De eerste resultaten van de Europese aanbesteding van de afvalstromen milieustraten van de gemeenschappelijke regeling Blink zijn bekend. Gemert-Bakel neemt ook deel aan deze gemeenschappelijke regeling en de uitkomst van deze aanbesteding is ook voor ons van belang.
In het ED artikel Afval verwerken pakt een stuk goedkoper uit voor Blink dankzij nieuwe partijen van 24 januari jl., stelt de heer Lemmen kwartiermaker / secretaris van de GR Blink dat Blink per jaar enkele tonnen minder kwijt is aan de verwerking van grof huishoudelijk rest- en klein chemisch afval.
In het AB overleg van 21 januari 2024 sprak de heer Lemmen over een daling op jaarbasis van 500.000 euro voor de verwerking van grof huishoudelijk restafval. Voor grof huishoudelijk restafval is Renewi als winnaar uit de bus gekomen met een aanbieding van afgerond 800.000 euro.
Hieruit kunnen wij opmaken dat wij in 2023 voor de verwerking van dat deel van het grof huishoudelijk restafval dus rond de 1.3 miljoen euro aan PreZero hebben betaald. Mijnheer Lemmen bestrijdt in het ED stuk het standpunt van Politiek op Inhoud dat wij in de afgelopen 5 jaar miljoenen euro’s te veel hebben betaald voor de verwerking van de afvalstromen. Dat vindt de Blink directeur te kort door de bocht zo lezen wij in het ED.
GR Blink heeft een kostprijsplus afspraak met PreZero. Voor de verwerking van de afvalstromen brengt PreZero de kostprijs in rekening (wat dat ook betekent?)
PreZero krijgt in deze kostprijs PLUS afspraak voor de PLUS een fee van ongeveer 750.000 euro betaald (risico en marge).
Afspraken tussen Blink en SUEZ=PreZero zijn zeer beperkt vastgelegd. Afspraken (wat wordt geleverd, tegen welke kosten) zijn onduidelijk. In samenhang daarmee ervaren de gemeenten en de Blink-organisatie onvoldoende transparantie over de opbouw van de tarieven/ kostprijzen die door SUEZ (PreZero) worden gerekend. Daarbij leeft de vraag bij gemeenten in hoeverre deze tarieven marktconform zijn (Berenschot rapport 20 juli 2021)
PreZero weigerde ook recent weer een onderbouwing te geven hoe de kostprijs voor de verwerking van de afvalstromen is opgebouwd. Dat bleek tijdens het AB overleg van 25 januari 2023 (uitspraak MT lid Blink).
Zonder onderbouwing van de kostprijs is de afspraak met PreZero niet te controleren en het Blink bestuur accepteer dat ook in 2023 stilzwijgend.
De oud DB leden van GR Blink, Gaby van de Waardenburg (nog steeds wethouder in Helmond) en Joep Pernot (inmiddels oud-wethouder Nuenen) krijgen daarnaast (2021) zeer serieuze signalen uit de markt dat PreZero tientallen procenten duurder is dan commerciële tarieven in de markt en dus per definitie in 2021 geen kostprijs hanteerde voor de verwerking van de afvalstromen.
Deze oud DB leden negeerde bewust deze signalen uit angst voor de impact die de discussie met PreZero zou kunnen opleveren.
Wetende dat onderhands aanbesteden onrechtmatig was (AKD rapport), heeft Blink toch voor 2023 onderhands de opdracht voor verwerking van de afvalstromen milieustraat gegund aan PreZero.
De contractwaarde voor de verwerking van de afvalstromen door Renewi (EU aanbesteding 2024) ligt t.o.v. PreZero 39% lager. Andere tonnages kunnen misschien iets van invloed zijn in vergelijk met het totaalbedrag van beide partijen, maar het is niet logisch te veronderstellen dat hierin de verklaring ligt dat Renewi zoveel goedkoper is dan PreZero.
De vraag naar secundaire grondstoffen is mondiaal gedaald. Afvalstromen, het fundament voor het maken van secundaire grondstoffen is daardoor eerder in waarde gedaald dan gestegen. Niet logisch dat de tarieven voor het verwerken van de afvalstromen dan dalen, zoals de heer Lemmen beweert.
Door het toenemende aanbod van ingezamelde grondstofstromen neemt de druk op de beschikbare verwerkingscapaciteit toe. Als gevolg hiervan stijgen de kosten van de verwerking van grondstoffen. (bron: Gemert-Bakel grondstoffenbeleid 2024-2027 26 okt 2023).
