Poliflw

GroenLinksleider Jesse Klaver en zorgwoordvoerder Corinne Ellemeet presenteerden zaterdag een initiatiefwet (pdf) waardoor gemeenten niet langer verplicht zijn de zorg aan te besteden. De initiatiefwet is de eerste actie die voortvloeit uit de kantinetour van Klaver. GroenLinks wil af van het idee dat Europees bepaald wordt hoe gemeenten hun zorg moeten inrichten.

Gemeenten zijn verplicht om lokale zorg aan te besteden voor bedragen boven de 750.000 euro. Die marktwerking zorgt voor een aantal grote problemen: Door concurrentie op prijs hebben zorgverleners steeds minder tijd hebben voor hun patiënten en staan de salarissen zwaar onder druk. Daarnaast zorgen de aanbestedingen voor een bureaucratisch gedrocht wat veel tijd vraagt van zorgaanbieders en gemeenten. Tot slot vergroot de aanbestedingsverplichting de kans dat mensen telkens met andere zorgverleners te maken krijgen, terwijl het juist in de zorg belangrijk is een vertrouwensrelatie op te bouwen.

De initiatiefwet van Klaver en Ellemeet schrapt de verplichting uit aanbestedingswet om lokale zorg aan te besteden.

Klaver: “De zorg is geen markt en een patiënt is geen product. De mensen die in de zorg werken doen dat werk vanuit hun hart: omdat ze mensen willen helpen. Maar in de wereld van het economisme verdwijnt juist die persoonlijke aandacht uit de zorg.”

De aanbestedingen in de zorg liggen al langer onder vuur. Onder meer minister Hugo de Jonge (VWS) sprak zich als wethouder al eerder uit tegen de verplichte aanbesteding. In 2012 nam de Tweede Kamer de initiatiefwet Kant aan die de thuiszorg uitzonderde van aanbestedingsprocedures. Het kabinet Rutte II maakte dit Kamerbesluit ongedaan.

Het idee voor de initiatiefwet ontstond tijdens de kantinetour die GroenLinks enkele weken geleden is gestart. In kantines door heel Nederland gaat Klaver in gesprek met ‘de stille motor van Nederland’: de mensen die het land draaiende houden. Veel aanwezigen begonnen over de problemen die ontstaan door de aanbestedingen in de zorg.

Zo sprak Klaver in Doetinchem met een groep thuiszorgmedewerkers uit de Achterhoek die vertelden hoe ze vanwege de verplichte aanbesteding werden ontslagen, om vervolgens voor 25 procent minder salaris weer aan het werk te ‘mogen’. In Alkmaar vertelde jeugdbeschermer Yvonne dat ze noodgedwongen stapels papier moet invullen. Ze voelt zich tegenwoordig meer administrateur dan jeugdbeschermer en heeft dagelijks het idee tekort te schieten. Want kon ze vroeger bij elk kind onder haar bescherming eens in de twee weken langs. Nu niet meer. Nu moet ze kiezen. Jij wel, jij niet.

Klaver: “De eerste zes bijeenkomsten van de kantinetour onderstrepen indringend dat mensen met dienstbare beroepen worden behandeld alsof ze productiemedewerkers zijn van de BV Nederland. We horen dat terug vanuit alle sectoren. Of het nu de basisschoolleraar, de thuiszorgmedewerker of de wijkagent is, altijd zijn de verhalen terug te voeren op doorgeslagen marktwerking, overmatige efficiencydenken en controledwang.”

Een eerste versie van de initiatiefwet ligt klaar, maar voordat de wet wordt behandeld door de Tweede Kamer willen Klaver en Ellemeet eerst een uitgebreide consultatieronde organiseren. Daarbij wordt, en dat is uitzonderlijk, ook de Europese Commissie betrokken. De verplichte aanbesteding komt voort uit de implementatie van een Europese Richtlijn.

Klaver: “Er zijn Europese regels over gelijke behandeling voor bedrijven, maar in de zorg moet het niet gaan om economisch belang maar om het belang van mensen. Ik ben het aan de mensen die ik de afgelopen maanden in de kantines gesproken heb verplicht om te proberen dit te veranderen. Daarom gaan we het gesprek aan met Eurocommissarissen Vestager en Timmermans om hen te overtuigen dat het onzin is als Europese regels leiden tot verplichte marktwerking in de jeugdzorg en thuiszorg.”

Om hun pleidooi kracht bij te zetten nodigen Klaver en Ellemeet de eurocommissarissen uit voor een werkbezoek om langs te gaan bij verschillende zorgaanbieders om met eigen ogen te zien wat de verplichte aanbesteding in de praktijk betekent.