Het was aan het einde van een vraag-antwoord-sessie met zo’n tweehonderd mensen op de jaarlijkse Open Dag van de ChristenUnie dat achter in één van de zalen in de Tweede Kamer een oudere man opstond. Het was al gegaan over migratie, medische ethiek, klimaat en hoe we in ons land omgaan met ouderen. Er was nog tijd voor één vraag. Hij introduceerde zich als 88 jaar oud, afkomstig uit Rotterdam en voormalig arts. En, voegde hij toe, Joods lid van de ChristenUnie. Hij was blij om bij de Open Dag te zijn. Maar hij was ook bezorgd. Vaak wordt het aan het einde van een sessie onrustig in een zaal. Deelnemers voelen dat het bijna klaar is en de spanningsboog zet zijn weg omlaag in. Maar toen Wolfgang Kotek het woord nam, werd het stil. Zijn verhaal gaat over bijna honderd jaar vervolging. Over zijn vader, die begin jaren ’20 vanuit Polen naar Duitsland trekt. Vervolgens over hemzelf, die het steeds weelderiger tierende antisemitisme in Duitsland aan den lijve ondervindt. Vernederingen, mishandelingen. Smeulende resten van de synagoge in Wuppertal-Elberfeld na de Kristallnacht. Vluchten naar Nederland. De oorlog en de relatieve rust in de jaren daarna. Maar ook: het nooit uitgeroeide antisemitisme. Kotek had die dag, in dat zaaltje van ons parlement, één vraag. Wat doet de politiek tegen antisemitisme? Tegen Jodenhaat, die de laatste jaren eerder nadrukkelijker dan minder nadrukkelijk in onze samenleving de kop opsteekt? Negen op de tien Europese Joden meent dat antisemitisme in de EU de afgelopen vijf jaar toenam. Bijna 30 procent zegt in de voorgaande twaalf maanden te zijn lastiggevallen vanwege hun afkomst. Eén op de vijf stapt naar de politie. Al eeuwenlang woont in Europa een Joodse gemeenschap. Zij hoorde en hoort bij ons continent. Het overgrote deel is tijdens de oorlog gedwongen de koffers te pakken, op de trein gezet en uitgemoord. Het is schrijnend en een aanklacht van ons allemaal dat van de families die nu nog leven, een derde de afgelopen vijf jaar overwoog om te emigreren: uit eigen beweging huis en haard te verlaten. Zij voelen zich niet veilig in het land waar ze wonen. Het is tijd voor actie. Tijd voor actie in de Tweede Kamer, vlakbij de plek waar ik Kotek sprak. Samen met de VVD schreef ik een initiatiefnota met voorstellen om stappen te zetten in onze strijd. Zodat in het onderwijs verhalen zoals die van Kotek gehoord worden, maar juist ook de verhalen over de vitaliteit van de Joodse gemeenschap. Antisemitisme moet beter herkend worden. Vernieling, schelden en geweld is meer dan dat als dit motief er achter zit. En antisemitisme op internet, in de sport, op scholen moet harder worden aangepakt. Daarvoor moet een sterke landelijke aanpak komen die wordt samengebracht door de nieuw aan te stellen nationaal coördinator antisemitisme. Maar dit kwaad komt in heel Europa voor en we zijn het mensen als Wolfgang Kotek verplicht om antisemitisme om het hele Europese continent te bestrijden. Joden hebben een Europese geschiedenis en horen bij de toekomst van Europa. Daarom zijn ChristenUnie, SGP en het CIDI een petitie gestart waarmee we de nieuwe Europese Commissie oproepen om harder op te treden tegen antisemitisme. Met de concrete stappen die we in Nederland bepleiten met de VVD geven we een signaal af aan Joden in Nederland. Met deze Europese petitie waar we al 25.000 handtekeningen voor ophaalden, geven we een signaal af aan Joden in heel Europa. Wolfgang Kotek heb ik na de ontmoeting in de Tweede Kamer nog regelmatig gesproken. Een man met een lange, heftige geschiedenis. Maar de vraag die Kotek stelde – ‘wat doet de politiek?’ – stelt hij niet voor zichzelf. Hij stelt hem voor de jongere Joodse generaties die vandaag in Nederland of elders in Europa opgroeien. Het gaat voor hen niet over geschiedenis, maar over toekomst. Het bieden van een toekomst aan de Joodse gemeenschap en het tegengaan van antisemitisme is de verantwoordelijkheid van heel Europa, van ons allemaal. We mogen niet wegkijken of zwijgen. Uw steun op www.stop-antisemitisme.nl is nodig om dit geluid te versterken en dit werkelijk tot een Europese prioriteit te maken. Er is geen tijd te verliezen.