Bij gelijke marktomstandigheden is de aanbieding van PreZero in de recente EU aanbesteding minimaal 25% hoger dan het bod van Renewi.
Kwartiermeester houdt Blink bestuur uit de wind
De heer Lemmen stelt in het ED artikel dat de lagere prijs van Renewi mede te verklaren valt omdat de kosten voor verwerking van de afvalstromen in de markt sterk gedaald is. Bovenstaand feitenrelaas spreekt de uitspraken van de heer Lemmen in het ED tegen.
En als de markt daadwerkelijk een dalende trend zou vertonen zoals de heer Lemmen stelt in het ED artikel, waarom is PreZero dan MINIMAAL 25% duurder dan Renewi? Als bestaande leverancier heb je t.o.v. een nieuwe marktpartij ook nog eens het voordeel geen kosten te hoeven maken voor het inregelen van de opdracht.
Wij hebben voor de zorgvuldigheid ook marktexperts benaderd en deze experts herkennen zich ook niet in het beeld dat de heer Lemmen schetst.
Het standpunt van Politiek op Inhoud dat de inwoners van Gemert-Bakel en de inwoners in het Blink verzorgingsgebied de afgelopen 6 jaar 5 miljoen of meer te veel hebben betaald voor de verwerking van de afvalstromen van de milieustraat is niet kort door de bocht zoals de heer Lemmen stelt, maar een realiteit dat met de resultaten van deze EU aanbesteding alleen maar extra bevestigd wordt. Wij gaan uit van een bedrag van rond 1 miljoen euro per jaar.
Het algemeen en dagelijks bestuur van Blink plaatste in 2021 al (Berenschot rapport p16) vraagtekens bij de transparantie over de opbouw van de tarieven/kostprijzen die door SUEZ (voorganger PreZero) worden gerekend. In 2021 leefde de vraag al bij gemeenten in hoeverre deze tarieven marktconform zijn.
De heer Lemmen probeert met zijn analyse en uitspraak “te kort door de bocht verhaal” het Blink bestuur uit de wind te houden. Met zoveel signalen had het Blink bestuur in 2021 PreZero al moeten confronteren met het feit dat deze afvalverwerker zich niet aan de afspraken (kostprijs plus) hield. PreZero maakte de dienst uit bij GR Blink en het Blink bestuur keek weg van de werkelijkheid.
De heer Lemmen creëert een rookgordijn om zowel het huidige als het oude bestuur uit de wind te houden. Misschien begrijpelijk, als je bedenkt dat een interim manager zijn broodheer natuurlijk niet publiekelijk aan de schandpaal zal nagelen. Alleen het is heel doorzichtig wat hier gebeurt.
Dagelijks bestuur Blink (2018-2022) treft extra blaam
Zowel het Blink bestuur uit de periode 2018-2022 als het Blink bestuur uit de periode 2022-2026 is verantwoordelijk voor het feit dat PreZero ongegeneerd en onterecht ongeveer een miljoen euro per jaar van burgers kon afnemen.
Het dagelijks bestuur van Blink (periode 2018-2022) treft echter extra blaam. Zij negeerde zeer serieuze signalen dat de prijzen van PreZero tientallen procenten boven de basisafspraak lag. Het Blink bestuur was bang voor de impact die deze discussie zou hebben in relatie tot PreZero en hebben daarom bewust niets gedaan.
Geen kostprijs zoals afgesproken, maar super hoge tarieven. Daarmee betaalde GR Blink ook ten onrechte jarenlang de jaarlijkse opslag (het plusdeel van de afspraak) van ongeveer 750.000 euro.
Het algemeen bestuur (periode 2018-2022) plaatste vraagtekens bij de tarieven maar verzuimde in actie te komen.
Het dagelijks bestuur (periode 2018-2022) negeerde expliciete marktsignalen en keken bewust weg i.p.v. te handelen
Het dagelijks bestuur (periode 2022-206) continueert het contract met PreZero voor de verwerking van afvalstromen milieustraat voor 2023. Wetende dat AKD al medio 2022 gesteld had dat onderhands gunnen van deze opdrachten aan PreZero onrechtmatig was en Berenschot medio 2021 al optekende dat het Blink bestuur / gemeenten vraagtekens hadden over de tarieven.
Wij hebben n.a.v. de uitkomst van het eerste resultaat van de EU-aanbesteding onze analyse ook gedeeld met de rekenkamer van Gemert-Bakel. De roep om een rekenkamer onderzoek naar de tarieven van PreZero wordt voor ons met deze informatie alleen maar sterker en sterker.
