Poliflw

De gemeenteraad heeft een wijzigingsvoorstel van KIJK!!! aangenomen voor een kortere termijn voor uittreding van gemeenschappelijk afvalbeleid met Valkenburg en Maastricht

Op 12 oktober heeft de raad een amendement van KIJK!!! aangenomen waarmee de verplichting bij uittreding verlaagd zou worden in voorgestelde wijzigingen in de gemeenschappelijke regeling. Het Meerssens afvalbeleid wordt samen ontwikkeld en uitgevoerd met Maastricht en Valkenburg (GR Geul en Maas). Het voorstel luidt:“Een wijziging voor te stellen in de eerste lid van artikel 26.a, waarbij de termijn in artikel 1 verlaagd wordt van 5 naar 2 jaar voor het opstellen van het uittredingsplan waar de uittreder (financieel) verantwoordelijk voor (aangaande de financiële, juridische, personele en organisatorische consequenties die het directe gevolg zijn van de uittreding)”.Dit is een voorstel dat wordt opgenomen in de zienswijze die de gemeente gaat insturen als input voor de uiteindelijke behandeling van alle wijzigingsvoorstellen voor deze gemeenschappelijke regeling. De wijzigingen zijn onderdeel van een proces waarbij alle gemeenschappelijke regelingen in Nederland moeten proberen om democratischer te gaan werken, met een sterkere rol voor gemeenteraden. 

Het voorstel is gedaan omdat we de huidige voorgestelde uittredingsregels veel te stevig vinden, mocht een gemeente een nieuwe vorm van samenwerking zoeken, of besluiten niet op hetzelfde niveau dan Maastricht te willen ‘samensmelten’. De wet beoogt gemeenteraden en burgers meer participatie te bieden in de beleidskeuzen van de gemeenschappelijke organisaties en dus van het beleidsterrein. Daar horen geen financieel zware uittredingsregels bij, juist niet bij een kleine GR die pas net begonnen is op een terrein waar veel in verandert.

We vragen van onze burgers veel als het aankomst of afval: afvalscheiding, betaling voor diensten, etc. Burgers mogen van hun gemeente verwachten dat zij zich inspannen een optimale balans aan te bieden tussen niveau dienstverlening, kosten, en lange termijn doelen rond afvalvermindering.

In deze rubriek beantwoordt KIJK!!! vragen over haar programma. Deze keer: waar staat KIJK!!! in de discussie over herindeling versus zelfstandigheid van de gemeente Meerssen?

Het is u wellicht opgevallen dat in ons verkiezingsprogramma geen definitief antwoord te lezen is. Bij onze waarde van KIJK!!! als progressieve partij, schrijven wij: “Alle vormen van bestuurlijke samenwerking zijn voor ons mogelijk als een meerderheid van de inwoners een bepaalde keuze omarmt. Ons doel is een dienend bestuur dat meer doet voor de burgers en ondernemers; de bestuurlijke inrichting van onze gemeente is daaraan ondergeschikt”.

Progressief betekent vooruitdenken en oplossingen kiezen die goed zijn op de lange termijn. We vinden dat het veranderen of vasthouden aan een bestuurlijke vorm nooit een doel op zich kan zijn. De rol van de gemeente is te allen tijde: dienstbaar zijn aan onze samenleving en natuur.

We zijn enthousiast over duurzame strategische visies op Zuid-Limburg zoals uitgewerkt door Dr. Luc Soete in 2018 in opdracht van negen gemeenten in middengebied Zuid-Limburg. Dit stelt voor om van Zuid-Limburg een groene long te maken: schoner, meer vergroening, meer dynamiek en lokaal ondernemen. We denken ook graag mee over welke bestuurlijke samenwerking het best past bij zulk een toekomstgericht perspectief. De provincie zou het voortouw moeten nemen om met gemeentes daar verder over na te denken. Tot nu toe blijft deze visie in de la van de provincie liggen.

Progressief betekent ook: genuanceerde besluiten nemen in gezamenlijkheid en gebaseerd op feiten. Juist bij een groot thema als bestuurlijke toekomst past niet een zwart-wit benadering. Leidraad zijn voor ons bij grote thema’s: de inwoners moeten achter de keuze staan die genomen wordt. Daarom zien we het opgeven van zelfstandigheid niet als een korte termijn aangelegenheid en we willen tegelijkertijd bestuurlijke veranderingen vanuit ons principe niet uitsluiten.

