Afgelopen donderdag (8 november) heeft de gemeenteraad de begroting voor 2019 behandeld. Dit is de eerste begroting van het nieuwe college van PZ en CDA. Onze duo-fractievoorzitter Myrna van der Poel heeft hierbij een duidelijke beschouwing uitgesproken: we zijn trots dat we veel plannen kunnen verwezenlijken en toch nog een overschot op de rekening overhouden. De volledige tekst van de beschouwing is hieronder na te lezen.
In deze eerste programmabegroting van deze raadsperiode kunnen we spreken van een goede basis waarop we kunnen voortbouwen. Onze financiële positie is aanhoudend stabiel en solide met een positief saldo van € 15.200,00 en ook het toekomstperspectief ziet er goed uit. We mogen tevreden zijn met hoe het nu gaat, waarbij we ervoor waken dat we onze alertheid verliezen en ons realiseren dat het allemaal niet vanzelfsprekend is dat we deze cijfers kunnen presenteren.
Als kleine gemeente staan we voor een flink aantal uitdagingen de komende tijd, en zoals dat vaak gaat met uitdagingen: daar zijn ook financiële risico’s of gevolgen mee gemoeid. Belangrijke dossiers als de omgevingswet en het zorgdomein zullen zeker invloed gaan hebben op ons uitgavenpatroon. Ook het dossier van de regionale samenwerking zal onze aandacht gaan vragen. Er zijn ook zeker dossiers die de grenzen van onze gemeente overstijgen – ik noem de huisvestingsproblematiek waar heel Nederland mee kampt- en waar we als lokaal bestuur een belangrijke rol hebben te spelen. Wij zijn er van overtuigd dat Zoeterwoude klaar is om deze uitdagingen aan te gaan. Dit wordt bevestigd door bijvoorbeeld de positieve resultaten van het rapport Interbestuurlijk Toezicht van de provincie.
Onze partijnaam zegt het al: progressie vinden wij belangrijk. Vooruitgang boek je met mensen: door bewoners te betrekken bij het bestuur waar het kan, door te kijken waar we onze ambtelijke organisatie kunnen helpen ontwikkelen en door duurzaamheid écht in de praktijk te brengen. Dit in tegenstelling tot een conservatieve houding waarmee je in tijden van vooruitgang alleen achterom kijkt. In deze programmabegroting wordt aan de progressie invulling gegeven door de vertaling van het coalitieprogramma ‘Duurzaam Verbinden’ naar concrete plannen. Hoewel we ons herkennen in veel van deze concrete plannen, hebben wij hier en daar ook nog punten aangetroffen waar wat ons betreft de ambities nog wat scherper kunnen.
Salarislasten
De arbeidsmarkt draait volop. Dat uit zich in de hoogte van salarissen, maar ook in de beschikbaarheid van geschikte mensen. Hoewel in de begroting rekening wordt gehouden met CAO-stijgingen, weten we ook dat er arbeidsmarkttoeslagen nodig zijn om mensen binnen te halen. Ook zien we dat de eisen aan medewerkers veranderen, en doorgaans betekent dat dat we zullen moeten investeren: primair in het opleiden van de mensen die al bij ons werken, maar secundair zullen we ook rekening moeten houden dat de salarisschalen en kosten voor ingehuurde medewerkers op projectbasis zullen stijgen als we hoger gekwalificeerde ambtenaren zullen moeten inzetten. We gaan er van uit dat daar rekening mee is gehouden in de begroting.
Burgerparticipatie
We zien op verschillende plaatsen in de programmabegroting het betrekken van de bewoners terugkomen. Het valt op dat het begrip burgerparticipatie vele uitingsvormen kent. Van min of meer passief informeren via de website of op social media tot en met actieve inzet van vrijwilligers in het sociaal domein en alles wat daar tussenin zit.
Onze kleinschaligheid maakt dat de lijnen kort zijn, dat vinden we een groot goed dat gekoesterd moet worden. We kennen elkaar nog persoonlijk in ons dorp en het is niet moeilijk om de weg naar het bestuur te vinden. Wat ons betreft is zaak deze stelling ook om te draaien: het bestuur moet het niet moeilijk vinden om de weg naar de inwoners te vinden. Daaraan wil ik toevoegen: en iets te doen met de waardevolle bijdragen die zij leveren.