Vertrekpremie oud-directeur in 6 weken terugverdiend?
Met deze analyse wordt het voor ons nog duidelijker waarom PreZero afscheidt wilde nemen van de (oud) directeur van Blink die in zijn handelen als enige werkelijk stond voor het algemeen belang van Blink en onze inwoners. Niet de wethouders van het algemeen bestuur of dagelijks bestuur van Blink. Slechts 1 persoon, die op de payroll stond van PreZero en wetende dat het zijn baan kon kosten, durfde de discussie aan te gaan met PreZero.
PreZero had 1 miljoen euro redenen per jaar om Vaal pootje te lichten. Vaal was een sta in de weg voor de positie van PreZero in het strategisch traject Blink en een sta in de weg voor de gouden tarieven van PreZero.
De vertrekpremie/transitievergoeding, nodig om afscheid te kunnen nemen van de oud-directeur, werd met het door continueren van de diensten & bijbehorende gouden tarieven van PreZero in 2023 waarschijnlijk in ongeveer 6 weken terugverdiend.
Wethouder Briels van de gemeente Laarbeek sprak zich op 20 december 2023 publiekelijk positief uit in het overleg van het algemeen bestuur (zie verslag agendapunt 5) over de wijze waarop PreZero zich in het proces van ontvlechting heeft opgesteld. Briels sprak uit waardering te hebben voor PreZero voor de vlotte wijze waarop het traject tot nu toe doorlopen is.
Vlotte wijze waarop het traject tot nu toe doorlopen is????…….. Ik kreeg spontaan een gevoel van schaamte. Schaamte over de uitspraak van wethouder Briels uit Laarbeek. Schaamte over het feit dat de rest van het algemeen bestuur geen enkel kritisch weerwoord uitsprak richting deze wethouder.
Hoe respectloos is deze opmerking richting de oud directeur van Blink met kennis van onderstaande feiten.
Onbetrouwbaar: PreZero rekent naar mening van Politiek op Inhoud jaarlijks ongeveer 1 miljoen euro meer dan contractueel is afgesproken
Onethisch: PreZero heeft in 2022 getracht om toenmalig DB lid Joep Pernot (wethouder Nuenen 2018-2022)) naar voren te schuiven als directeur Blink om zo de directeur eruit te werken.
Arrogant: Nadat Vaal niet door Pernot vervangen kon worden, heeft PreZero vervolgens tegen de uitdrukkelijke wil van 9 wethouders in september 2023 toch afscheid genomen van Mark Vaal.
Manipulatief: De interim manager die PreZero in 2023 vervolgens voordroeg als interim directeur Blink, was (in tegenstelling wat PreZro beweerde) niet onafhankelijk. Carel Limburg had eerder advieswerk voor PreZero gedaan en zat ook samen met de CEO van PreZero in het bestuur van een hockeyclub in Apeldoorn. Carel Limburg handelde niet in het algemeen belang van Blink, maar in het belang van PreZero en is na deze constatering uit zijn functie gezet.
Geen openheid: Prezero weigert ook in 2023 gevolg te geven aan het het verzoek om zijn kostprijs voor de tarieven van de afvalstromen van de milieustraat te onderbouwen.
Onfatsoenlijk: PeZero beschuldigt Marita van Lierop van onethisch handelen (maart 2023) nadat zij interim directeur Carel Limburg uit zijn functie had gezet. Reden voor de actie van wethouder van Lierop / voorzitter DB Blink: Carel Limburg keert zich tegen besluiten van het DB / AB c.q. weigerde besluiten uit te voeren.
De uitspraak van wethouder Briels vinden wij, met bovenstaande feiten op ons netvlies, wethouder onwaardig. De wijze waarop er vervolgens op geen enkele wijze vanuit de rest van het algemeen bestuur kritiek kwam op deze opmerking, is tekenend voor dit Blink bestuur.
Als ik aan afvalstromen denk, dan denk ik, PreZero en Blink bestuur, de echte verwerking van afvalstromen moet nog plaatsvinden. Als ik aan de 9 gemeenteraden. denk, dan hoop ik op een brede steun voor een rekenkamer onderzoek.
Een onderzoek naar de tarieven van PreZero, een onderzoek naar de deal met PreZero m.b.t. de overname van het wagenpark en een onderzoek hoe het mogelijk is dat de accountant pas voor de jaarrekening 2022 geen volledige goedkeurende verklaring gaf. Waarom is dat signaal niet eerder afgegeven.