Poliflw

GroenLinks wil dit jaar in Dordrecht en de Drechtsteden een flinke impuls geven aan de overgang naar een circulaire economie. Wat is circulaire economie, waarom is dat nodig en hoe gaan we eraan werken? Daarover gaat deze bijdrage.

Wat is circulaire economie?

Een circulaire economie gaat zo zuinig mogelijk om met de hulpbronnen die de aarde biedt. Dat betekent

voor de bouw: zo veel mogelijk bouwen met onderdelen en materialen die na toekomstige sloop herbruikbaar zijn; gebruik van biologische materialen, zoals hout, die ook als ze niet herbruikbaar zijn weer in biologische kringlopen kunnen worden opgenomen; 

voor de maakindustrie: producten die lang meegaan en goed te repareren zijn; daarmee ontstaat ook een markt voor reparatiebedrijfjes; hergebruik van onderdelen en (gerecyclede) materialen;

voor de landbouw: natuurlijke bemesting, gemengde en wisselende gewassen en gebruik en hergebruik van alle ‘afval’; daarvoor is samenwerking met maakindustrie nodig;

voor alle productiebedrijven betekent het ook: zo veel mogelijk met lokale hulpbronnen (waaronder arbeid) en voor lokale/regionale markten produceren; dat brengt minder transport met zich mee;

voor de handel: zo weinig mogelijk verpakkingsmateriaal, hergebruik en als dat niet kan recycling van verpakkingsmateriaal

voor huishoudens, kantoren: inkopen van circulaire producten, voorkomen van afval, gescheiden afval inzameling. 

Ook mensen (arbeid) zijn in de circulaire economie hulpbronnen. Zij krijgen voldoende ruimte en kansen om zich van hun inspanningen te herstellen en gezond te leven.

Waarom is een circulaire economie nodig?

De huidige economie is heel erg lineair. Wij gebruiken veel grondstoffen uit eindige reserves om dingen te maken en om energie op te wekken. Dat levert veel afval op die voor een groot deel schadelijk is voor mens en milieu. Vermindering van gebruik van grondstoffenreserves en van afval is nodig om de aarde een leefbare toekomst te geven. Een circulaire economie kan daarvoor zorgen.

Wat gaan we eraan doen?

Nederland wil in 2050 circulair zijn. Dat is een ambitie van dezelfde orde als de energietransitie. Dat vergt een ingrijpend anders landelijk beleid. Gebruik van grondstoffen moet zwaarder belast worden, hergebruik en vooral arbeid minder. Daarnaast zijn wettelijke voorschriften over materiaalgebruik, bouwen en afval nodig.

Maar er kan en moet ook lokaal veel gebeuren. 

Wij gaan inzetten op een ambitieus en effectief gemeentelijk beleid (bouwvoorschriften, eisen bij aanbestedingen, eigen inkopen, overleg met bedrijven, bevorderen vestiging van circulaire en reparatiebedrijven, voorlichting en stimuleren van circulair gedrag inwoners)

Daarnaast willen we ook als GroenLinks samenwerken met de vele maatschappelijke initiatieven die er op dit gebied al zijn en helpen nieuwe initiatieven te stimuleren.

GroenLinks Tweede Kamerlid Suzanne Kröger en lijsttrekker Zuid-Holland Berend Potjer waren woensdag 6 maart in Dordrecht om met bewoners te praten over het terugdringen van de giflozingen van Chemours en wat de Provinciale Staten kunnen betekenen voor de energietransitie. Na een korte inleiding op deze voor de aankomende verkiezen zo belangrijke onderwerpen, ontstond een levendige discussie met de aanwezigen in de zaal.

Van ‘Jaren 80-milieu’ naar gifvrij water

Onlangs kwam Chemours opnieuw negatief in het nieuws vanwege de problematische opslag van GenX-afval. Vanwege het faillissement van de Italiaanse afvalverwerker Miteni werd 15 ton GenX teruggehaald naar Dordrecht. Reden voor GroenLinks om vragen te stellen aan de Gedeputeerde Staten. Inmiddels is bekend dat het afval in Antwerpen verbrand zal worden.