Herindelen is voor ons in ieder geval geen manier om te bezuinigen. Onderzoek na onderzoek laat zien dat het opgaan van een gemeente in een veel grotere gemeente geen bezuinigingen in de kosten oplevert (M. Allers, Coelo, 2014). In Meerssen zijn de financiële zaken nu goed op orde, met een sluitende meerjarenbegroting en meer dan 50 miljoen als eigen reserve. Er wordt gewerkt aan het toekomstbestendig maken van de gemeentelijke organisatie.

De gemeente Meerssen bevindt zich niet in een bestuurlijke of financiële crisis en zal de komende jaren goed kunnen functioneren. Daarvoor heeft KIJK!!! haar verantwoordelijkheid genomen en dat wil ze graag weer doen. We gaan voor het continueren van de rust die de laatste jaren is teruggekeerd in de gemeenteraad en bij de gemeentelijke organisatie.  

KIJK!!! wil concrete resultaten boeken voor de grote uitdagingen waar de gemeente aan kan bijdragen: klimaatverandering, wooncrisis, armoede, verschraling van natuur en de leefomgeving. We zien op dit moment dat een discussie over de bestuurlijke toekomst binnen onze gemeentepolitiek aandacht voor die urgente problemen wegneemt.

Als het terugdringen van de gemeentelijke uitgaven het belangrijkste doel is voor een partij, dan nog is herindeling niet de oplossing. Het is ook geen oplossing om ons bestuur slagvaardiger te maken. Daarvoor zijn in de eerste plaats bestuurders nodig die ‘polderen’: samenwerken en dialoog opzoeken in de gemeenteraad. Voor ons staat daarom de komende vier jaren geen plan tot herindeling op onze agenda voor de gemeente Meerssen. Dat is een brug te ver.

Begin November werd in de gemeenteraad de begroting besproken voor 2022 en volgende jaren. De begroting laat zien dat de gemeente Meerssen in een rustig en productief vaarwater is gekomen. Langslepende dossiers konden in 2021 wel afgehandeld worden en tegelijkertijd heeft de gemeente zich heel actief ingezet met de crises waarmee het geconfronteerd werd: water en corona. Hieronder volgt een korte samenvatting. De volledige bijdrage zoals uitgesproken door fractievoorzitter Andreas Pohle kunt u hier lezen.

Het perspectief voor de gemeente in 2022 is gunstig: er is een grote kans op meer inkomsten van het rijk, er zijn geen grote bezuinigingen gepland, maar zelfs enkele grote investeringen zoals de organisatie van ambtenaren te versterken. KIJK!!! heeft zich het afgelopen jaar ingezet bij te dragen aan een veranderingsproces dat leidt tot concreet betere dienstverlening voor burgers.

KIJK!!! begrijpt de zorgen over de lastendruk voor de inwoners van Meerssen. Momenteel kiezen we er niet voor om lastendruk te verlagen omdat huidige investeringen noodzakelijk en wenselijk zijn. En KIJK!!! wil geen incidentenpolitiek met wisselende ‘jaarkoersen’ voor de OZB percentages. Het is nodig om nauwkeuriger te begrijpen waarom bepaalde kosten hoog zijn. Meerssen heeft de hoogste rioolbelasting van Limburg omdat blijkbaar onderhoud in deze gemeente meer vraagt. KIJK!!! heeft gepleit voor een veranderstrategie voor de gemeente Meerssen dat moet leiden tot betere dienstverlening meetbaar met duidelijke doelstellingen. OZB is geen sluitstuk, maar ook geen doel op zich.Ons doel is een effectieve gemeente die niemand door het ijs laat zakken, ruimte geeft aan lokale democratie, en een ambitieuze agenda voert op milieu, duurzaamheid, sociaal domein en wonen. Daartoe hebben we tijdens de begrotingsvergadering verschillende moties voorgelegd waarvan er twee aangenomen zijn en andere meegenomen worden in de aankomende raadsvergaderingen. Ook hebben we aandacht gevraagd voor het sociaal domein. We volgen de ontwikkelingen in dit domein waaronder jeugdzorg nauwlettend.