PZ kijkt dan ook reikhalzend uit naar het proces van de herinrichting van de Noordbuurtseweg, waar een pilot zal komen voor de werking van de pas vastgestelde randvoorwaarden voor het Participatiebeleid Ruimte. We hopen dat de positieve lessen van deze pilot zullen worden meegenomen naar andere beleidsterreinen. De gemeente heeft aangeboden om samen met de raad de participatiedoelstellingen te formuleren. PZ neemt deze uitnodiging graag aan en vraagt hierbij ook de toezegging om een reservering van € 100.000,00 voor de burgerbegroting in 2020 op te nemen.
Samenwerking
Bij burgerparticipatie hoort samenwerking als onlosmakelijk deel van de vergelijking. Maar samenwerking gaat natuurlijk verder dan dat voor een gemeente als Zoeterwoude. Juist vanwege onze beperkte schaal realiseren we ons als geen ander dat samenwerken moet. Door een actieve en constructieve bijdrage in de verschillende gemeenschappelijke regelingen waar we deel van uitmaken, maar ook door onze blik naar buiten open te stellen voor andere verbindingen, zoals bijvoorbeeld een groene alliantie.
De samenwerking met de Leidse regiogemeenten is een dossier op zich. Na de moeizame toestanden van de vorige periode, rekenen we erop dat we als raad weer snel betrokken worden in het proces. Want hoewel Zoeterwoude door sommigen wordt afgeschilderd als een ‘Gallisch dorp’ waarmee samenwerken niet meevalt, kunnen we vele voorbeelden geven waar we juist voorop lopen en constructief bijdragen in de regionale samenwerking. Onze rol op het vlak van duurzaamheid en het overnemen van 550 woningen van het contingent van Leiden illustreren dat.
De woonomgeving
Dat Zoeterwoude een fijn woonklimaat heeft, behoeft geen betoog. De cijfers laten zien dat er over het algemeen sprake is van een veilige omgeving, zowel fysiek als sociaal. Dat wordt ook zo ervaren door de inwoners.
Toch zijn er twee groepen die in dit verband bijzondere aandacht verdienen, namelijk de jongeren en de senioren. De jongeren enerzijds omdat áls er overlast is, dit meestal door deze leeftijdsgroep wordt veroorzaakt, en anderzijds omdat zij tussen wal en schip kunnen vallen: te groot voor de speeltuin, maar ook nog niet volwassen. Goede voorzieningen zoals (sport)verenigingen, JOP’s en andere buitenruimte zoals een voetbalkooi waar ze kunnen vertoeven, maar ook een uitgaansgelegenheid als Utopia, dragen bij aan hun welbevinden. We denken tevens aan preventie: de jeugd heeft de toekomst en als gemeente spelen we een belangrijke rol bij de signalering van mogelijke problemen. Ook hier speelt participatie een belangrijke rol: laat de jongeren meepraten, via de JAR maar ook via andere kanalen zoals gerichte participatie bij bijvoorbeeld herinrichting van een straat.
Ook senioren verdienen onze bijzondere aandacht. De toenemende vergrijzing gaat ook niet aan onze gemeente voorbij en we zullen ons rekenschap moeten geven van de betekenis van deze demografische werkelijkheid. Dat zal bijvoorbeeld uiting moeten krijgen in het sociaal domein, maar ook in de manier waarop we ons dorp inrichten. De gebiedsvisie voor de Rijndijk is hiervoor een uitgelezen kans: hier kunnen we voorzieningen in overeenstemming brengen met de behoeften van nu en in de toekomst. Laten we ervoor zorgen dat deze kans benut wordt en dat we tot een plan komen dat aansluit bij wat onze inwoners nodig hebben.
Verkeer en waterstaat vormen een belangrijk element in de beleving van de woonomgeving. Er is een aantal projecten opgenomen in de programmabegroting. Dat draagt bij aan de kwaliteit van ons (water)wegennet, dus daar zijn we blij mee. Toch missen we een belangrijk onderdeel op de lijst, en wel de situatie op de Hoge Rijndijk. Hoewel er al een aantal maatregelen is genomen om de ergste nood te lenigen, verwachten wij dat er overleg zal plaatsvinden met de gemeente Leiden over het omleiden van landbouwverkeer zodat de Hoge Rijndijk ontzien zal worden. Ook de uitwerking van het resterende deel van de herinrichting na de voltooiing van het project Aquamarijn heeft onze aandacht en zullen we op de voet volgen.
Nu de voorspellingen zijn dat de winters steeds kouder zullen worden en we dus meer te maken zullen krijgen met gladheidsbestrijding wil PZ op deze plaats van de gelegenheid gebruik maken om de hoop uit te spreken dat de kwaliteit van onze strooidienst het uitstekende niveau van het afgelopen seizoen zal kunnen handhaven. De inzet van deze medewerkers verdient waardering, ook omdat zij letterlijk bij weer en wind voor ons klaar staan om het mogelijk te maken dat we veilig de weg op kunnen.
