Ik neem jullie even mee in het leven van Annie. Een echte Boxtelse die jarenlang met echtgenoot Klaas in Boxtel-Oost woonde. In 2018 overleed haar man en kwam Annie alleen te staan. Natuurlijk was het heel zwaar voor haar, maar dankzij de hulp van haar kinderen en lieve buren hield ze zich staande. De buren zorgden ervoor dat ze twee keer per week een lekkere maaltijd kreeg. Dagelijks maakte Annie een ommetje door haar wijk en maakte ze een praatje met voorbijgangers. Iedereen kende haar, ze woonde er immers al sinds 1977. Elke week kwam er iemand poetsen en twee keer per jaar ging het hele huis op z’n kop voor de grote schoonmaak, precies zoals Annie dat zelf ook altijd deed.
Maar Annie wordt een dagje ouder. Ze kreeg kwaaltjes en belandde uiteindelijk in een rolstoel. Bij de gemeente deed ze een aanvraag voor een woningaanpassing. Door de verhuisplicht was Annie genoodzaakt haar vertrouwde omgeving te verlaten. Ze ging naar een mooi appartement op een plek waar ze niemand kent. Geen warme maaltijden meer van de buren. Geen dagelijks ommetje en korte gesprekken met bekenden. En als ze nu uit haar raam kijkt, ziet ze geen bomen en spelende kinderen meer, maar verwaarloosd groen vol zwerfafval en ratten. Annie heeft nog maar weinig afleiding, maar wel genoeg om over na te denken. Over haar kleinzoon bijvoorbeeld die vroegtijdig school verliet en nu wat rondzwerft. De jongerenacademie is er immers niet meer. En over haar dochter, haar vaste mantelzorger. Ze komt steeds minder vaak, het groeit haar boven het hoofd. Maar het steunpunt heeft steeds minder te besteden zodat haar dochter er alleen voor staat. Annie is eenzaam en kwijnt langzaam weg.
Voorzitter, dit klinkt als een mooi verhaaltje, maar D66 vreest dat het wel werkelijkheid gaat worden. Met de door u voorgestelde ombuigingen zou dit zomaar eens echt kunnen gebeuren. U heeft het weliswaar over een kerntakendekkingsplan, maar laten we eerlijk, dat is dit niet. Dit is een bezuinigingsslag.
Ik ben eigenlijk behoorlijk teleurgesteld. Toen wij in deze raadzaal met elkaar afspraken een kerntakendiscussie te gaan voeren, was ik vooral hoopvol. Want ja, we moesten bezuinigen, maar ik zag dat vooral als een kans. Zoals ik het eerder noemde: dit is voor ons een kans om de basis te maken voor onze gemeente voor de komende jaren. We gingen voortvarend aan de slag. Alle fracties spraken hun visie voor Boxtel over tien jaar uit. We gaven aan naar welke uitgaven én inkomsten zou moeten worden gekeken. We gaven het college de opdracht deze te verwerken, wat resulteerde in het scenario Veerkrachtig Boxtel. So far, so good. En toen ging het – althans wat D66 betreft – mis. Ik vraag me af in hoeverre er binnen het college echt is gesproken over de visie voor Boxtel. Is er gekeken naar de wensen van de raad? Is er een plan opgesteld voor onze gemeente en hoe wij deze graag zien? Of – en dat is naar mijn mening het meest waarschijnlijke – is er gekeken hoeveel er moest worden bezuinigd en is er gekeken hoe dat bedrag bij elkaar gesprokkeld moest worden?
De rode draad in deze bezuinigingen is dat deze behoorlijk ad hoc zijn. Op de korte termijn zorgen ze wellicht voor een besparing, op de lange termijn zeker niet. Bezuinigingen op prullenbakken, de jongerenacademie, Brede Scholen Boxtel, mantelzorg, vooroverleg vergunningen. Ja, dat levert nu geld op, maar over een aantal jaar kan juist dat ons veel geld gaan kosten. In het scenario Veerkrachtig Boxtel zegt u letterlijk: We zetten meer in op preventie. Uit deze ombuigingen blijkt dat totaal niet.
Maar het belangrijkste voorzitter, is dat het college in Veerkrachtig Boxtel stelt dat met dit scenario de basis op orde is. Maar wat is die basis dan precies? Wat hier voor ons ligt, is geen resultaat van een gedegen kerntakendiscussie. Dit is de kaasschaaf-methode. Elke visie voor Boxtel ontbreekt. En D66 is bang dat als dit op deze wijze wordt doorgevoerd, er straks geen basis meer is, maar enkel wat overgebleven brokjes kaas.
We hebben het al eerder benoemd: eerst de broekriem aantrekken, maar met een duurzame en sociale blik.
Dat geldt niet voor het voorstel wat voor ons ligt. We dragen niet allemaal dezelfde lasten. We gaan namelijk 2,1 miljoen bezuinigen op het sociaal domein. Hetzelfde sociaal domein waar we vorig jaar al 900.000 euro wisten te besparen. Toentertijd ging het om maatregelen die onze inwoners niet keihard raakten. Dat kunnen we nu niet meer beweren.
Ik realiseer me echt wel dat bezuinigen pijn doet. Ik weet dat we dit allemaal niet gewild hebben. U niet, de raad niet maar vooral: de inwoners niet. We worden hier allemaal niet blij van. En dat er gesnoeid moet worden in de uitgaven, daar ontkomen we niet aan. Maar ik vraag me oprecht af hoe u tot bepaalde keuzes bent gekomen.
