De gemeenteraad is vorige week voor een flinke verrassing komen te staan. De VVD fractie legt het uit...
De Raad werd afgelopen week onaangenaam verrast door een brief van de Rekenkamer. Deze heeft ongevraagd een onderzoek gedaan naar verstrekte hypotheken aan (oud) ambtenaren van de gemeente.
De gemeente Geldrop-Mierlo heeft als goede werkgever haar ambtenaren tot 2008 een gunstige woninghypotheek aangeboden. Zonder afsluitprovisie en zonder boeteclausule. Het geld daarvoor werd geleend van de Bank Nederlandse Gemeenten en stond 30 jaar vast. Met de ambtenaren werd een rentetermijn van 10 jaar afgesproken. Anders dan de ambtenaren kent de lening van de BNG wél een boeteclausule bij vervroegde aflossing. In 2008 werd door het ministerie het verstrekken van hypotheken door gemeenten verboden.
Veel gemeenten hebben toen hun hypotheekportefeuille overgedragen aan commerciële banken. Geldrop-Mierlo heeft dit niet gedaan. Men zat immers vast aan de 30 jarige lening bij BNG en vervroegde aflossing zou een boete hebben opgeleverd van 3 miljoen euro. Geldrop-Mierlo betaalt nog steeds de hoge rente. De Raad werd hier niet over geïnformeerd.
Nu de rente laag is worden de hypotheken door de ambtenaren massaal afgelost, dat kan immers boetevrij. Was er in 2008 nog 26 miljoen uitgeleend, in 2014 was dat al gedaald tot 17 miljoen. Op dit moment resteert er nog voor 11 miljoen aan hypotheken.
Door de aflossingen van de ambtenaren is de hypotheekportefeuille in disbalans geraakt. Het tekort op de rente was in het afgelopen jaar al 570.000 euro. Dat blijkt uit het onderzoek van de rekenkamer. En het einde is nog niet inzicht. De vervroegde aflossingen gaan door, het tekort wordt steeds groter.
Wethouder Jeucken gaf in het debat aan dat hij zich in 2014 rot schrok toen hij er achter kwam wat speelde. De VVD is zich ook rot geschrokken. Maar ons is niet uit te leggen waarom pas in 2018 de raad op de hoogte is gesteld, niet door het college maar door de rekenkamer. In de jaarrekening is nimmer melding gemaakt van de disbalans, wel van de leningen BNG.
Wij hebben het College dan ook gevraagd aan de raad uit te leggen waarom de informatie zo lang achterwege is gebleven. De raad heeft haar controlerende taak op deze manier niet naar behoren kunnen uitvoeren en daar is de wethouder voor verantwoordelijk.
Wij zeggen niet dat, met de VVD in het college, dit niet gebeurd zou zijn, de oorsprong ligt immers in de tachtiger jaren, maar wij hadden het beslist eerder, zeker in 2014, gecommuniceerd en samen met de raad naar een oplossing gezocht.
De gemeente beschikt nu over een grote kaspositie. We krijgen alsmaar geld binnen door hypotheekaflossingen en lossen onze schuld bij BNG niet in. Dat kan niet zonder een boete te betalen. Het geld wordt nu gebruikt voor andere investeringen tegen een rekenrente van 3%. Er is dus een discrepantie tussen de te hanteren rekenrente en de werkelijk betaalde rente. Die is veel hoger.
De wethouder gaat nu uitzoeken wat vervroegde aflossing bij BNG op dit moment aan boeterente kost en heeft toegezegd het in het vervolg in de jaarrekeningen duidelijk te communiceren.
De VVD wil op korte termijn in de raad bespreken hoe we hier mee om moeten gaan. Op zijn beloop laten is geen oplossing.
Marianne Mulder-Staaijen, fractiespecialist
Frits van de Mosselaar, fractievoorzitter