Volkshuisvesting en ruimtelijke ordening
Zoals al eerder gezegd is huisvesting een onderwerp dat de gemoederen bezighoudt, zo ook in Zoeterwoude. Hoewel we flink bouwen is het niet mogelijk om in de grote vraag te voorzien. PZ is blij te kunnen constateren dat bij nieuwbouw sociale woningbouw op het afgesproken niveau van 35% haalbaar blijkt te zijn, maar dat neemt niet weg dat we onverminderd aandacht blijven houden voor dit onderwerp. Het gaat immers niet alleen om kwantiteit, maar ook zeker om kwaliteit. Naast sociale huur is betaalbare koop zeker in het vizier. Alleen zo blijft wonen in Zoeterwoude voor iedereen binnen bereik en kunnen we voorkomen dat onze samenleving in de toekomst een eenheidsworst wordt.
Doorstroming is een toverwoord in de vastgelopen, overspannen woningmarkt. PZ benadrukt nog maar eens dat bij een verhuizing voornamelijk financiële afwegingen de doorslag geven. Een verhuizing kost altijd geld en het zal zeker helpen als daar een tegemoetkoming voor is. We verzoeken het college dan ook om een onderzoek te doen hoe er naast de blijverslening ook een doorstroompremie beschikbaar kan worden gesteld om de doorstroom te bevorderen.
De prestatieafspraken in het tripartiete overleg tussen woningcorporatie, gemeente en huurdersbelangenvereniging geven ons inzicht in de kwalitatieve kant van ons huurwoningenbestand. PZ ziet dan ook graag de evaluatie van de afspraken van 2017 en de nieuwe afspraken voor 2018 tegemoet. Feitelijk is dit overleg een mooi voorbeeld van participatie waar de belanghebbende inwoners een actieve rol spelen in de beleidsbepaling. Zo zien wij er graag meer!
De omgevingswet biedt hiervoor ook zeker aanknopingspunten. Er zijn al vorderingen door de implementatie van het ‘Ja,mitskompas’, maar voordat we over een paar jaar de nieuwe wetgeving moeten uitvoeren is er nog een weg te gaan. De pilot Landelijk gebied zijn we een beetje uit het oog verloren de afgelopen maanden. PZ rekent erop dat het college ons binnenkort uitgebreid informeert over de stand van zaken met betrekking tot deze pilot en de overige voorbereidingen voor de invoering van de omgevingswet.
Sociaal domein: Jeugd, zorg en werk
Zoals bekend is het sociaal domein een complexe taak voor de gemeente. Het is veelomvattend en het gaat over veel geld en niet te vergeten over echte mensen die zorg nodig hebben. Onze beleidsruimte is relatief klein: we hebben de wet uit te voeren. Het eeuwige dilemma tussen de beperkte middelen en strakke regels versus de beste zorg voor de aanvrager daarvan is ook bij ons aan de orde.
Langer blijven wonen in je vertrouwde woonomgeving kan alleen als er voldoende en kwalitatief goede zorg is voor hen die dat nodig hebben. PZ is dan ook benieuwd naar de resultaten van de voorgenomen welzijnsbezoeken. De rol van mantelzorgers willen we hier ook benoemen. Zonder hun enorme, vaak onzichtbare inzet zou de wereld er heel anders uitzien. We moeten als gemeente blijven zoeken naar mogelijkheden om deze mensen te ondersteunen.
WMO en jeugdzorg zijn aan verandering onderhevig. De wet schrijft voor dat we met abonnementstarieven WMO moeten gaan werken en de jeugdzorg kopen we in in het grotere verband van Holland Rijnland, waardoor we rekening moeten houden met verschillende gemeentelijke belangen. Preventieve maatregelen hebben de voorkeur, maar hoe bereiken we de doelgroepen op tijd? Dit zijn vraagstukken waar geen eenduidig antwoord op is te geven en waar we als gemeente voortdurend alert moeten zijn.
We zijn blij te kunnen constateren dat er in het afgelopen jaar voldoende geld was voor jeugdzorg en zelfs een deel van het budget naar de reserves kon vloeien omdat het niet besteed werd. Dat neemt niet weg dat we van mening zijn dat geld niet de drijfveer moet zijn voor dit programma, maar goede zorg. Doen wat nodig is dus, en als dat betekent dat we een creatieve oplossing voor de financiering moeten zoeken is dat geen probleem.
