De dictatuur ingevoerd in Brunssum
Herindelingsdebat op 26 september 2017
Bijdrage van de Partij van de Arbeid
Voorzitter,
Als PvdA hebben we vorige week woensdagavond per mail onze grote verbazing uitgesproken dat vanavond een extra raadsvergadering zou zijn. Dat terwijl in het presidium duidelijk was afgesproken dat vandaag vier commissievergaderingen zouden zijn voor de raadvergadering over twee weken. Op 3 oktober is een extra (raads)vergadering om te spreken over de plannen rond de herindeling.
Pas vrijdag bleek waar het om gaat, een voorstel om een bestuurscommissie van drie raadsleden in te stellen die zeer vergaande bevoegdheden krijgt. Voor het bespreken van dat zeer vergaande raadsvoorstel wordt slechts een uur uitgetrokken en dat is heel vreemd. Gemakshalve wordt ervan uitgegaan dat de raadscommissies gewoon een uurtje later kunnen beginnen. Gezien de overvolle agenda’s is dat een schoffering van de raads- en commissieleden en de externen die voor de commissies uitgenodigd zijn en hun bijdrage leveren.
Maar vooruit, we hebben het nu dan ook slechts over een raadsvoorstel waarin de raad zichzelf buitenspel zet op het onderwerp herindeling, een zaak die alle Brunssummers aangaat. Het college en de burgemeester wordt in feite verklaard tot een stel onnozelaars die de belangen van Brunssum niet kunnen behartigen, dat kunnen wel drie raadsleden in een bestuurscommissie.
Voorzitter, u vraagt de reden voor de inzet van dit overdreven machtsvertoon door de lokale partijen? De wereld moet plotseling op de kop gezet worden omdat er een brief is van minister Plasterk aan het college van GS met vragen over de herindelingsplannen van Heerlen en Landgraaf. Brunssum wordt in die brief ook genoemd. Dat is blijkbaar de reden waarom we nu hier zitten met een voorstel om drie raadsleden te benoemen in een bestuurscommissie met bijna dictatoriale bevoegdheden. Kortom een gemeentelijke machtsgreep waarvoor Lenin zich in 1917 niet zou hebben hoeven te schamen.
Een paar punten uit het voorstel:
De raad en het college dragen alle bevoegdheden die ze hebben aangaande de mogelijke herindeling van Brunssum over aan deze bestuurscommissie,
Deze commissie kan zelfs rechtsgeldige besluiten nemen als slechts twee leden aanwezig zijn,
De commissie voert het woord over de herindeling in alle gevallen. Daarbij worden de raad, het college en de burgemeester buiten spel gezet;
Het is volstrekt onduidelijk op welke stukken deze BC zich baseert voor zijn beleid en keuzes. Die keuzes worden mogelijk pas achteraf verantwoord aan de raad, maar dat is allerminst zeker want de raad wordt immers geïnformeerd volgens het voorstel, de raad heeft geen enkele richtinggevende bevoegdheid meer;
De commissie eist onbeperkte ondersteuning uit het ambtelijk apparaat. Die ambtenaren hebben blijkbaar niets anders te doen;
De kosten van dit hele project zijn totaal niet inzichtelijk;
Het is een BC die niet aan een termijn gebonden is;
Deze BC kan ook in het geheim vergaderen en zelfs in het geheim besluiten nemen.
Wat moet deze BC nu eigenlijk doen? De brief van de minister Plasterk is gericht aan GS en vraagt Brunssum niet eens om een reactie. Het college heeft altijd de besluiten van de raad heel loyaal uitgevoerd. Geloven de indieners dat niet meer? Dan moeten ze het heft ook echt in handen nemen, de wethouders naar huis sturen en een nieuw college installeren. Dat zou de normale procedure zijn in bestuurlijk Nederland. We zijn immers niet in een bananenrepubliek maar in een land waarbij we al eeuwenlang een democratische traditie hebben in een door de wet geregeerd overheidsbestel.
Voorzitter, terug naar de taak van deze in te stellen BC. Als raad hebben we nu niets vastliggen waar zij zich beleidsmatig aan moet houden, buiten een paar moties. Als de raad meent dat zij ook een reactie wil sturen aan de minister, had men vandaag met een voorstel kunnen komen aan deze raad, om nog voor 28 september te kunnen reageren. Nu vragen de vier lokale partijen om een stapel blanco cheques van deze raad.
