Voorzitter,
Onze algemene indruk van de voorliggende begroting is positief. De nabije toekomst ziet er goed uit, maar over een aantal jaren wordt het bedrag dat wij dan te besteden hebben onzeker. Dat is zo omdat het niet duidelijk is wat wij vanaf 2026 uit het gemeentefonds zullen krijgen. Toch zullen de beslissingen die wij nu nemen gevolgen hebben na 2026.
Een begroting gaat niet alleen over cijfers. Het gaat om een visie om doelen voor onze inwoners te bereiken. Inwoners, die zelf een visie hebben over de toekomst van hun dorp. Besturen is niet terugkijken, maar toekomstgericht kijken naar wat onze inwoners vragen en welke initiatieven zij nemen. Luister niet alleen naar hen, maar ga aan de slag met de dorpsvisies die gemaakt zijn. Blijf onze inwoners betrekken en informeren over de stand van zaken. Voorkom dat inwoners afhaken!
De doelen die vóór ons liggen omvatten meer dan één raadsperiode Wij moeten Cranendonck doorgeven aan toekomstige generaties Cranendonckers. Voor nu is ons weerstandsvermogen goed, maar wij moeten steeds zorgvuldig zijn in de besteding van ‘ons’ gemeenschapsgeld.
Er wordt al veel gesproken over de schaalsprong. Er worden zelfs al investeringen gevraagd voor de komende tien jaar! Dat terwijl de schaalsprong voor velen nog een ‘ver van mijn bed show’ is. De gevolgen van een eventuele schaalsprong voor Cranendonck zijn nog onduidelijk. De opbrengsten van de door het college gevraagde investeringen zijn óók onduidelijk.
Dat moet concreter worden! En houdt de raad en inwoners op de hoogte van ontwikkelingen!
Voordat we vooral gaan inzetten op nieuwe ontwikkelingen die op ons afkomen, roep ik het college op om lopende projecten af te ronden. Hierdoor kan er wat rust in de organisatie komen en lopen we niet achter de feiten aan. Maak bijvoorbeeld werk van de Baronie van Cranendonck als Natuurpoort alvorens in te zetten op een openluchttheater. Eerst het een dan ’t ander!
INVESTERINGEN
Investeringen in de openbare ruimte zijn hard nodig. Wegen moeten worden opgeknapt en verduurzaamd. De huidige wegenstructuur van Cranendonck leidt vaak tot gevaarlijke situaties. Hiervoor moeten maatregelen getroffen worden.
Er moet een overkoepelend beleid komen voor héél Cranendonck, het zogenaamde masterplanverkeer, maar tegelijkertijd moeten er nu oplossingen komen voor de meest urgente verkeersproblemen, zoals de Tijdelijke Randweg-Zuid, de Burgemeester van Houtstraat, en het centrum Dorplein. Zet daar stappen die een voorschot nemen op de richting die wij inslaan in het Masterplan verkeer.
Wij pleiten nu voor een vrachtwagenverbod op de Hoofdstraat tussen de Fabrieksstraat en de ingang van Nyrstar. Treed in overleg met Nyrstar over welke (financiële) steun de gemeente kan bieden om de weg over de Dam versneld aan te leggen.
Verder moet er dus ook overkoepelend beleid komen voor heel Cranendonck, waarin doorgaand vrachtverkeer uit de kernen geweerd wordt, en waarbij de nadruk verschuift van automobilisten naar voetgangers en fietsers. We moeten naar centra waar 30 km/h gereden wordt; niet 50 km/h!
Voorzitter:
De transitie in het buitengebied begint nu echt vorm te krijgen. Groen is en blijft voor ons een speerpunt. Groen is recreatie, welzijn en gezondheid! Niet alleen voor nu maar ook voor de toekomstige generaties.
De omslag in de agrarische sector vraagt veel. Help boeren en biedt ze perspectief.
Combineer landbouw en veehouderij met natuurbeheer. Werk aan natuur inclusief ‘boeren’, waarbij gewerkt wordt aan een verantwoorde productie van groente, fruit en vlees; zodat de biodiversiteit toeneemt; de druk op ons milieu afneemt én de boer perspectief wordt geboden.
