De AAV van 12 december 2018 met kerstborrel werd ook gebruikt om het boek te presenteren over een van de oprichters van D66: Hans Gruijters
Gruijters en Lelystad leverden een knappe prestatie
Aldus de schrijver Rogier Verkroost, auteur van het boek Hans Gruijters, een dwarse democraat over de D66-coryfee die van 1980 tot 1996 burgemeester van Lelystad was.
Wanneer je een boek maakt over Hans Gruijters dan kom je er niet omheen een bezoekje aan Lelystad te brengen. Ik was er als zuiderling nooit eerder geweest en wist maar weinig over de bijzondere geschiedenis van de provinciehoofdstad van Flevoland. Al snel kom je uit bij het buitengewoon vermakelijke boek Lelystad van Joris van Casteren. Een zwartgallige perceptie van hoe de beleving van Lelystad moet zijn geweest in de jaren dat Gruijters de burgemeester was. Een stad waar door ontwerpfouten bijna alles mis leek te gaan en die te kampen had met werkloosheid, leegstand, hoge criminaliteit, een structureel begrotingstekort en een grote hoeveelheid psychische nood. Als een gebouwde stad in Sim City die maar niet wil lukken maar waarvan het delete-icoontje niet beschikbaar is. Een hopeloos oord waar vandalisme en de sherry uit de supermarkt de belangrijkste middelen van troost waren.
Nu, een generatie later kun je eigenlijk stellen dat Lelystad er wel prima bij ligt. Een provinciestad met zijn karakteristieke probleempjes, maar geen vervallen onleefbare banlieue. Hoe heeft Lelystad dat doemscenario kunnen afwenden? Er is niemand die het ooit echt uitspreekt, zelfs de inwoners van Lelystad niet. Maar het is een bijzonder knappe prestatie te noemen hoe Lelystad zich uit de benarde positie die ze in de jaren tachtig had heeft kunnen redden. Wie namelijk kijkt naar steden die het moeilijk hebben ziet dat het verre van vanzelfsprekend is. Men heeft dan vaak de neiging om oorzaken buiten de stad neer te leggen. Het ligt aan de regering, aan de ligging of aan de wereldeconomie dat de stad geplaagd wordt door problemen en troosteloosheid. Waar het verschil in Lelystad zit? Dat is in goed bestuur. Als inwoner van Eindhoven zie ik een mooie analogie met de periode dat onze stad in de jaren negentig in verval dreigde te raken toen de grote industriegiganten in de problemen kwamen. Door goed beleid van gemeentebestuurders met een visie, is Brainport Eindhoven nu wereldwijd bekend. Lelystad is een paar maten kleiner. Maar ook hier is het onheil afgewend door sterke bestuurders waarvan Hans Gruijters er een was.
Het is teveel eer om deze prestatie geheel aan Gruijters te wijden. Niettemin speelde hij een cruciale rol. Zo lukt het om in 1987 met de regering om tot een saneringsplan te komen waarmee de stad bevrijd werd van zijn artikel 12 status. Ook was hij een onmisbare schakel in de bouw van de Batavia. Nadat hij in een Amsterdams cafe van de ambities van Willem Vos hoorde bood Gruijters hem een plek aan om zijn schip te bouwen. En eindelijk was er iets om trots op te zijn. Maar ook door diverse beleidswijzigingen rondom het bouwbeleid lukte het om in de jaren negentig het tij te laten keren.
Menig ambtenaar of raadslid zal wellicht niet met plezier terugkijken naar zijn leiderschapsstijl. Tegenover menig collega, zeker wanneer die in zijn ogen niet slim genoeg was, gedroeg hij zich doorgaans schandalig. Raadsvergaderingen werden in een noodvaart afgehamerd en raadsleden die wat durfden te zeggen werden bot afgekapt. Het mag al net zo’n wondertje heten dat hij twee keer herbenoemd is. Kennelijk geloofden raadsleden zodanig in het gezag en intelligentie van Hans Gruijters dat ze nooit om persoonlijke redenen hebben gekozen hem weg te sturen. Na zijn zestienjarige bewind mag Lelystad zijn eerste burgemeester niet vergeten. En ze mag, terugkijkend op het verleden, zich meer op de borst kloppen.
Rogier Verkroost
Meer weten, geïnteresseerd in het boek?
https://www.flevolandsgeheugen.nl/page/7399/verraad-in-de-polder
The post Boekpresentatie Gruijters: een dwarse democraat appeared first on LELYSTAD.