Wordt er nu daadwerkelijk geluisterd naar de burger cq ondernemer?

Gisteren had ik tijdens het 30-jarig bestaan van Hof 88 een gesprek met een insider van de lokale politiek in mijn gemeente Almelo. Een man die veel wist, af en toe met de ogen knippert en zich dichterbij buigt als het echt spannend wordt. Mijn verwachtingen zijn ruimschoots ingelost. Meer nog: ik ben er van overtuigd geraakt dat gemeenteraadsverkiezingen nergens toe dienen, en langzamerhand elke relevantie verliezen.

De theorie is anders: het zou om ‘politiek dicht bij de burger’ gaan, basisdemocratie, betrokkenheid, subsidiariteit in het jargon. Het spookbeeld van een superstructuur, een bureaucratische doolhof met de EU als beste voorbeeld. Politici zijn gewoon te goed geworden in rechtpraten wat krom is, dat stoort.

Allemaal gingen ze voor vernieuwing, een bruisende gemeente met veel groen, minder leegstand in de mooiste winkelstraat die Almelo telt, meer verkeersveiligheid, de burger centraal, jeugd en senioren moeten aan hun trekking komen, en meer van die clichés.

Maar bovenal….wordt er nu daadwerkelijk geluisterd naar de (boze) burger cq ondernemer? Waarom geen echt gesprek door de inwoners op te zoeken in de wijk en met hen te praten over de onderwerpen die hen aan het hart liggen?

Elke gemeente in Nederland wordt bestuurd door drie organen, de gemeenteraad, het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester. De gemeenteraad is het hoogste bestuursorgaan van de gemeente en telt in Almelo 35 leden. De griffier is adviseur van de raad. Het dagelijks bestuur van de gemeente wordt gevormd door het college van burgemeester en wethouders. De gemeentesecretaris is het hoofd van de ambtelijke organisatie en is adviseur van de burgemeester en het college van burgemeester en wethouders. Alle drie organen worden ondersteund door de ambtelijke organisatie. Bestuur en organisatie horen onlosmakelijk bij elkaar en vormen zo tezamen de gemeente Almelo.

Om meer duidelijkheid te krijgen wie nu de baas in de gemeente is, heeft de regering bepaald dat alle gemeenten in Nederland dualistisch moeten gaan werken. Het dualisme geeft een nieuwe taakverdeling tussen raadsleden, wethouders, burgemeester en ambtenaren.

De verhouding tussen de raad en het college is meer gaan lijken op de verhouding tussen de Tweede Kamer en het kabinet. De gemeenteraad werkt dan als de Tweede Kamer, het college van burgemeester en wethouders als het kabinet.

De raad en het college van burgemeester en wethouders hebben elk hun eigen taken.

De taken van de raad zijn: Het zijn van volksvertegenwoordiger.

Het “volk vertegenwoordigen” komt op de eerste plaats. De raadsleden zouden daar ook meer tijd voor moeten hebben, omdat ze zich niet meer met details hoeven bezig te houden. Dat doet het college en in het verlengde daarvan de ambtenaren. Raadsleden zullen ook meer naar de burgers toe moeten gaan zodat ze weten wat er leeft in de stad. Die kennis kunnen ze dan gebruiken wanneer ze nieuw beleid maken. Raadsleden hebben daarbij overigens wel de verantwoordelijkheid om het algemeen belang in de gaten te houden. Een raadslid zal u dus bij klachten over kapotte lantaarnpalen of losliggende stoeptegels veelal doorverwijzen naar de ambtenaren. De raad bepaalt het beleid op hoofdlijnen en dus niet in detail

De raad stelt de kaders vast, zo noemen we dat, waarbinnen het college met de uitvoering is belast. De openbare raadsvergadering is daarvoor dé plaats. In de raad moeten de politiek relevante zaken van de gemeente worden besloten en besproken. Denk hierbij aan het vaststellen van de begroting en van bestemmingsplannen e.d. De raad controleert het beleid van B&W. Hét instrument om controle uit te oefenen is de vaststelling van de jaarrekening. Daarnaast zijn er nog vele andere mogelijkheden om controle uit te oefenen op het beleid van het college van burgemeester en wethouders en de burgemeester. U kunt hierbij denken aan het stellen van vragen in de raad of het recht om een wethouder te ontslaan.

De taken van het college van burgemeester en wethouders zijn: Het voeren van het dagelijks bestuur en het uitvoeren van alle raadsbesluiten.

Het college is hierover verantwoording schuldig aan de raad. De ambtenaren helpen het college met het uitvoeren van het beleid.

Bij het uitvoeren van dagelijks belstuur moet u denken aan het verlenen van vergunningen, het verkopen van grond, het onderhouden van de wegen en paden, e.d.

De taken van de burgemeester zijn: De taken die de burgemeester vroeger had op het gebied van openbare orde en veiligheid – zoals brandweer en politiezaken – heeft zij nu nog. Een nieuw element is wel het burgerjaarverslag, waarin de burgemeester aandacht besteedt aan de wijze waarop de gemeente met haar inwoners omgaat.

Deze vernieuwingen van het openbaar bestuur zullen niet van de ene dag op de andere klaar zijn. Het zal zeker de nodige tijd kosten voordat bestuurders hun nieuwe manier van werken hebben aangepast.

Toch blijkt blijkt dat het nog steeds niet goed gaat in onze stad. Dichter bij de burger, was de belofte. Maar niemand lijkt te weten hoe. Of neem de belofte dat burgers een warmere en meer betrokken overheid zouden krijgen, in plaats van de kille bureaucratie van onze huidige verzorgingsstaat. Hoe gaat dat eruitzien? De praktijk is dat er weliswaar keukentafelgesprekken plaatsvinden over de soort hulp waaraan een oudere behoefte zou hebben. Maar krijgt hij daar automatisch een overheid bij die uitblinkt in nabijheid? Dat valt vies tegen.

Houden de politieke partijen zich aan hun beloftes? Dat kunt u zelf in de gaten houden. De komende jaren kunt u zelf controleren hoe de partijen in uw gemeente zich houden aan de standpunten die zij in de kieswijzer en in hun programma innamen.

Harry de Olde