Maar ook binnen onze kernen moeten we blijven werken aan het behoud van groen. Een mooiere aankleding van De Brink voor Marishof, bijvoorbeeld met leilindes, en bloembakken aan de lantaarns op de Smits van Oyenlaan in Maarheeze zal daar zeer gewaardeerd worden. Dat lijkt me redelijke compensatie voor de lelijke camerapalen en verdwenen bankjes.
natuur heeft ons nodig en wij de natuur!
VITALE GEMEENSCHAPPEN
Voorzitter
Voor ons gevoel blijven we een beetje hangen in de doorontwikkeling van vitale gemeenschappen. Voor kernen die een dorpsvisie hebben opgesteld is het niet duidelijk hoe nu verder.
Wij krijgen signalen dat de rol van de gemeente niet altijd duidelijk is. Wanneer is de gemeente aan zet en wanneer zijn de inwoners aan zet? Wat is zelfsturing, wat niet? Welke rol mag vanuit de gemeente verwacht worden? Is die coachend, afwachtend of misschien wel reactief?
Pro6 vindt het heel belangrijk dat het gesprek met de vitale leefgemeenschappen zelf structureel wordt.
Wat vooral belangrijk is: BLIJF MET ONZE INWONERS PRATEN, DEEL INFORMATIE, SCHEP GEEN VALSE VERWACHTINGEN EN VOORAL: BLIJF DUIDELIJK IN WAT WEL OF NIET KAN!
In Budel-Dorplein en Maarheeze is er een grote behoefte aan meer duidelijkheid over hun gemeenschapshuis, respectievelijk De Schakel en De Smeltkroes. Ga hier voortvarend mee aan de slag.
In de begroting wordt een “Bestemmingsreserve Gemeenschapsvoorzieningen” van 3 miljoen voorgesteld, waarin o.a. sport, cultuur en gemeenschapshuizen vallen. Dat is een groot bedrag. Helaas wordt het alleen gevraagd voor onderzoek in aanloop van te realiseren projecten. Een potje, dat je altijd ter beschikking hebt om snel te kunnen handelen, begrijpen we. Drie miljoen op zak voor onderzoek: dat snappen wij niet. Wij stellen voor om een kleinere pot voor onderzoek ter beschikking te stellen, zodat we ook geld overhouden om projecten te realiseren.
Ben transparant en eerlijk over waar je de prioriteit én het geld legt.
Wat Pro6 betreft moet een goede verdeling van de voorzieningen over de kernen hét uitgangspunt zijn bij de besteding van onze middelen. We hebben investeringen nodig in onze kleine kernen! College, ben duidelijk en maak die prioritering!
Voor de leefbaarheid in Budel-Schoot en Budel-Dorplein is het van groot belang dat er snel duidelijkheid komt over de nieuwe locatie van de school voor ‘Schoot’ en ‘Dorplein’. We horen bezorgde geluiden van onze inwoners, ook omdat er geen zichtbare vooruitgang wordt geboekt! College, communiceer over de vooruitgang en houd betrokkenen aangehaakt. Er moeten stappen gezet worden in dit dossier om het tijdspad, dat al te veel tijd in beslag neemt(!), waar te maken!
Kom in voor de zomervakantie 2024 met de concrete locatie!
Hiervoor dienen wij een motie in!
ZORG
Voorzitter
In de begroting staat dat wij gaan werken aan een gezonde en veerkrachtige gemeenschap, waarbij we uitgaan van eigen kracht en basisondersteuning, waarbij wij zo weinig mogelijk gebruik maken van een maatwerkvoorziening, alleen als dit echt nodig is.
Voor veel mensen is het een enorme drempel om een maatwerkvoorziening aan te vragen, maak deze procedure gemakkelijker en duidelijker.
De mentaliteit van “Ik heb er recht op, dus ik vraag het aan” is inmiddels wel voorbij.
Er loopt nu een onderzoek naar de maatschappelijke impact van de inzet van Sociaal Makelaars.
De conclusie kennen we denk ik allemaal al: we staan positief tegenover de inzet van onze sociale makelaars.
Ga daar dus mee door en maak haast met het invullen van de openstaande vacatures.