De raad heeft ons voorstel unaniem overgenomen om in de visie op het woonbeleid van Meerssen te schuiven van de Meerssen voorbereiden op krimp op de markt, naar ambitieuzer in te zetten op meer passende woningen, juist voor 55+ers en starters, bijvoorbeeld door het delen van woningen mogelijk te maken (verkoop or verhuur).

Ook heeft de raad ingestemd met een motie om een informatiecentrum rond duurzaamheid (en energietransitie) in te richten waar burgers naar toe kunnen gaan voor advies.

Met de raad gaan we de komende weken in gesprek om de burgers meer te betrekken en bereiken voor de gemeenteraadsverkiezingen. We zetten in op het stimuleren van jonge mensen om te gaan stemmen. Uw stem telt, dat blijven we uitdragen. We hopen dat onze progressieve idealen velen aanspreken.

‘Zeker voelen we ons behoorlijk overvallen,’ zegt Andreas Pohle naar aanleiding van de ontslagbrief van Rein Dupont. ‘Dat Rein al na een maand of twee, drie stopt als wethouder van de gemeente komt echt uit de lucht vallen. We hadden het idee dat hij goed functioneerde. Maar, we gaan gewoon verder. We hebben inmiddels intern overleg gehad, in de fractie en met het bestuur, en we denken dat we er snel uit kunnen komen. Het is geen reden om bij de pakken neer te zitten.’

Andreas Pohle

Geen reden om bij de pakken neer te zitten? Echt niet?

‘Nee, toen we in de loop van 2020 geconfronteerd werden met een college dat alleen een begroting wilde opstellen als de raad voor herindeling met Maastricht zou kiezen omdat de gemeente er financieel beroerd voor zou staan, hebben we ook voor de positieve aanpak gekozen. Wat ons betreft: het ging helemaal niet zo slecht en er waren ook mensen die wel voor een sluitende begroting durfden te gaan. Resultaat: Binnen een paar maanden een nieuw college en een sluitende begroting. Dit probleem krijgen we ook getackeld. We kennen mensen die goed in staat zijn de vacante functie te vullen en die daar ook toe bereid zijn. We gaan daarover in gesprek.’

Wie bedoel je met we? Je zou denken dat als er zoiets onverwachts gebeurt, iedereen zich voor het oplossen ervan verantwoordelijk zou voelen. Het gaat hier om wethouders van buiten, niet gebonden aan fracties in de raad. Die zich er ook duidelijk voor uitgesproken hadden alle fracties goed te willen bedienen.

Ja, dat zou je denken, maar zo werkt het klaarblijkelijk niet. De partijen die zichzelf tot oppositie hebben benoemd stellen zich niet of nauwelijks constructief op. Toen we na het zomerreces in 2020 begonnen zijn de patstelling te doorbreken, hebben we ervoor gekozen BRUG-M even niet uit te nodigen, omdat die partij meteen weer begon voorwaarden te stellen aan een brede samenwerking in de raad. Het moest en het zou herindeling met Maastricht worden. Wij wilden open en positief de toekomst in na wat er allemaal gebeurd was. We hadden geen zin in het gesomber en de zwartkijkerij. Tot nu toe hebben we die koers volgehouden. Weliswaar probeert de provincie de druk op de gemeente op te voeren – en ook de Ondernemingsraad doet daar pogingen toe – maar het is duidelijk dat een keuze voor de toekomst van de gemeente Meerssen enkel en alleen een keuze van de gemeenteraad van de gemeente Meerssen is. Zo is dat wettelijk geregeld.’

En hoe gaat dat nu verder?