Voor Suzanne Kröger is de situatie met Chemours exemplarisch voor de hele chemische sector. Er is volgens haar een systeemverandering nodig. Zij wijst hierbij in de eerste plaats op het belang van transparantie. “Waarom moeten er eerst negatieve krantenkoppen gepubliceerd worden voordat bedrijven openheid van zaken geven? Daarnaast zouden we in plaats van een risico-benadering uit moeten gaan van een voorzorgsbeginsel. Chemische producten zouden niet pas verboden moeten worden wanneer blijkt dat ze schadelijk zijn, maar bedrijven moeten bewijzen dat producten 100% veilig zijn voordat ze überhaupt op de markt komen.” Nog fundamenteler stelt zij dat we in het geheel af moeten van persistente (niet afbreekbare) stoffen zoals GenX. Kröger: “In een transitie naar een circulaire economie past het eenvoudigweg niet dat we nog stoffen toestaan die nooit afbreken, die altijd in de natuur en in ons lichaam blijven en daar schade kunnen aanrichten.”

In de aanloop naar de Provinciale Staten en Waterschapsverkiezingen speelt uiteraard ook de vraag wat de provincie en het waterschap kunnen doen. Kröger: “De provincie verleent vergunningen, maar van de Europese verordening REACH tot de rol van gemeenten in de toekomstige omgevingswet, hebben alle bestuurlijke lagen een rol te spelen. Er is dan ook meer aandacht nodig voor die keten. Maar belangrijker is nog dat er een cultuuromslag plaatsvindt. Bedrijven hebben geen recht op vervuiling, ook niet een klein beetje.” Berend Potjer vult aan: “Tegelijkertijd hebben we de chemische sector keihard nodig om de energietransitie te laten slagen. Voor bedrijven die willen innoveren liggen er belangrijke kansen, maar het vereist een overheid die dit zowel afdwingt als stimuleert.”

Energietransitie

Om de temperatuurstijging te beperken zal er overgeschakeld moeten worden van fossiele brandstoffen naar schone energie. Berend Potjer wijst erop dat de belangen van Zuid-Holland in een energietransitie ontzettend groot zijn. “Aan de ene kant kent de provincie een sterke fossiele industrie met een zware lobby. Aan de andere kant is de provincie, en niet in de laatste plaats de Drechtsteden, ontzettend kwetsbaar voor klimaatveranderingen.” GroenLinks wil laten zien dat maatregelen die de klimaatveranderingen tegengaan niet alleen een inspanning vereisen, maar ook veel kansen opleveren (zie ook deze link). Zo kan er bespaard worden op de energiekosten door te investeren in een betere isolatie van met name sociale huurwoningen. Potjer: “Het zijn vooral mensen met een laag inkomen die in slecht geïsoleerde woningen wonen en daarom te maken krijgen met een hoge energierekening. Dat kan anders.” De energietransitie biedt daarnaast grote kansen voor de economie. Potjer: “Gaat de energietransitie alleen maar veel geld kosten? Nee, het kan ook geld opbrengen. Bedrijven die inzetten op duurzame en innovatieve productie kunnen hier veel winst uit behalen en tot de koplopers in Europa gaan behoren. Er zijn bovendien slimme oplossingen nodig voor de opslag van zonne-energie. Ook hier valt veel te winnen. De Drechtsteden zijn bij uitstek geschikt om deze bedrijvigheid te faciliteren; veel kennis is hier al aanwezig.”

Het is volgens Berend belangrijk om te beseffen dat burgers en bedrijven dit niet alleen kunnen. “Er is een sterke overheid nodig die maatregelen afdwingt, maar ook kansen biedt door initiatieven en innovaties te stimuleren.” Uiteindelijk is dit dan ook de rode draad van de avond. Of het nu de chemische sector of het opwekken van duurzame energie betreft, verandering loont.

