Vandaag ligt de Perspectiefnota 2019 voor. Een mooi nieuw instrument waarin, naast een actualisatie van de begroting van het huidige jaar, inzicht wordt geboden in de verwachte financiële ruimte bij de begroting. Ook geeft het zicht op wat het College voorstelt als nieuw beleid. Wij worden als fracties gevraagd aan te geven wat wij voor de toekomst van Almere belangrijk vinden en welke zaken daarin als prioriteit in de begroting zouden moeten terugkomen. Voorzitter, dat zullen wij doen. Maar ik wil wel eerst even stilstaan bij de veranderde context van de perspectiefnota.
Het vertrekpunt bij de Perspectiefnota was bij het aanbieden hiervan in mei nog heel anders dan nu. Toen werd ervan uitgegaan dat we in oktober een sluitende begroting zouden hebben en uiteindelijk zelfs in de plus zouden eindigen. Voor het oplossen van knelpunten en voor nieuw beleid wordt in de perspectiefnota € 31,5 miljoen verspreid over de jaren 2019 t/m 2022 ingezet.
Helaas ziet de wereld er na de meicirculaire veel somberder uit. Onverwacht hebben we te maken met een bezuiniging vanuit het Rijk van € 9 miljoen. Het Rijk komt ons dan nog wel tegemoet met een bijdrage voor het tekort op de jeugdzorg, maar dit is niet genoeg om de bezuiniging op te vangen.
Hoe hiermee om te gaan? Negen miljoen is erg veel om dit even zo op te lossen. Gaan we nu meteen maar even ook voor dit bedrag bezuinigen op posten en/of schrappen en alle nieuw beleid? GroenLinks is ervoor om op een weloverwogen wijze keuzes te maken, als raad samen met het College. Paniekvoetbal heeft nooit iemand verder gebracht. Het zou ook niet de eerste keer zijn dat wat het Rijk voorstelt in de meicirculaire, bij de septembercirculaire weer wordt bijgesteld. Niet helemaal, maar wel deels. Laten we de komende tijd nemen om als raad in gesprek te gaan hoe wij de bezuiniging het beste vorm kunnen geven. Willen en kunnen we de bezuiniging in delen aanpakken bijvoorbeeld, zodat we de tijd nemen weloverwogen keuzes te maken? Of willen we de begroting doorlichten? GroenLinks pleit niet voor een kaasschaafmethode. Dit leidt vooral tot verschraling zonder werkelijke keuzes te maken. We willen op een degelijke manier naar de begroting kijken. De algemene beschouwingen van vandaag zullen hiervoor ook denkrichtingen meegeven. Zo ook die van GroenLinks.
Zoals beloofd zal ik ingaan op wat GroenLinks belangrijk vindt voor de toekomst van Almere. Almere is een jonge stad die steeds volwassener begint te worden en die steeds meer de contouren en eigenschappen van een grote stad krijgt. Wel met behoud van een aantal typische Almeerse kenmerken, zoals de groen-blauwe maar tevens stedelijke leefomgeving, de diversiteit in bevolking, de bijzondere woningbouw en onze unieke verkeerssystemen. Maar volwassen worden gaat met pijntjes gepaard en dat betekent we tegen dingen aanlopen die om een oplossing vragen. In onze ogen liggen de belangrijkste opgaven nu bij het worden van echt een inclusieve stad, duurzame stad en groeiende stad. GroenLinks wil op deze drie opgaven de focus leggen voor de komende tijd. Ik zal dit vanavond doen aan de hand van onderwerpen waarvoor in de Perspectiefnota voorstellen worden gedaan. Voorstellen die wij onderschrijven.
Op het sociaal domein willen we graag de grote tekorten zoveel mogelijk wegwerken, om hulp aan mensen die het nodig hebben in stand te kunnen houden. Er is een fors tekort van € 5,7 miljoen op de ondersteuningsarrangementen van de WMO en € 1,9 miljoen op de Jeugdhulp in de thuissituatie. Voor dit laatste krijgen we nu ook een tegemoetkoming van het Rijk, maar dit zal niet voldoende zijn om het knelpunt op te lossen. Het College stelt een aantal beleidsvoornemens voor op het sociaal domein. Deze onderschrijven we, waarbij wij daarbinnen nog wel prioriteit leggen bij meer formatie voor de wijkteams. De wijkteams staan erg onder druk om hun werk goed te kunnen uitvoeren.
Verder vindt GroenLinks dat we moeten blijven investeren in mobiliteit: enerzijds in het afronden van (meerjarige) lopende projecten zoals de fietspaden en bruggen bij het Spoorbaanpad, waarvoor we geld uit het MIPA hebben (2019-2022 €33 miljoen), maar waar wel 50% cofinanciering vanuit de gemeente wordt verwacht. Anderzijds is het van belang dat we ook geld hebben om de komende mobiliteitsvisie straks uit te kunnen voeren. Hierin zitten belangrijke verbindingen voor Almere, zoals de IJmeerverbinding en de OV-verbinding met Utrecht, waarvan we hopen dat het Rijk hier met het benodigde geld over de brug komt. Ik ben blij dat het College nu voorstelt om voor de uitwerking van de mobiliteitsvisie extra middelen beschikbaar te stellen. Als cofinanciering voor de provinciale mobiliteitssubsidie (van € 889.000 per jaar) betekent dit vanaf 2022 structureel een bedrag van € 0,9 miljoen.
Een derde prioriteit voor GroenLinks is de forse duurzaamheidsopgave die we als stad hebben. We moeten voldoen aan diverse wettelijke opgaven, zoals het aardgasvrij maken van woningen, zowel nieuwbouw als bestaande woningen. Dit is een lastige klus voor Almere, ook al hebben we veel woningen die als op het warmtenet zijn aangesloten. We hebben hier vooralsnog nog geen extra geld van het Rijk gekregen, ook niet voor een proefwijk helaas. Naast de wettelijke eisen heeft de raad eerder- via een motie van GroenLinks- besloten dat Almere in 2022 energieneutraal moet zijn. Kortom, grote opgaven en dat in deze lastige financiële tijden. En dan hebben we het nog niet gehad over ambities als circulaire economie, waarin alles hergebruikt wordt zodat er geen afval meer is. Voor dit alles is nu geen geld. Om de inzet op in ieder geval de lopende projecten te continueren is onderschrijven wij de noodzaak van eenmalig 500.000,- voor extra capaciteit tbv het programma Energie Werkt!.
Tot slot is wonen voor ons een prioriteit. Hoewel er vorig jaar nog veel woningen zijn gerealiseerd, waaronder ook veel sociale woningen (NB info: 718 sociaal van 1850 totaal aantal woningtoename in 2018), is de woningbouwproductie dit jaar nog niet op stoom. We maken ons hier zorgen over. En wij zijn dat niet alleen, dit geldt voor de hele raad. Zoals een aantal partijen al heeft opgeroepen is het goed om hier gezamenlijk te zoeken naar oplossingen. Hoe kunnen we bijvoorbeeld versnelling aanbrengen in de woningbouw? Welk creatieve oplossingen kunnen we bedenken. Wij denken dat stimuleringsmaatregelen zoals de starterslening en een IBBA regeling hierin wel kunnen helpen. We willen wel dat er dan echt een nieuwe IBBA-regeling komt, niet dat de staterslening als een vervanging wordt gezien.
Wij zullen moeilijke keuzes moeten maken over waar we de komende tijd op inzetten en waar we juist een tandje minder zullen gaan. De keuze van GroenLinks hierin is duidelijk.
- Willy-Anne van der Heijden, fractievoorzitter GroenLinks Almere