Daarmee hebben we nog steeds niets gedaan behalve een dictatuur instellen. En zoals we weten, een dictatuur heeft nog nooit tot oplossingen geleid die breed gedragen werden. Zelfs in het oude Rome werden dictators slechts voor zes maanden benoemd in heel uitzonderlijke situaties, en meestal liep het na die termijn niet zo goed met deze dictators af.
Dan de besluiten: de opdrachtverstrekking aan prof Tak wordt nu achteraf goed gekeurd en daar hebben we wat kanttekeningen bij. Ik was zelf bij de bijeenkomst op 18 augustus waar de raadsmeerderheid om dit advies vroeg. Daar heb ik ook uitdrukkelijk gesteld dat wat de PvdA betreft dit advies alleen door de raad gevraagd en ook alleen door de raad een krediet beschikbaar gesteld kon worden. Vanwege de snelheid waarop dat volgens de vier lokale partijen gebeuren moest, werden alle bestaande afspraken die we als raad hierover hebben, gemakshalve aan de kant geschoven. Ook heb ik daar op tafel gelegd dat wat mij betreft maar een vraag beantwoord moet worden: is Brunssum nu wel of niet in het besluit tot herindeling opgenomen? Dat is immers hetgeen waar de hele zaak om draait. Aangezien dat heel simpel te lezen is in het besluit van Provinciale Staten, leek ons een zwaar advies op korte termijn niet noodzakelijk was.
Dat rapport van Professor Tak is er inmiddels en waarom bespreken we dat nu niet? Het is immers volgens de partijen die dit bureau aangezocht hebben het centrale punt van hun acties tegen de vermeende overval op de zelfstandigheid van Brunssum? Daarmee is het hét document van deze BC want veel andere onderleggers zijn er niet. Waarom dan niet eerst een debat daarover?
Vragen:
Waarom maar drie leden en waarom zijn de namen nog niet ingevuld?
Waarom niet alle fracties betrokken bij dit voorstel?
Worden de kosten van die bestuurscommissie betaalt uit het budget van 100.000 euro of moet daar extra budget voor worden vrijgemaakt?
De griffie is de ondersteuning van de totale raad, waarom wordt die nu door dit voorstel opgeëist door de bestuurscommissie?
Over die toekomst van Brunssum als zelfstandige gemeente, wij hebben als PvdA fractie deze raad al vaker de spiegel voorgehouden en gevraagd: moeten we niet eens kijken wat voor Brunssum de opties, de mogelijkheden en de bedreigingen zijn? Buiten de steun van de SP, was het dan muisstil van met name de partijen die nu zo hoog opgeven dat ze opkomen voor de zelfstandigheid van Brunssum. Daar hield men angstvallig vast aan de langetermijn visie van Brunssum waarin staat dat we streven naar een zelfstandig Brunssum. Dat dat onze eigen visie is, maar geen garantie voor een daadkrachtig, zelfverzekerd en zelfstandig Brunssum werd gemakshalve vergeten. En nu Brunssum mogelijk bedreigd wordt, hebben we geen plannen klaar, weten we niet wat onze burgers ervan vinden en is onduidelijk of onze organisatie de uitdagingen voor de komende jaren goed aankan. De inmiddels gekozen en ingevoerde minimum variant voor het ambtelijk apparaat heeft gevaren in zich, dat weten we vanaf het begin. Maar we weten ook dat we niet meer in die organisatie willen c.q. kunnen investeren.
Dat hebben we ook heel eerlijk bekend gemaakt in de brief van 7 maart 2017. Daarin beloven we ons stinkende best te doen, maar dat dit geen garantie is dat we het op lange termijn ook redden om onze Brunssumse boontjes zelf te doppen.
En dan komt nu plotseling dit paniekvoetbal van de vier lokale partijen in deze raad. Niet erop gericht de bestuurlijke kracht van Brunssum te tonen, maar complottheorieeen aangaande de landelijke partijen ventileren, zelfs raadsleden van deze partijen te beschuldigen de burgers een dolk in de rug te steken, zie de beelden van 11 juli 2017. Wij werden in dat debat nog net geen volks-verraders genoemd als landelijke partij.
