 miljoen en in 2018 naar 2,7 miljoen. Een lastenverlichting dus. Gevolg van een en ander is dat de afvalstoffenheffing al enkele jaren niet meer kostendekkend is en dat er dus veel geld bij moet. Of in begrotingstaal: de egalisatiereserve afvalstoffenheffing is zwaar negatief. De gemeente moet deze reserve vanuit de Algemene Reserve aanvullen met ruim één miljoen euro.
Voor 2019 moeten we de analyse van de cijfers nog even afwachten. Eerste conclusie is wel dat de ledigingstarieven voor de GFT en PMD containers ongeveer kostendekkend zijn voor wat de inzamelkosten betreft. Voor volgend jaar is al duidelijk dat de verwerkingskosten sterk zullen stijgen en dat de landelijke bijdrage uit het afvalfonds stevig zal dalen. Om de zaak dan toch in evenwicht te houden moet de opbrengst aanzienlijk stijgen en dat betekent een stijging van het vastrecht. Gemiddeld gaat een huishouden voor het afval in 2020 ruim 200 euro per jaar betalen, d.i. 16 euro per jaar méér dan in 2019. De overige tarieven blijven in 2020 gelijk. Alleen de tarieven voor de milieustraat worden iets verhoogd van 0,14 naar 0,15 euro per kg. Het starttarief op de milieustraat gaat van 2,40 naar 2,50. De totale opbrengst van de afvalstoffenheffing komt volgens de begroting 2020 nu uit op bijna 3,9 miljoen en is daarmee precies kostendekkend. Maar de grote vraag is gelet op ervaringen in de afgelopen jaren of die opbrengst en kosten (en dan met name de opbrengsten) ook daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden.
Drunen, vrijdag 1 november 2019
Kees Musters
