Poliflw

Bij het debat over de begroting van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat presenteert GroenLinks-Kamerlid Tom van der Lee zes concrete knelpunten in de energietransitie. Deze punten gaan onder andere over een aparte regeling voor kleine windmolens, laadpunten en de Postcoderoosregeling. Deze knelpunten zijn relatief eenvoudig op te lossen maar staan de energietransitie onnodig in de weg.

Tom van der Lee: “Mensen die enthousiast met de energietransitie aan de slag gaan, bijvoorbeeld door een energiecoöperatie te starten of hun woning te isoleren, stuiten nog steeds op veel obstakels. Ik heb een aantal van deze obstakels in kaart gebracht en vraag aan de minister deze obstakels zo snel mogelijk weg te nemen.”

Lees hieronder de zes voorstellen. 

Het sluiten van kolencentrales is de meest snelle en goedkope manier om het klimaatdoel van 25% CO2-reductie in 2020 te halen. Dat doel is door Urgenda bij de rechter afgedwongen, de overheid heeft de plicht zich hier aan te houden. GroenLinks wil hier daarom zo snel mogelijk geld vrijmaken voor het sluiten van de Hemwegcentrale en de Amercentrale. Hiermee kunnen de centrales hun werknemers een goed sociaal plan aanbieden.

Onlangs bevestigde de rechter in de Klimaatzaak dat Nederland 25% minder broeikasgassen moet uitstoten in 2020 ten opzichte van 1990. In 2017 werd er slechts 13% minder uitgestoten, we zijn dus pas op de helft. Volgens onderzoeksbureau Kalavasta komen we in 2020 uit op slechts 15% reductie. Er zijn dus snel drastische maatregelen nodig om het doel van de Klimaatzaak wél te halen. Eerder deze maand waarschuwde Pieter Boot van het Planbureau van de Leefomgeving al: “Zonder sluiting van die kolencentrale kom je er niet”.

GroenLinks Kamerlid Tom van der Lee: “Het is duidelijk dat we de klimaatdoelen voor 2020 niet halen. Het kabinet heeft dan de plicht te handelen. De oudste twee kolencentrales moeten daarom zo snel mogelijk dicht. Daarbovenop is het ook nog een van de goedkoopste maatregelen om uitstoot te verminderen”.

GroenLinks diende deze week een wetswijziging in om geld voor de sluiting van de centrales vrij te maken. De motie werd verworpen, want de coalitiepartijen stemden tegen. 

“De kabinetsreactie op de voorstellen voor het Klimaatakkoord schiet tekort en lijkt onvoldoende om de klimaatdoelen te halen.” Dat zegt GroenLinks-klimaatwoordvoerder Tom van der Lee in een reactie. Belangrijkste kritiekpunt is dat op veel punten concrete maatregelen ontbreken.

Van der Lee: “Wat nodig is, zijn concrete plannen die voor iedereen duidelijk zijn. De industrie, burgers, het MKB, gemeentes en provincies; iedereen moet weten waar ze aan toe zijn. Maar zolang wensdenken overheerst en de ‘hoe-vraag’ nog niet duidelijk wordt beantwoord, ontbreekt de noodzakelijk regie voor een succesvolle energietransitie. In deze kabinetsreactie wordt te veel gereageerd op individuele voorstellen, die via de klimaattafels naar boven zijn gekomen. Dat is niet genoeg. Het kabinet moet niet mee- of tegenblazen in het orkest, maar leiderschap tonen en er als dirigent voor gaan staan.”

Daarnaast hekelt Van der Lee de politieke taboes die de coalitie legt op rekeningrijden en forse reductie van de veestapel.

Van der Lee: “Het gebrek aan politieke moed en creativiteit bij het kabinet maakt dat wat nu voorligt onvoldoende lijkt te zijn om het doel van 49% minder CO2-uitstoot in 2030 te bereiken. Om maar te zwijgen over het doel ook een uitvoerbaar reductiescenario voor 55% achter de hand te hebben.” Dit laatste doel werd, volgens het PBL, al onvoldoende uitgewerkt in het voorstel voor het Klimaatakkoord. Deze kabinetsreactie legt volgens Van der Lee een aantal kaders op, die dit nog moeilijker realiseerbaar maakt.

Van der Lee is wel positief over het feit dat het kabinet duidelijk maakt dat de industrie moet gaan betalen voor haar eigen verduurzaming. Zo blijft de CO2-mimimum prijs voor de elektriciteitssector overeind.

Van der Lee: “De logica en noodzaak om de industrie mee te laten betalen, wordt nu voor het eerste door dit kabinet als beginsel onderkend. Dit brengt ons een eerste stapje verder richting het ideaal waar GroenLinks al sinds haar oprichting voor staat: een rechtvaardige transitie naar een duurzame economie waarin de lusten en lasten eerlijk verdeeld worden. Het is echt een trendbreuk dat het kabinet nu ook pleit voor een additionele CO2-heffing voor de hele industrie, al is het alleen nog als stok achter de deur en ontbreekt concrete invulling van deze maatregel nog.”

Ondanks deze positieve noot vindt Van der Lee het wel teleurstellend dat elk inzicht in een lasten en lustenverdeling ontbreekt en pas in beeld lijkt te komen na totstandkoming van een eindakkoord.

Van der Lee: “Hoe burgers hun huis moeten verduurzamen blijft in de lucht hangen. Het is een gotspe dat zonder enige uitleg gesteld wordt dat gebouwgebonden financiering ‘niet fiscaal kan worden ingepast’.”

Ook over het stimuleren van elektrisch rijden en de opwekking van duurzame energie is nog veel onduidelijk. Van der Lee: “Er moet een duidelijke visie zijn op hoe er genoeg duurzame energie wordt opgewekt en hoe die energie terecht komt waar dat nodig is. Ook wordt er in de plannen van het Klimaatakkoord veel teveel aanspraak gemaakt op biomassa, zoveel is er niet beschikbaar en het ontbreekt aan een keuze waar die verantwoord kan worden ingezet.”

Vandaag publiceerde het Planbureau voor de Leefomgeving en het Centraal Planbureau hun analyse van de Hoofdlijnen van het Klimaatakkoord die deze zomer werd gepresenteerd. De conclusie: het halen van de doelen uit de Klimaatwet is mogelijk, maar dan zijn er wel snel politieke keuzes nodig. Tegelijkertijd blijkt uit mediaberichten dat vertraging van het sluiten van het Klimaatakkoord dreigt omdat de coalitie het niet eens kan worden.

GroenLinks-klimaatwoordvoerder Tom van der Lee reageert op de analyse van de planbureaus: “Dit is het moment voor politiek leiderschap. Vage plannen moeten snel concrete maatregelen worden. We kunnen ons geen oneindig uitstel van een klimaatakkoord veroorloven. De coalitie is aan zet: we moeten af van politiek taboes rondom het zwaarder belasten van CO2-uitstoot van de grote vervuilende industrie, het inkrimpen van de bio-industrie en het eerlijker betalen voor vervoer."

Politieke keuzes zijn niet alleen nodig om te zorgen dat Nederland de klimaatdoelen gaat halen, maar ook om te zorgen dat de rekening van de energietransitie bij het grote bedrijfsleven komt te liggen en niet bij burgers.

"Het kabinet moet nu richting geven aan een robuust en rechtvaardig klimaatbeleid en daarbij duidelijk maken dat de rekening van de energietransitie niet eenzijdig bij burgers mag komen te liggen. Klimaatrechtvaardigheid en het principe de vervuiler betaalt betekenen dat we van de grote vervuilende bedrijven een grotere bijdrage zullen moeten vragen.”