Hoewel we door ons dorpse karakter in verhouding tot grote gemeenten de problematiek in het sociaal domein wellicht relatief minder complex is, vertegenwoordigt het wel een groot deel in onze begroting. Een deel ook waar we regelmatig tussentijds moeten herzien omdat zaken duurder uitvallen. Wij houden dit dan ook kritisch in het oog.
Duurzaamheid en groene leefomgeving
De energietransitie is begonnen, dat is wel duidelijk. PZ is er trots op te kunnen constateren dat we hier als kleine gemeente groot in zijn. Gemeente, ondernemers en bewoners zijn allemaal actief betrokken bij het duurzaam opwekken van energie en het uitvoeren van andere duurzaamheidsmaatregelen. Het belang hiervan mag duidelijk zijn: alleen als we er met zijn allen de schouders onder zetten kunnen we aan de opgave voldoen.
Duurzaamheidsmaatregelen blijken in de sociale woningbouw om financiële redenen vaak lastig te realiseren, en ook andere inwoners met een minder gevulde spaarrekening kunnen een steuntje in de rug op dit vlak goed gebruiken. In het coalitieakkoord is hierover ook het een en ander opgenomen: zonnepanelen op huur- of leasebasis subsidiabel maken en doorgaan met de subsidies om duurzaamheid te bevorderen.
Ons veenweidegebied is niet alleen belangrijk voor ons, maar voor de hele regio. Het is dan ook vanzelfsprekend dat we dit moeten behouden. De landschappelijke waarde is niet in geld uit te drukken. Toch speelt geld wel een belangrijke rol bij het behoud en beheer. Agrarische bedrijfsvoering moet rendabel zijn om te kunnen voortbestaan en we zien dat dat soms knelt. Er is maar voor een beperkt aantal agrariërs een rendabel bedrijf op te bouwen, en we zien dat er andere bedrijvigheid ontstaat in onze polders, vaak met een recreatief maar soms ook wel met een volledig ander karakter. Het is zaak dat deze vermenging niet ten koste gaat van ons landschap maar dat we wel oog houden voor een evenwichtige inrichting van onze buitengebieden.
Sport en recreatie
Vorig jaar hebben we via een motie €55.000 beschikbaar gesteld voor de nieuwe ijsbaan van 333 meter in Leiden. Nu blijkt dat dat niet doorgaat komt dit bedrag weer beschikbaar. PZ ziet graag dat het college dit bedrag aanwendt voor een doel in dezelfde strekking, dus een sportvoorziening die niet alleen onze eigen inwoners te goede komt, maar die ook een regionale bijdrage kan leveren.
Economie en financien
We groeien, net als de economie. Dat is goed nieuws want het biedt ons kansen. De bedrijvigheid bloeit, de huizen gaan als warme broodjes over de toonbank en consumenten durven geld uit te geven. Het verenigingsleven telt veel actieve leden en onze inwoners zijn relatief gezond. Als gemeente kunnen we een gezond financieel beleid voeren met een sociaal hart: ook voor kwetsbare en minder mondige groepen is aandacht en geld.
Al met al redenen voor tevredenheid, en ondanks dat toch ook de opmerking dat er nog een crisis vers in het geheugen ligt en dat je het beste het dak kunt onderhouden in de zomer. Kortom: een oproep om het verstandige beleid te continueren, óók en misschien wel júist als het financieel en economisch goed gaat.
Tot slot
PZ ziet het komende begrotingsjaar met vertrouwen tegemoet. Aan het begin van deze raadsperiode gaan we voortvarend aan de slag met een aantal punten uit het coalitieakkoord, terwijl we tegelijkertijd behouden wat al of nog goed is. Een gezonde financiële basis biedt het fundament dat we nodig hebben om onze andere, meer niet-materiële ambities tot uitvoer te kunnen brengen.
Duurzaam verbinden betekent voor ons dat we met deze coalitie niet alleen oog hebben voor de behoefte van vandaag en onze eigen gemeente, maar ook voor de dag van morgen en overmorgen en voor de regio, de omgeving, de wereld waarin we leven. We doen niet alleen wat makkelijk te realiseren is en wat kan in goede harmonie, maar we zoeken ook de tegenstellingen en de dilemma’s op die je onvermijdelijk op je pad krijgt. Waar we kunnen zoeken we passende oplossingen.
Ik sluit af met een woord van dank voor alle mensen die hebben gewerkt aan het tot stand komen van deze begroting. Jullie hebben een gedegen stuk afgeleverd waar we als raad mee door kunnen. Hartelijk dank daarvoor.
.png)