‘Een meerderheid van die raad heeft gekozen voor een breed onderzoek, het betrekken van de inwoners bij het uitzetten van een koers en voor afronden van dat onderzoek ruim vóór de gemeenteraadsverkiezingen van 2022. Daar willen we graag aan vasthouden. En, wij zouden nog altijd graag zien dat BRUG-M en het Origineel zich daar bij aansluiten. Ze plaatsen zich tot nu toe buiten dit proces en houden star vast aan een eigen agenda: herindeling. Plus dat we de indruk hebben dat BRUG-M tegenwerkt. Zaken die met een telefoontje te regelen zijn, worden breed uitgemeten in brieven van vier, vijf kantjes, waar dan weer een hoop energie van de ambtelijke organisatie in gaat zitten. Dat gaat veel verder dan voor kritisch volgen en het leveren van gezonde tegenspraak noodzakelijk is. Alles ligt onder het vergrootglas, ook als het gaat om zaken die in de gemeente goed geregeld zijn. Het zou allemaal zo veel gemakkelijker, efficiënter en positiever kunnen gaan. Het gaat namelijk niet slecht met de gemeente Meerssen. Onze organisatie komt de komende tijd weer op sterkte, het sociale vangnet functioneert prima, er zijn geen signalen dat er mensen door het ijs zakken, de gemeente is daar heel alert op, de afgelopen jaren en nog steeds, er is geen reden eraan te twijfelen dat het niet in orde komt. Op enig moment in 2021 hebben we duidelijk welke kanten we op kunnen gaan. En, die wethouderspost wordt snel weer ingenomen.’

In haar brief van 15 december 2020 – waarin ze meedeelt dat ze de begroting van de gemeente Meerssen accepteert – doet de provincie ook een aanbod. Dat houdt in ‘onder gezamenlijke verantwoordelijkheid van uw gemeentebestuur en ons college’ een onderzoek te doen naar de toekomst van de gemeente ‘waarin alle mogelijke bestuurlijk-organisatorische varianten onafhankelijk en deskundig getoetst worden op vijf keuzecriteria: bestuurskracht, duurzaamheid, interne samenhang, regionaal evenwicht en draagvlak (binnen de gemeente en in de regio)’. En even verderop in de brief: ‘Als aanvullende voorwaarde stellen wij dat alle mogelijke herindelingsvarianten met buurgemeenten betrokken worden in dit onderzoek.’ Ook wil de provincie dat de gemeenteraad voor de verkiezingen van maart 2022 een definitief besluit neemt.

Op dit moment vragen wij ons af hoe wij met dit aanbod om zullen gaan. Het heeft een nogal dwingend karakter en de tijdspanne waarbinnen van de raad een onderzoek én een besluit wordt verwacht lijkt ons krap en mogelijk zelfs onwenselijk. Ook getuigt het van weinig vertrouwen in het vermogen van raad van de gemeente Meerssen zijn eigen boontjes te doppen. Wij hebben dat vertrouwen wel. Zoals we dat dat ook hadden toen er zwaar werd getwijfeld aan het vermogen om als zelfstandige gemeente een sluitende begroting 2021-2024 vorm te geven. De financiële slagkracht van de gemeente Meerssen is goed en als alle partijen in de raad zich constructief opstellen is er veel meer mogelijk dan gedacht wordt. Zou dan de gemeente Meersen niet in staat zijn onder eigen regie en in een haar passend tempo op weg naar haar eigen toekomst te gaan?

KIJK!!! meent dat op termijn een andere ordening van gemeenten in Zuid-Limburg voor de hand ligt.  Maar ook vragen we ons af: Kan de provincie het aanbod aan de gemeente Meerssen niet veel beter in een breder verband doen? Waarom zoveel focus op de gemeente Meerssen? Op basis van welke informatie zou die een andere behandeling moeten krijgen dan andere – al dan niet zwakke – kleine gemeenten in (Zuid-)Limburg? Waarom zou Meerssen al voor maart 2022 een keuze over haar toekomst moeten maken? En dan ook nog aan het handje van de provincie die overigens van mening is dat bewegingen als fusie en herindeling van onderop moeten komen? Daarbij: De mantra Niets doen is geen optie houdt ook de weg naar zelfstandigheid open. Je moet dan alleen andere voorwaarden scheppen dan wanneer je voor fusie of herindeling gaat.

