#Denhelder #willemsoord #kranen Stichting Erfgoed Kranen pleit voor terugkeer van torenkraan op Willemsoord, om ’skyline oude Rijkswerf deels te herstellen’ Aanzicht van Willemsoord in 1960. Links torenkraan één (bestaat nog), daarnaast kraan drie aan de ’monteurskade’ (verdwenen in 2002). © Foto archief Historisch Documentatiecentrum Marinebedrijf Ed Dekker DEN HELDER De jonge Nederlandse Stichting Erfgoed Kranen heeft haar oog laten vallen op Willemsoord. De organisatie hoopt de vroegere skyline van de oude Rijkswerf deels in oude luister te herstellen. Een verdwenen torenkraan moet dan terugkeren. Twee torenkranen staan er op het terrein van Willemsoord. Ooit waren dat er vier. Menig werviaan weet zich verdwenen kraan nummer drie te herinneren. Dit hijswerk raakte weg in 2002. Achterstallig onderhoud maakte sloop noodzakelijk. De kraan was al lang buiten gebruik. De Rijkswerf verhuisde in 1992. Nijvere verleden De derde kraan wil Stichting Erfgoed Kranen dolgraag laten terugkeren. ,,Als waardevolle aanvulling van de tastbare herinnering aan het nijvere verleden van de marinewerf op deze historische locatie in Den Helder”, zegt Gerard Jacobs uit Bergen van de in 2015 opgerichte erfgoedstichting. De zeventien jaar geleden neergehaalde kraan stond aan de ’monteurskade’, aan de noordwestzijde van het Natte Dok, het hart van de oude Rijkswerf. De kraanbaan ligt er nog. Als bijkomend voordeel van het plan noemt Jacobs dat bedreigd erfgoed op een andere locatie kan worden gered in Den Helder. Voor het opvullen van het gat aan de ’monteurskade’ zoekt Erfgoed Kranen een vergelijkbaar type. Jacobs: ,,Daar bestaan er nog een paar van in Nederland. Deze kranen zijn nog in gebruik. Als ze niet meer nodig zijn, kan een van de kranen hopelijk in Den Helder een nieuwe kans krijgen.” Jacobs ziet gedeeltelijk herstel van het vertrouwde aanzicht als een ’extra impuls voor Willemsoord als bruisend historisch centrum van de marinestad’. De wens voor de derde kraan heeft de stichting op tafel gelegd bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed. Rijksmonument De Rijksdienst heeft een belangrijke stem in de ontwikkeling van Willemsoord. De meeste gebouwen op het terrein zijn rijksmonument. De twee bestaande torenkranen hebben inmiddels ook deze beschermde status, nadat Erfgoed Kranen een rapport had uitgebracht. Overheveling, opbouw en onderhoud van een extra torenkraan kost volgens Jacobs ’zeker enkele tonnen’. ,,Dit geld zal uit andere bronnen moeten komen. Zelf hebben wij geen financiële mogelijkheden. Wij adviseren alleen.” De Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed heeft zich nog niet uitgesproken over het plan. Directeur Hans Broekmeulen van Willemsoord BV wijst uitbreiding van het aantal werkloze kranen af. Aantikken Het bedrijf is eigenaar van het terrein en dus ook van de twee bestaande kranen. Broekmeulen: ,,Twee stuks is mooi genoeg. Voor een derde kraan op de beoogde plek is ook geen ruimte meer. Er komen meer en meer schepen in het Natte Dok. Het gevaar dat de torenkraan masten aantikt, wordt groter. Dat moeten we niet hebben.” Torenkranen werken als een windvaan. Zij kunnen met de wind meewaaien. Bij storm wordt dan te veel druk op de installatie voorkomen. Ander nadeel voor Broekmeulen is dat zo’n kraan ’alleen maar geld kost’. ,,Je kunt er niets mee verdienen.” Bed & breakfast Dat laatste beaamt secretaris Gerard Jacobs. ,,We hebben gekeken naar mogelijkheden van een bed & breakfast in het machinehuis. Vanwege veiligheid veroorzaakt dat echter te veel problemen.” Jacobs: ,,Een torenkraan op Willemsoord is een schitterende blikvanger. Een prima uithangbord voor een billboard, maar dat zien wij toch niet zitten. Zo’n commerciële aankleding past niet bij erfgoed.” Onderhoud Als eigenaar is Willemsoord BV belast met het onderhoud van de twee huidige torenkranen. Bij de aanwijzing van gebouwen op het terrein tot rijksmonument vielen de twee kranen er buiten. Broekmeulen: ,,Wij hebben Stichting Erfgoed Kranen gevraagd om een onderzoek met als doel de historische waarde te benadrukken. Op basis van dit rapport heeft de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed de beide kranen alsnog de status van rijksmonument gegeven. Daardoor komen wij in aanmerking voor subsidie voor onderhoud.” Heemschut Stichting Erfgoed Kranen heeft haar Helderse skyline-wens landelijk onder de aandacht gebracht in het blad van de Bond Heemschut, de vereniging tot bescherming van cultuurmonumenten in Nederland. Kraan één op Willemsoord is in 1953 gezet naast Dok 1 en heeft een hijscapaciteit van maximaal twaalf ton. Kraan twee is gebouwd in 1940, maar is veel later in Den Helder gekomen. Dit werktuig verving een kraan die in 2001 is omgevallen tijdens werkzaamheden. Deze kraan kan maximaal vijftien ton omhoog halen. Beide kranen werden elektrisch aangedreven. Ze zijn gebouwd bij Hensen in Rotterdam. Kenmerkend voor kranen van dit bedrijf is het ronde contragewicht achter op de arm.