Een dag voordat het kabinet trots een begrotingsoverschot van enkele miljarden presenteerde, sloeg de G40 alarm. Grote en middelgrote steden komen jaarlijks minstens een half miljard euro tekort. Bibliotheken, zwembaden, sportvoorzieningen moeten daardoor wellicht sluiten, en ook op andere sociale posten dreigen bezuinigingen. Hoe komt dat, en wat nu?
Peter de Vrij, PvdA wethouder in Den Helder werd hierover geïnterviewd door het Centrum van Lokaal Bestuur.
Was je verbaasd over het noodklok-bericht? ‘Nee, het verbaast me niks. Het gaat overigens natuurlijk niet alleen over de G40, maar ook over grotere en kleinere steden en dorpen.’
Hoe is de situatie bij jullie? ‘Nijpend. We hebben wel de mazzel in Den Helder dat we bij de start van de decentralisatie een fonds hebben opgericht om eventuele klappen op te vangen. We hadden daardoor € 10 miljoen om de gaten te vullen. Daar is nu tussen de € 6 en € 8 miljoen van over.’ Oh, dus het valt wel mee? ‘Nee, zeer zeker niet. Regelgeving maakt het labelen van geld echter moeilijk, waardoor het uiteindelijk ook bij ons kraakt en piept. Er zijn tekorten op de jeugdzorg en bij de Wmo lopen we tegen een miljoentekort aan. De inkomenstoets is verlaagd, waardoor iedereen nu voor de Wmo in aanmerking komt. Je ziet daardoor dat veel meer mensen er gebruik van willen maken. Ook mensen die het in feite zelf zouden kunnen betalen. Daarbij komt dat de nieuwe contracten voor hulpmiddelen door marktwerking duurder worden. We knijpen iedereen natuurlijk wel uit om zo goedkoop mogelijk in te kopen. Maar het gaat niet alleen om kwantiteit, maar ook om kwaliteit. En als je het dan hebt over thuiszorg gaat het bijvoorbeeld weer over kwaliteit van medewerkers, daar is ook meer geld voor nodig.’
Moeten jullie nu ook korten op andere posten? ‘Bij het begin van deze coalitie hebben we gezegd dat er vanuit iedere portefeuille een paar miljoen moest worden omgebogen. We willen ons nu veel meer richten op “preventie en voorkomen van”, om toch op de lange termijn bezuinigingen te kunnen realiseren.’
Dat lijkt een beetje op dweilen met de kraan open? ‘Ja. Als Den Helder zijn we centrumgemeente. Dat betekent dat je veel faciliteiten hebt die andere gemeenten in de omgeving niet hebben: schouwburg, zwembad, musea, muziekschool, bibliotheken. Dat moet je echt overeind houden. Als we nog verder naar beneden zakken, zie ik wel aankomen dat we op bijvoorbeeld cultuur en sport nog meer moeten bezuinigen.’
Wat zou je willen van het Rijk? ‘De afspraak “samen op samen af” is prima, maar dan moet de Rijksoverheid zich daar wel aan houden. Het stoort me echt dat er enorm veel geld op de plank blijft liggen, waar niets mee gedaan wordt. Het is niet eerlijk dat ongebruikt geld er toe leidt dat wij moeten korten. En er moet ook echt geld komen voor de jeugdzorg en de Wmo. Wat we tot nu hebben gehad is echt maar een druppel op de gloeiende plaat.’
Hebben gemeenten zitten slapen, toen de decentralisaties werden doorgevoerd zonder dat er extra geld beschikbaar kwam? ‘De VNG voert dat soort discussies voor ons. Misschien dat ze toch wat scherper aan de wind hadden moeten zeilen. Dat zien we in de jeugdzorg nu ook. Hele specialistische jeugdzorg staat ook onder druk. Als we nieuw beleid moeten uitvoeren, dan moet de VNG wel denken over financiële consequenties.’
Waarom is die scherpere sturing er niet geweest? ‘Ik heb geen idee. Misschien toch, omdat ze hebben zitten snurken. Misschien zijn ze met mooie zinnen en dooddoeners gerust gesteld, dat het allemaal wel goed zou komen. En dan zit er nu natuurlijk ook een niet bepaald links kabinet. Je mist ook echt de linkse partijen nu in de discussie.’
Het Centrum voor Lokaal Bestuur is dé bestuurdersvereniging van de PvdA. Alle PvdA-volksvertegenwoordigers en bestuurders van gemeenten, provincies en waterschappen zijn lid van het CLB. Het hele artikel is te lezen via http://www.lokaalbestuur.nl/lokaal_bestuur/artikel/t/terwijl_rijk_in_het_geld_zwemt_gaan_gemeenten_kopje_onder/bron/nieuwsbrief
Het bericht Terwijl Rijk in het geld zwemt, gaan gemeenten kopje onder verscheen eerst op PvdA Den Helder.