Wij vragen ons af of bestuurskracht vooral bepaald wordt door schaalgrootte. Een constructieve opstelling van partijen in een gemeenteraad is vele malen belangrijker. En wij vragen ons af of het niet veel verstandiger en belangrijker is om op basis van een inhoudelijke agenda opties met betrekking tot de toekomst van gemeenten in Zuid-Limburg te onderzoeken. Bij uitstek voor de gemeente Meerssen is dat van groot belang. Waarmee zijn onze burgers geholpen? Met opgaan in de stad of opgaan in het Heuvelland. Waar voelen zij zich het meest bij horen? Prof. Luc Soete heeft (ook in opdracht van de provincie) in de voorbije jaren enkele studies gedaan waarin in de ene de stedendriehoek Heerlen, Sittard-Geleen, Maastricht figureert en in de andere het Heuvelland. Daarin vinden we minstens een goede aanzet tot gezamenlijke agenda’s voor de betrokken gemeenten. Daarnaast was er een studie met betrekking tot het zogenoemde Middengebied, ook met deelname van de provincie. De gemeente Meerssen is in die studies gepositioneerd als deel van het platteland: het Heuvelland. Dan is het vreemd – op basis van te betwisten informatie – bij voorbaat aan te sturen op fusie met Maastricht zoals het afgelopen half jaar het geval was.

Samengevat: Ongetwijfeld blijven de uitdagingen voor de gemeente groot, maar dat geldt voor alle gemeenten in Zuid-Limburg. Het gaat dan vooral om de financiering van de WMO, Jeugdzorg, Participatiewet en mogelijk tegenvallende uitkeringen uit het gemeentefonds. Waarom geen aanbod van de provincie aan alle gemeenten in Limburg om gezamenlijk te onderzoeken hoe de financiering duurzamer kan en de bestuurskracht beter?

Waar we ook onze twijfels over hebben is dat de provincie vóór de verkiezingen van 2022 een uitkomst op tafel wil hebben. En dat dus niet de kiezers bepalen welke kant het opgaat, maar dat een onafhankelijke onderzoekscommissie dat voor hun bepaalt? En dat dan de raad ja zegt tegen die conclusie? Hoe democratisch is een dergelijke procedure? Waar is de provincie bang voor?

De discussie over de kadernota, vooruitlopend op de meerjarenbegroting 2021-2024, verkeert in een impasse. College en Raad staan tegenover elkaar terwijl ze samen op zouden moeten komen voor wat goed is voor de burgers van de gemeente Meerssen. Wat zeker niet goed is: dat ze tegenover elkaar staan. En wat ook niet goed is: dat het College een discussie in de Raad niet de ruimte geeft. Hoe je zaken ook wendt of keert: de Raad is het hoogste orgaan in de gemeente.  

Het College van Burgemeester & Wethouders heeft in de kadernota de Raad de keuze voorgelegd tussen insteken op  herindeling met de gemeente Maastricht of zelfstandig blijven en bezuinigen in combinatie met lastenverzwaring. Daarbij is het College ervan overtuigd dat herindeling nu en met de grootst mogelijk spoed de meest aangewezen optie is. Burgemeester en wethouders zijn er echter tot nu toe niet in geslaagd de meerderheid van de Raad ervan te overtuigen dat dat inderdaad de beste optie is. Het College blijft opteren voor herindeling, ook nadat de Raad in meerderheid heeft besloten eerst het traject regiegemeente (zelfstandigheid) te willen onderzoeken en van het College een voorstel voor een sluitende begroting tegemoet te zien. Om vervolgens het debat te voeren.

Wat KIJK!!! betreft gaat de discussie nog altijd allereerst over de vraag hoe de gemeente aan een sluitende begroting komt. Daarom hebben we afgelopen week ook schriftelijke vragen (nieuw venster) gesteld over de financiële situatie. Herindeling is een onderwerp dat kan samenhangen met de vraag hoe de begroting sluitend te krijgen, maar is niet alleen een kwestie van schaalgrootte en centen. En mag dat ook niet zijn. De discussie over herindeling of fusie moet zijn gebaseerd op de vraag welke agenda de gemeente heeft en over hoe ze die het best kan realiseren. Totdat de kadernota verscheen was dat voor – een weliswaar nipte – meerderheid van de Raad: zelfstandig blijven en een (ambtelijke) relatie aangaan met de gemeente Maastricht. Over de manier waarop die vorm krijgt en welke structuur de organisatie van de gemeente Meerssen vervolgens krijgt, heeft de Raad van de gemeente Meerssen nog geen besluit genomen.