GroenLinks wil opheldering over de opslag van GenX-afval in Dordrecht. Omdat een Italiaanse afvalverwerker failliet is komt met GenX vergiftigd afval terug naar Dordrecht. De provincie heeft Chemours toestemming gegeven om dat tijdelijk op haar terrein op te slaan. GroenLinks maakt zich daar zorgen over.

GroenLinks lijsttrekker Berend Potjer: “Chemours heeft in het verleden laten merken dat zij haar eigen winst belangrijker vindt dan de gezondheid van de omwonenden. Wij denken dan ook dat dit niet vanzelf goed gaat. Deze week lekte er al zoutzuur, je moet er niet aan denken dat GenX-afval gaat lekken. En wij begrepen dat Chemours dit afval in megagrote jerrycans opslaat. Dat klinkt niet heel stevig, dus wij willen van de provincie weten of zij er goed bovenop zit en welke eisen zij heeft gesteld om lekken te voorkomen.”

GroenLinks wil ook weten waar de GenX blijft die voorheen werd geloosd en nu wordt opgevangen. Potjer: “Wij hoorden dat er misschien minder wordt opgevangen dan beloofd. Dat zou niet goed zijn, want als het gif eenmaal in het water of de bodem zit, krijg je het niet meer weg. Dan komt het in ons eten, drinken en onze lucht. Het is dus van groot belang dat de stof wordt afgevangen en daarna ook goed verwerkt. De vraag is dus ook waar het GenX-afval naar toe gaat en of het goed onschadelijk wordt gemaakt. Wij willen van de provincie weten of daar nu goede regels voor zijn.”

Potjer heeft schriftelijke vragen gesteld aan Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland.

Deze actuele motie gaat over ballonnen. Niet omdat GroenLinks Dordrecht, tegen ballonnen is maar wel tegen het oplaten tijdens feestelijke evenementen.

Het kernprobleem van ballonnen is het milieuonvriendelijk materiaal waarvan het is gemaakt: latex of folie. Het afval dat de ballonnen na hun vlucht uiteindelijk achterlaten is ongewenst, omdat het bijdraagt aan zwerfvuil op het vasteland, aan de kust en zelfs aan de plastic soep in de zee. Blijkt uit wetenschappelijk onderzoek uit 2015 van de Universiteit van Wageningen in opdracht van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, gesteund door bevindingen van het Landbouw Economische Instituut. Blijkt tevens uit gegevens van milieuorganisaties: de Waddenvereniging, Greenpeace & Milieudefensie.

Het oplaten van ballonnen is bewezen milieuonvriendelijk. Het veroorzaakt dierenleed en sterfte. Resten van ballonnen in de natuur zijn gevaarlijk, omdat dieren verstrikt kunnen raken in de sierlinten en afsluiters en daardoor geen voedsel meer kunnen zoeken. Dieren (waaronder ook vee) kunnen ballonresten ook voor voedsel aanzien en het opeten waardoor soms de maag en darm verstoppen en ze sterven van de honger.

Ballonnen kunnen ver reizen: zo staan ballonresten op de zesde plaats van meest gevonden zwerfvuil op het Nederlandse strand. Slecht nieuws voor de dieren en voor de mensheid. Omdat een deel van de ballonnen in de zee belandt en het afgebrokkelde latex uiteindelijk zelfs via de voedselketen terugkeert op ons etensbord in de vorm van vis.

Tegenwoordig worden er  ballonnen drops gehouden. Daarvan is het afval vaak gecentreerd tot de plaats waar men ze neergooit. Vaak blijven dan de resten op de grond achter wanneer de festiviteit is afgelopen. GroenLinks Dordrecht vraagt dan ook om bij het afgeven van de vergunning te laten opnemen dat dit afval, direct na de festiviteit wordt opgeruimd.

Met de uitgebrachte motie bij de Raadsvergadering van 19 juni 2018 gaat er nu gewerkt worden aan het stoppen van oplaten en droppen van ballonnen. De motie is unaniem aangenomen.