Het gevolg was dat we niet samen kracht toonden als raad en burgers, maar dat een deel van de raad werd neergezet als de vijand van zelfstandig Brunssum. Met deze framing proberen de lokale partijen een beetje winst te halen bij de verkiezingen over zes maanden. Voorwaar, dat is juist wat we niet moet doen in deze situatie als je Brunssum zelfstandig wilt houden.
Dan de verordening zelf
Artikel 3 lid 3 ondersteuning op deze basis is wel heel vreemd, dat is bestemd voor individuele raadsfracties, niet voor activiteiten die namens de raad ondernomen worden.
Artikel vier is een lachertje, tenminste twee leden moeten besluiten. Waarom niet de hele raad, ik kan me nog momenten in deze raad herinneren dat een ruime raadsmeerderheid volgens een van de indienende fracties niet eens voldoende legitimering was voor een raadsbesluit.
Artikel zes: de BC krijgt hier zeer vergaande bevoegdheden, daar stemmen wij zeker niet mee in. De BC bepaalt of, hoe en waarom ze namens de gemeente zal optreden. Dat is een volstrekte uitholling van de democratie.
Artikel zes gaat over Art 160 GW lid 1 sub f. Het college is in ieder geval bevoegd: te besluiten namens de gemeente, het college of de raad rechtsgedingen, bezwaarprocedures of administratief beroepsprocedures te voeren of handelingen ter voorbereiding daarop te verrichten, tenzij de raad, voor zover het de raad aangaat, in voorkomende gevallen anders beslist;
Artikel acht: welke stukken, ook aan de raad gerichte brieven, vragen of verzoeken; worden die zonder door de raad vastgesteld of besproken te zijn door de drie wijzen van een deskundige reactie voorzien? Denken deze drie wijzen dus namens de hele raad? Hoe democratisch is dat?
Artikel negen geheime besluitvorming? Dat kan echt niet waar zijn als ik de betogen van met name PAK en BBB/Lijst Palmen in herinnering roep aangaande de opgelegde geheimhouding op een miniem deel van een groot dossier en dat werd als schandalig gedrag van het college en de raadsmeerderheid beschouwd.
Voorzitter, alles in ogenschouw nemend, kan de PvdA dit voorstel niet als een serieuze poging beschouwen om iets goeds voor Brunssum te doen. De raad geeft met dit voorstel zijn macht en gezag zonder discussie aan drie raadsleden over een zaak die heel Brunssum fundamenteel aangaat.
Dit heeft niets meer met goed bestuur te maken. Het gaat om een totaal gebrek aan vertrouwen in de raad als geheel en het zittende college. Dat los je niet op deze manier op, daar hebben we goede regels voor. Nu gaat het alleen nog om het invoeren van politieke willekeur en een dictatuur in Brunssum waarbij het alleen nog maar gaat om met de megafoon te belijden dat men voor een zelfstandig Brunssum is, zonder serieus met alle betrokken partijen te praten.
Alle kansen om redelijk met elkaar om te gaan worden vakkundig om zeep geholpen en Brunssum presenteert zich aan de buitenwereld als een kleine bananenrepubliek waar wantrouwen, mogelijk electoraal gewin, elkaar zwart maken en non-cooperatie belangrijker zijn dan een goed bestuur. Daarmee speelt de krappe meerderheid van de lokale partijen in deze raad precies in de kaart van de mensen die er mogelijk op uit zijn Brunssum bij de fusie van Heerlen en Landgraaf mee te nemen en deze gemeente op te heffen.
Nog is het niet te laat, verlaat dit heilloze pad en ga samen als raad en burgers op pad om te zorgen dat Brunssum zelfstandig kan blijven. Met dit voorstel tekent de raad zijn eigen doodvonnis en maakt de gemeente onsterfelijk belachelijk. Voorwaar een prestatie van formaat zou ik zo zeggen van vier lokale partijen die zeggen voor de belangen van Brunssum en zijn inwoners op te komen. Als u dat laatste echt vindt, trekt u dit onzalige voorstel in. Wij hebben de hand al vaker uitgestoken om tot samenwerking te komen, nu is het moment om dat ook te doen.
Namens de PvdA, dank ik u voor uw aandacht.
Servie Broers, Agatha van Malden en Petra Bolster-Damen
Het bericht De dictatuur ingevoerd in Brunssum verscheen eerst op PvdA Brunssum.