KIJK!!! begrijpt dat de druk op bestuur en organisatie van de gemeente Meerssen groot is. De conclusie van de onderzoeken van Berenschot is: Niets doen is geen optie. Maar KIJK!!!! is ook van mening dat over het opgeven van zelfstandigheid geen overhaast besluit genomen mag worden. KIJK!!! is niet principieel tegen herindeling. Die optie noemen wij ook in ons verkiezingsprogramma. We schreven daar: Herindeling, fusie, samenwerking e.d. zijn geen doel op zich, zijn ondergeschikt aan zaken als bestuurskracht, operationele slagvaardigheid en kwaliteit dienstverlening aan en participatie door de burgers. Maar, zoals gezegd: wij willen die discussie voeren op basis van een agenda, op basis van inhoud, op basis van kwaliteit. Wat heeft een mogelijke fusiepartner ons te bieden als het gaat om sociaal beleid, leefbaarheid, duurzaamheid, bestuurlijke stabiliteit? Daar is in de afgelopen maanden geen woord over gewisseld. Waar is de inhoudelijke onderbouwing van het College voor de keuze voor fuseren met Maastricht? Welke garantie is er dat er na fusie met de gemeente Maastricht niet kapot bezuinigd wordt? Blijft de kwaliteit die we nu hebben en die we ons graag nog beter zouden wensen dan op peil?  

KIJK!!! staat altijd open voor verandering. We kunnen stevig aandringen maar ook loslaten, ook zelfstandigheid, als dat beter is voor de inwoners van de gemeente Meerssen. We zijn ook op dit onderwerp bereid om onbevangen en zonder vooroordeel het debat in te gaan. Om met de collega-raadsleden, inwoners en andere stakeholders een inhoudelijke discussie te voeren over opties om de sociale cohesie in de gemeenschap, met de toekomstige uitdagingen en in lijn met de wensen van de gemeenschap, intact te houden. Maar als betrouwbare overheid en serieuze organisatie voor onze ambtenaren moeten wij o.i. de 2 jaar geleden ingeslagen weg van een gedegen onderzoek naar de regieorganisatie eerst afwerken. En er moet een voorstel voor een sluitende begroting komen. Of niet. In dat geval is het op zijn plaats een goed gesprek met de provincie aan te gaan, de septembercirculaire af te wachten en ons aan te sluiten bij het protest dat wethouders van andere gemeenten in Den Haag hebben laten horen. Het College van de gemeente Meerssen is tot nu toe het enige College in Nederland dat van mening is dat voor het niet sluitend krijgen van de begroting fusie de enige oplossing is.

KIJK!!! is van mening dat er een serieus debat gevoerd moet worden over de mogelijkheid de begroting 2021-2024 sluitend te maken. KIJK!!! zal daarvoor de komende weken een aantal suggesties doen. Mochten die soelaas bieden dan kunnen we voorkomen dat we als gemeente onze zelfstandigheid tussen de soep en de aardappelen opgeven. Zonder zicht op de kwaliteit die we daarmee inkopen bij de gemeente Maastricht. Die kunnen we als regiegemeente wel blijven bepalen. We hebben het College een aantal vragen voorgelegd waarop we zo spoedig mogelijk een antwoord verwachten. Daarna kijken we verder.

KIJK!!! wil dat de gemeente Meerssen – wat heffing van de OZB betreft – binnen vier jaar weer bij de middenmoot van de Limburgse gemeenten aansluit. Dat zal niet meevallen omdat de gemeente dan op andere fronten impopulaire maatregelen moet nemen. Waar dan het accent kan liggen, zullen we in de onderhandelingen over een nieuwe coalitie op tafel leggen.

De grote lijn zal zijn dat we als gemeente meer inzicht moeten krijgen in onze geldstromen. Het kan niet zo zijn dat we elk jaar gemiddeld 1 miljoen euro overhouden en dat dan in de algemene reserve storten. Om die vervolgens weer te gebruiken als een pot voor onvoorziene uitgaven of nieuwe plannetjes. We moeten vooral gedisciplineerd met ons geld omgaan en nog beter vooruit kijken.

Lees in ons verkiezingsprogramma meer over de gezonde gemeente.

Lees in ons verkiezingsprogramma meer over de gezonde gemeente.

Lees in ons verkiezingsprogramma meer over de gezonde gemeente.