Overigens mag ik u toch feliciteren, al is dat dan niet met een heugelijk feit. Uw wens om de ozb alleen trendmatig te laten stijgen, is uitgekomen. Ik heb daar – en dat zal u niet verbazen – toch echt een andere mening over. Ik vind het niet te verkopen dat er zo’n harde klappen vallen in het sociaal domein, maar dat de ozb bespaart blijft. Zou het niet zo zijn dat Boxtelaren liever een paar euro per jaar meer betalen als dat betekent dat sociale en maatschappelijke voorzieningen in stand blijven?
Daarnaast wil ik u graag de vraag stellen in hoeverre u heeft gekeken naar de gevolgen van deze bezuinigingen. Want u doet behoorlijk wat aannames waarvan wij ons afvragen waar deze op gebaseerd zijn. De vraag die daarbij voor ons centraal staat is: denkt u echt dat u met de voorgestelde ombuigingen de bezuinigingsopgave gaat realiseren? Hoe realistisch is het dat al deze maatregelen daadwerkelijk het door u gewenste resultaat gaan geven? We noemen daarbij graag wat voorbeelden.
Er is al volop gesproken over het verwijderen van de prullenbakken. In uw motivatie schrijft u als kanttekening dat dit ‘kan leiden tot meer zwerfafval’. Uiteindelijk levert meer zwerfafval ook kosten op, want ook dit zal verwijderd moeten worden. Afval trekt ook ongedierte aan en we zijn dan ook benieuwd hoeveel het college heeft uitgetrokken voor extra rattenbestrijding. Over de prullenbakken zullen we samen met PvdA/GroenLinks en VVD een motie indienen.
En er zijn nog meer voorbeelden te noemen waarbij u bedragen noemt waar wij grote vraagtekens bij zetten. De verhuisplicht bij flinke woningaanpassingen bijvoorbeeld. We weten allemaal dat de woningmarkt overspannen is. Hoe kunt u dan mensen verplichten te verhuizen? Betekent dit ook dat mensen indien zij niet verhuizen geen vergoeding krijgen voor eventuele aanpassingen? Ook hierbij de vraag: heeft u nagedacht over de gevolgen op lange termijn? Wat betekent het voor deze mensen en hun naasten? Met de door u voorgestelde ombuigingen wil u namelijk ook de bijdrage voor mantelzorgers en het pgb naar beneden brengen.
Volgens D66 is dit deels te voorkomen. Ik noemde eerder al de ozb die u koste wat kost niet wil verhogen. Een nobel streven, maar en ik zei dat ook al bij de vaststelling van het beleidsakkoord, het veroorzaakt deze forse bezuinigingen. Een kleine stijging kan al zorgen dat zaken als prullenbakken en sociale voorzieningen overeind blijven. Feitelijk hebben we een keus: óf we snoeien flink in ons sociale en maatschappelijke hart, of we zorgen ervoor dat we dit deels kunnen voorkomen. Wij zullen hiervoor dan ook een motie indienen.
Zijn we dan alleen maar sceptisch? Dat nou ook weer niet. Want u kent ons en onze partij en weet dat wij ook altijd kansen zien. Zo ook nu. Bezuinigen vraagt om creativiteit. Van inwoners, ondernemers, verenigingen van ons als raad en zeker ook van de gemeentelijke organisatie. Door actief verbindingen te leggen en samen te werken kan meer efficiëntie ontstaan. We willen het college dan ook vragen deze verbindingen en samenwerkingen actief aan te gaan en te stimuleren. Samen met VVD, SP en CDA dienen we hiervoor een motie in.
Zoals ik net al zei bieden de ombuigingen ook kansen. U stelt onder meer dat de term Meewerkend Boxtel gaat verdwijnen. Wij kunnen ons daar in vinden, mits de uitgangspunten wel behouden blijven. Luisteren naar inwoners is essentieel, zeker in tijden waarin het financieel tegen zit. Meewerken is juist nu nodig. U zegt immers zelf in uw bestuursakkoord dat we het allemaal samen gaan doen. We hopen dat u daar ook uitvoering aan gaat geven, tot nu toe zien we dat nog niet terug.
Tot slot hebben we nog een aantal vragen. We zijn benieuwd naar de stand van zaken betreffende het integraal huisvestingsplan van het onderwijs. Wanneer verwacht u dit gereed te hebben? Datzelfde geldt voor het bomenbeleidsplan waar we al lange tijd op wachten. Hoe staat het daar mee? Ook willen we graag weten hoe het staat met het onderzoek naar een vrachtwagenverbod op de Kapelweg en Kalksheuvel. Zoals u weet is twee jaar geleden een motie hiervoor aangenomen door de gemeenteraad en tot op heden is deze nog niet uitgevoerd. We horen graag wanneer u verwacht dit onderzoek uit te voeren en af te ronden.
Voorzitter, ik hoop vanavond echt meer duidelijkheid te krijgen over de afwegingen die door het college zijn gemaakt. Ik hoop dat u uit kunt leggen hoe ons Boxtel er in de toekomst uit gaat zien. En ik hoop vooral dat u met ons mee wil werken om Boxtel echt veerkrachtig en op orde te houden.