Het is prima om kleine verbeteringen, aanscherpingen en wellicht zelfs uitbreidingen te realiseren naar aanleiding van het onderzoek, maar het belang van de sociale makelaars is Pro6 al duidelijk.
Hiervoor dienen wij een motie in!
Verder maken wij ons zorgen over de mentale gezondheid bij jongeren. Leken deze problemen vooral te komen als gevolg van de coronacrisis. Er zijn nog andere oorzaken die een rol spelen, zoals druk door schoolwerk, minder positief over sociale relaties en maatschappelijk ontwikkelingen zoals de oorlogen die nu gaande zijn, klimaat en energiecrisis.
Daarom dienen wij een motie in om meer onderzoek te doen naar preventie
WONEN
Qua wonen blijven wij bij ons standpunt “inbreiding voor uitbreiding”. Volgens ons past woningsplitsing prima in dit standpunt. Je hoeft niet extra te bouwen want op die ruimte staat al een woning.
Denk ook na over andere (creatieve)vormen van wonen, zoals een pre-mantelzorgwoning.
Het doel is dat de toekomstige zorgvrager in de eigen vertrouwde omgeving kan blijven wonen.
Ook hiervoor dienen wij een motie in!
DUURZAAMHEID
Voorzitter
Duurzaamheid loont!
Investeringen verdienen zichzelf terug en duurzaam gedrag bespaart geld. Het is belangrijk dat de maatregelen die wij nemen en stimuleren ook terecht komen bij de mensen die het nodig hebben. Mensen met een laag inkomen kunnen meestal niet investeren. Mensen in een sociale huurwoningen hebben maar een beperkte inbreng in hun woonsituatie.
We moeten als gemeente achter de deur zien te komen bij de mensen die het niet kunnen betalen, of die niet op de hoogte zijn van de mogelijke besparingen. Help mensen die het nodig hebben en doe moeite om deze mensen te bereiken!
Geef ook meer ruchtbaarheid aan de voorzieningenwijzer, Kijk samen met een adviseur naar de mogelijkheden die deze voorzieningenwijzer biedt. Dit kan net het verschil maken tussen meedoen en tekortkomen
Ben creatief in oplossingen en behoud de regie in de energietransitie. Dat vraagt om investeringen, ook vanuit de gemeente Cranendonck zelf!
POLARISATIE
Voorzitter
Het is al vaker gezegd.
Er is een ontwikkeling van polarisatie zichtbaar in de samenleving.
Wat ik vooral online en op TV zie en hoor zijn uitersten. Dat snap ik ook wel.
Luister naar de zachte stemmen, het stille midden dat open staat voor een constructieve dialoog hoor of zie je zelden.
Belangrijk in de strijd tegen polarisatie is uitleggen waarom we iets doen en hoe we dat doen.
We willen de discussie op inhoud voeren.
We moeten hierbij scherp blijven op die inhoud en het woordgebruik en elkaar hierop aanspreken als we hierin te ver gaan.
We moeten onze democratie koesteren en hier zuinig op zijn. Wij moeten hierin het goede voorbeeld geven.
Wij zijn van mening dat onze communicatie begrijpelijker kan om op die manier ook de mensen te bereiken die wellicht niet zo taalvaardig zijn en moeilijk begrijpen wat we zeggen.
Ga gesprekken aan met onze inwoners over opvanglocatie COA, zoals toegezegd tijdens het bespreken van de begroting 2023. Op die manier kunnen wij naar onze mening ook de afstand tussen inwoners en overheid verkleinen.
Voorzitter, Raads- en Commissieleden,
Tot slot, een bemoedigend woord richting de organisatie. Er worden stappen gezet om de dienstverlening te verbeteren dit horen wij ook terug van onze inwoners. Echter, we horen ook dat het piept en kraakt op diverse afdelingen in dit huis. Gelukkig wordt er nu bij de gemeenteraad aangeklopt met de vraag naar extra ondersteuning. Wat we vooral niet willen is een grote uitstroom of uitval als gevolg van ziekte omdat de werkdruk te hoog is. Als raad hebben wij ambities en die moeten we in samenwerking met de ambtenaren uitvoeren.
Wij vragen iets van jullie, dan is proportionele versterking gepast.
Dank u voor uw aandacht