Op initiatief van GroenLinks wil de gemeente starten met een pilot waarbij economisch daklozen veel gemakkelijker een briefadres krijgen: een zogenaamde ‘bankslapersregeling’.

Het aantal daklozen is de afgelopen jaren sterk gegroeid, onder andere door een groot tekort aan betaalbare woningen. Een groot probleem is dat zij daardoor geen adres hebben om officiële post van instanties op te ontvangen. Als je niet bent ingeschreven in het Basis Register Persoonsgegevens, besta je feitelijk niet voor de overheid. Dan ben je een spookburger. Je kunt geen post ontvangen, een werkgever kan je niet bereiken, je kunt geen toeslagen aanvragen, je mag niet stemmen, kunt geen uitkering krijgen, je krijgt geen zorgverzekering en dus geen zorg.

Adres om post te ontvangen

Een oplossing is een briefadres. Dat is een adres om post te ontvangen, ook als je zelf geen woning hebt. Een briefadres houdt in dat je officiële post ontvangt bij de gemeente of een andere organisatie waar je eens in de zoveel tijd je post ophaalt. Op dat adres ben je dus te bereiken voor officiële instanties. Het is echter moeilijk voor economisch daklozen om deze te krijgen.

Bankslapersregeling

Aan een briefadres zitten voorwaarden verbonden, je moet bijvoorbeeld kunnen aangeven waar je verblijft. En in verschillende situaties moet je bij een ander loket zijn waar je het briefadres kan aanvragen. Omdat er voorwaarden aan verbonden zijn, kan het zijn dat zelfredzame daklozen die tijdelijk bij verschillende vrienden of familieleden logeren en dus geen vast woonadres hebben, toch niet zomaar in aanmerking komen voor een briefadres bij de gemeente. En een briefadres bij een kennis of vriend kan wel, maar is niet ideaal omdat je daarmee ook een deel van je privacy opgeeft doordat anderen jouw belangrijke post ontvangen. En niet iedereen zit er altijd op te wachten om hun woonadres als briefadres voor een ander te laten fungeren. Dat moet anders.

Raadslid Dorrit de Jong: ‘Een briefadres kan heel veel problemen voorkomen, het is dus erg belangrijk dat economisch daklozen deze gemakkelijk kunnen krijgen’. De Jong heeft daarom een initiatiefvoorstel ingediend voor een pilot om veel gemakkelijker een briefadres te verstrekken aan economisch daklozen, waardoor er een zogeheten bankslapersregeling komt: mensen die bij vrienden en kennissen op de bank slapen, moeten ook gewoon een briefadres kunnen krijgen. Nu wordt hen dat te vaak geweigerd. De gevolgen van het niet hebben van een briefadres, kunnen dramatisch zijn: schulden die oplopen doordat toeslagen niet meer ontvangen worden, het verlies van een baan. Hierdoor kunnen mensen uiteindelijk ook sociale en psychische problemen krijgen en zelfs in de maatschappelijke opvang terechtkomen, met de bijbehorende kosten.

Moeilijkheden rond briefadressen

Meerdere organisaties en adviesorganen zeggen al een tijd: het moet makkelijker worden om een briefadres te krijgen, omdat dat veel problematiek kan voorkomen. Zowel de Nationale ombudsman als de Amsterdamse ombudsman, de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving, belangenvereniging MDHG, Federatie Opvang en programma’s als de Monitor en Radar hebben de afgelopen tijd aandacht voor de moeilijkheden rondom briefadressen gevraagd. Zij pleiten ervoor dat gemeenten burgers beter helpen, onder meer door eerder een briefadres te verstrekken. Nu bemoeilijken gemeenten woonoplossingen van burgers, zoals het telkens een paar dagen bij verschillende mensen logeren, in plaats van dat ze die oplossingen ondersteunen, aldus de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving in een advies eind april.

Wethouder Kukenheim heeft positief gereageerd op het voorstel van GroenLinks-raadslid Dorrit de Jong voor een pilot met het verstrekken van tijdelijke briefadressen aan economisch daklozen, als er geld voor wordt gevonden in de begroting. De gemeenteraad van Amsterdam beslist op 10 juni over het voorstel.

Het aantal daklozen in Nederland en ook in Amsterdam neemt al jaren toe, sinds 2009 is het aantal mensen verdubbeld tot wel 40.000. Daarom heeft Dorrit de Jong een initiatiefvoorstel ingediend met drie inventieve voorstellen om economisch daklozen te helpen. Naast de bankslapersregeling voor de briefadressen vraagt het voorstel ook om een schrapsessie om overbodige regels te schrappen en onderzoek naar een Tijdelijk Thuis Vergoeding voor mensen die hun huis tijdelijk openstellen voor iemand die dakloos is geworden. Het college heeft daar positief op gereageerd.